Nawigacja

Historia z IPN

Polecamy: Sojusz polsko-ukraiński w 1920 roku

Zapraszamy do zapoznania się z ofertą historyczną Instytutu Pamięci Narodowej. Przypominamy ważne rocznice, sylwetki wybitnych Polaków oraz najważniejsze dla naszej historii najnowszej wydarzenia.

  • Symon Petlura i gen. Antoni Listowski, gen. Marko Bezruczko, oficerowie ukraińscy i polscy – wyprawa kijowska, kwiecień 1920 r.
    Symon Petlura i gen. Antoni Listowski, gen. Marko Bezruczko, oficerowie ukraińscy i polscy – wyprawa kijowska, kwiecień 1920 r.

Mirosław Szumiło: Sojusz polsko-ukraiński w 1920 roku

22 kwietnia 1920 roku została podpisana w Warszawie umowa między Rzeczpospolitą Polską a Ukraińską Republiką Ludową, która przeszła do historii jako „Sojusz Piłsudski–Petlura”. Połączyła ona dwa państwa, które walczyły o utrzymanie swojej niepodległości w obliczu najazdu wspólnego wroga ze wschodu.

Bezpośrednim następstwem tej umowy była próba realizacji dalekosiężnych planów Józefa Piłsudskiego, a przede wszystkim wspólna walka przeciwko bolszewickiej Rosji, która dążyła do eksportu rewolucji na całą Europę.
 

Granice przedrozbiorowe?

Polacy walczący o niepodległość w latach I wojny światowej wyobrażali sobie odrodzone państwo polskie w granicach zbliżonych do terytorium Rzeczypospolitej z okresu przed rozbiorami. W XIX wieku na ziemiach litewskich, białoruskich i ukraińskich narodziły się jednak nowoczesne ruchy narodowe dążące do budowy własnych państw. Zdawał sobie z tego sprawę Józef Piłsudski, który zamierzał pogodzić dążenia wyzwoleńcze tych narodów z ideą odbudowy silnej Rzeczypospolitej przy pomocy swojej koncepcji federacyjnej. W opozycji do koncepcji Piłsudskiego stała nacjonalistyczna koncepcja Romana Dmowskiego, odrzucająca wielonarodową Rzeczpospolitą na rzecz etnicznej, a tym samym mniejszej „Polski dla Polaków”.  

 

Polska uznała prawo Ukrainy do niezależnego bytu państwowego. Jej zachodnią granicę wyznaczono wzdłuż rzeki Zbrucz i dalej na północ do Prypeci, pozostawiając po polskiej stronie całą Galicję i większą część Wołynia. Oba rządy zobowiązały się nie zawierać żadnych umów międzynarodowych skierowanych przeciwko sobie. 

W listopadzie 1917 r., po przewrocie bolszewickim w Rosji, w Kijowie proklamowano utworzenie niezależnego państwa – Ukraińskiej Republiki Ludowej (URL), która w lutym 1918 r. oddała się faktycznie pod niemiecki protektorat. Od listopada 1918 r. państwo ukraińskie musiało walczyć na trzech frontach – z odrodzoną Polską, bolszewikami i Białymi Rosjanami. Jego przywódca Główny Ataman Symon Petlura dążył do porozumienia z Polską jako potencjalnym sprzymierzeńcem w wojnie z bolszewikami. Sytuację komplikował jednak fakt, że 1 listopada 1918 r. na terenie austriackiej Galicji Wschodniej powstało drugie państwo ukraińskie – Zachodnio-Ukraińska Republika Ludowa (ZURL), toczące walkę na śmierć i życie przeciwko Polsce.

 

W planach Józefa Piłsudskiego federacyjna Rzeczpospolita miała obejmować ziemie Litwy i Białorusi (czyli byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego). Ukraina miała być natomiast niepodległym państwem, ale związanym z Polską ścisłym sojuszem. Naczelnik Państwa starał się jednocześnie realizować swój plan przebudowy stosunków na wschodzie Europy, którego zasadniczym celem było stworzenie przeciwwagi dla Rosji. 

►całość na portalu przystanekhistoria.pl

do góry