Nawigacja

Wystawy

Ruch ludowy w służbie Rzeczpospolitej

Autorzy wystawy: Teodor Gąsiorowski, Mateusz Szpytma
Konsultacja merytoryczna: prof. dr hab. Ryszard Terlecki
Projekt graficzny: Marta Drabik
Organizatorzy: Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej IPN w Krakowie, Wojewódzki Dom Kultury w Kielcach

Na ekspozycję zatytułowaną „Ruch ludowy w służbie Rzeczypospolitej” składa się 28 drukowanych plansz formatu 70 x 100 cm. Wystawa dostosowana jest prezentacji wewnętrznej i dzieli się na 15 tematycznych części. Jej wernisaż odbył się 13 września 2001 r. w Kielcach, w czasie sesji naukowej. Ekspozycja ilustruje historię polityczną ruchu ludowego od momentu jego narodzin w Galicji, w końcu XIX w., do 5 maja 1990 r., kiedy to w Warszawie zwołano Kongres Jedności Ruchu Ludowego i powrócono do historycznej nazwy PSL. Obecnie jest ona udostępniana. Zainteresowanym w tej sprawie informacji udzieli pracownik Referatu Wystaw i Edukacji Historycznej OBEP IPN w Krakowie, tel. (012) 426 21 37.

Po I wojnie światowej, najsilniejszą partią ludową w II RP było Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast”. Przywódca partii, Wincenty Witos, trzykrotnie sprawował funkcję premiera. O skali poparcia społeczeństwa dla ruchu ludowego dowodzi fakt członkowstwa około 150 tys. osób pod koniec lat 30. Stronnictwa Ludowego, ugrupowania istniejącego do 1931 r., po zjednoczeniu partii ludowych.

W czasie II wojny światowej reprezentanci z ramienia SL współtworzyli koalicyjny rząd gen. Władysława Sikorskiego. Ponadto SL współtworzyło konspiracyjne struktury Polskiego Państwa Podziemnego i dysponowało własną siłą zbrojną (w 1944 r. włączona do Armii Krajowej).

Po wojnie SL zostało przemianowane na Polskie Stronnictwo Ludowe, lecz podobnie jak inne ugrupowania opozycyjne względem Polskiej Partii Robotniczej poniosło klęskę. Sfałszowane wybory, wszechobecny terror i represje spowodowały, że wielu działaczy wyemigrowało. Walkę o niepodległość kontynuowano –  nie tylko na emigracji, również w kraju. Część działaczy przeszła do utworzonego przez komunistów Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, aczkolwiek przez szereg lat bezskuteczne były ich próby odzyskania niezależności partii od komunistycznej kontroli.

W latach 70., w okresie coraz  większego rozwoju opozycji, powstawały komitety chłopskie. Ich głównym celem była walka o prawa obywatelskie i poprawę ekonomicznych warunków życia na wsi. Kilka lat później, na fali solidarnościowego zrywu w Polsce powstawały Niezależne Samorządne Związki Zawodowe Rolników Indywidualnych, a z końcem lat 80. doszło do powstania chłopskich organizacji politycznych. W 1989 r., w związku z przemianami ustrojowymi, ZSL uniezależnił się od komunistycznej partii i współtworzył pierwszy koalicyjny rząd w III RP – rząd Tadeusza Mazowieckiego.

WYSTAWA ONLINE
 

do góry