W uroczystości wzięli udział m.in. wicemarszałek Sejmu Ryszard Terlecki, minister Szymon Szynkowski vel Sęk, Thomas Bagger – ambasador Niemiec, Shania Tayar – wiceambasador Izraela, przedstawiciele korpusu dyplomatycznego, środowisk żydowskich oraz instytucji kultury.
Instytut Pamięci Narodowej reprezentował zastępca prezesa – dr hab. Karol Polejowski, który w swoim wystąpieniu powiedział, że otwarcie ekspozycji w budynku Sejmu RP „jest ukoronowaniem trwającego już ponad trzy lata projektu edukacyjnego na kanwie wystawy, która obecna była w całej Polsce i którą już w drugiej połowie roku życzylibyśmy sobie pokazać na terenie Niemiec – w byłych niemieckich obozach koncentracyjnych i innych miejscach pamięci”.
Otwarcie wystawy „Obraz Treblinki w oczach Samuela Willenberga” na kanele Sejm RP w serwisie YouTube
W styczniu 2020 roku Instytut Pamięci Narodowej sprowadził z Izraela do Polski kolekcję 15 rzeźb Samuela Willenberga. Pomimo ogólnoświatowej pandemii, projekt zaistniał w świadomości Polaków, także za sprawą stworzonego przez nas wirtualnego spaceru po wystawie (https://lastwitness.eu/) i proponowanych on-line warsztatach dla młodzieży na temat ujęć Holokaustu w sztuce. Gdy już było to możliwe, ekspozycja, uzupełniona o cytaty ze wspomnień Autora w językach angielskim, polskim i hebrajskim, gościła w kilkunastu lokalizacjach w całej Polsce, także w miejscach byłych niemieckich obozów koncentracyjnych: w Bełżcu, Sobiborze i Majdanku.
– W Instytucie Pamięci Narodowej uznajemy, że pamięć jest najważniejsza. Ma ona moc ocalania poprzez prawdę i przywracania godności ofiarom. To ona kształtuje świadomość każdego narodu, stanowiąc przestrogę przed potęgą totalitarnego zła
– mówił dr hab. Karol Polejowski podczas otwarcia wystawy.
– Troska o prawdę i pamięć przyświecała także Samuelowi Willenbergowi, który opowieść o tragedii Treblinki niósł przez całe życie. Jak sam mówił, przetrwał, żeby opowiedzieć światu, co przeżył i widział w niemieckim obozie zagłady
– podkreślił wiceprezes IPN.
Rzeźby Samuela Willenberga przedstawiają codzienność życia w obozowym piekle. Artysta oddaje głos pojedynczym ofiarom, uwiecznił w rzeźbie również sceny zbiorowe – tj. bunt w obozie (2 sierpnia 1943 r.) czy ucieczkę garstki ocalałych więźniów.
Samuel Willenberg, więzień i uczestnik buntu z 2 sierpnia 1943 r. w niemieckim obozie zagłady w Treblince, ocalał jako jeden z nielicznych. Po ucieczce z obozu przedostał się do Warszawy, gdzie rozpoczął działalność konspiracyjną. W czasie Powstania Warszawskiego walczył w batalionie „Ruczaj”. W 1950 r. wyemigrował wraz z matką i żoną do Izraela. Pomimo traumatycznych przeżyć wojennych, do końca życia (zmarł w 2016 r.) powracał razem z żoną Krystyną do ojczystego kraju. Willenbergowie stali się rzecznikami dobrych relacji polsko-żydowskich.
Ekspozycję wraz z projektem edukacyjnym na kanwie prac Willenberga zrealizowano dzięki życzliwości i zaufaniu, jakim obdarzyła Instytut Pamięci Narodowej wdowa po artyście Ada Krystyna Willenberg, która kontynuuje dzieło swojego męża w imię zachowania pamięci o Zagładzie, zwłaszcza wśród młodych pokoleń.
Biuro Współpracy Międzynarodowej IPN będzie prezentować wystawę w byłych obozach koncentracyjnych oraz miejscach pamięci na terenie Niemiec. Do realizacji tego przedsięwzięcia IPN zyskał już przychylność Ambasady Niemiec w Warszawie. W dalszej kolejności wystawę będzie można zobaczyć m.in. we Francji oraz w USA.
Zgodnie z ostatnim życzeniem Artysty wystawa docelowo ma znaleźć swoje miejsce na terenie Muzeum niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady i obozu pracy (1941-1944) w Treblince.
[AUDIO] Agnieszka Jędrzak, dyrektor Biura Współpracy Międzynarodowej o wystawie rzeźb Samuela Willenberga
Do pobrania:
Więcej o wystawie:
79. rocznica buntu więźniów obozu śmierci Treblinka II – 2 sierpnia 2022
Spuścizna Samuela Willenberga w Warszawie i w Opolu
***
Więcej o historii obozu zagłady Treblinka II
Portal IPN o niemieckich obozach zagłady: https://truthaboutcamps.eu/