12 maja 2019 r., w 38. rocznicę rejestracji Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Rolników Indywidualnych „Solidarność”, odbyły się w Warszawie uroczystości rocznicowe. W obchodach wziął udział prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Jarosław Szarek.
Uroczystości rozpoczęła msza święta w Bazylice Archikatedralnej pw. Męczeństwa św. Jana Chrzciciela. Po niej zostały złożone kwiaty przy grobie Kardynała Stefana Wyszyńskiego, którego wsparcie przesądziło o uznaniu w 1981 r. przez komunistów niezależnej od państwa organizacji zawodowej rolników.
Głównym punktem programu była konferencja zatytułowana „Wczoraj… Dziś… Jutro… – Trudne początki, jasne cele. 38 lat NSZZ RI »Solidarność«”, która odbyła się w gmachu Centralnej Biblioteki Rolniczej. Na spotkaniu podsumowano 38 lat działalności rolniczej „Solidarności”, zaprezentowano historię i dorobek Związku oraz sylwetki jego działaczy. Podczas konferencji wykład wygłosił prezes IPN dr Jarosław Szarek. – Polska wieś przez lata dawała krajowi najlepszych synów – podkreślił prezes Instytutu.
Podczas uroczystości Instytut Pamięci Narodowej został uhonorowany Złotą Statuetką NSZZ RI „Solidarność” przyznaną w uznaniu szczególnej roli IPN na polu zachowania pamięci i upowszechniania wiedzy o udziale polskiej wsi w walce o wolną Polskę.
Patronat nad obchodami objął Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda.
Złota Statuetka NSZZ RI „Solidarność”
przyznana IPN. Fot. Sławek Kasper (IPN)
NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność” – MATERIAŁY IPN
PUBLIKACJE
|
- Mateusz Szpytma, Zabójstwo Piotra Bartoszcze, (tekst ukazał się w „Dzienniku Polskim” 12 lutego 2014 roku)
- Mateusz Szpytma, „Solidarność” Rolników Indywidualnych na Podhalu, Spiszu i Orawie w latach 1980–1981 („Biuletyn IPN”, nr 1–2/2010)
- Mateusz Szpytma, Zielona „Solidarność” („Biuletyn IPN”, nr 5–6/2009)
- Wydarzenia bydgoskiego marca 1981 roku
WYSTAWY
IPN TV
Z filmoteki bezpieki, odc. 51 - Wydarzenia Bydgoskie 1981
90 sekund historii: 19 marca 1981 r. miał miejsce „kryzys bydgoski”
Taśmy Bezpieki - odc. 57 - Rolnicza „Solidarność”
O Solidarności Rolniczej dyskutowano podczas ogólnopolskiej konferencji naukowej „Ruch ludowy i polska wieś wobec Niepodległości” (Supraśl–Nidzica, 19–21 września 2018) zorganizowanej przez białostocki oddział IPN. W 2017 roku, w przeddzień 36. rocznicy rejestracji NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność”, w warszawskim Centrum Edukacyjnym „Przystanek Historia”, odbyła się debata o ruchu solidarnościowym na polskiej wsi.
26 października 2017 r. w Centrum Edukacyjnym IPN im. Janusza Kurtyki „Przystanek Historia” odbyła się konferencja prasowa w sprawie okoliczności śmierci Piotra Bartoszcze (1950–1984), działacza opozycji antykomunistycznej i jednego z przywódców NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność”. Zwłoki działacza odnalazł 9 lutego 1984 roku jego brat.
Zgodnie z ustaleniami, przytoczonymi przez zastępcę Prokuratora Generalnego, dyrektora Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu prok. Andrzeja Pozorskiego, 7 lutego 1984 roku miało dojść do wypadku samochodowego z udziałem Piotra Bartoszcze. W podjętym wówczas postępowaniu – budzącym do dziś szereg wątpliwości – organy ścigania i prokuratura uznały, że do wypadku przyczynił się fakt, iż kierujący pojazdem Piotr Bartoszcze był w stanie nietrzeźwym.
11 czerwca 1990 roku postępowanie zostało ponownie podjęte i po pięciu latach zakończone bez zmiany ustaleń końcowych. Jednakże już w 1993 roku biegli stwierdzili szereg błędów i uchybień zawartych w ustaleniach z 1984 roku.
12 września 2016 roku pion śledczy IPN, po dokonaniu ponownej analizy sprawy, podjął decyzję o wznowieniu postępowania. W opinii, jaką dysponują prokuratorzy IPN, do śmierci przyczyniły się osoby trzecie, co wskazuje na zabójstwo Piotra Bartoszcze. Nie ma przesłanek wskazujących na kryminalne okoliczności zdarzenia. Wysoce prawdopodobne jest, iż doszło do niego ze względu na wcześniejszą działalność opozycyjną Piotra Bartoszcze.
Prokurator Pozorski zaapelował do wszystkich osób, które dysponują jakimikolwiek informacjami na temat okoliczności śmierci Piotra Bartoszcze, o przekazywanie ich do IPN.
Przypominamy rozmowę z prokuratorem Andrzejem Pozorskim: Śledztwo IPN: wcześniej nie ustalono nawet czasu zgonu Piotra Bartoszcze: https://ipn.gov.pl/pl/aktualnosci/39451,Sledztwo-IPN-wczesniej-nie-ustalono-nawet-czasu-zgonu-Piotra-Bartoszcze.html.