E-Księgarnia
Wystawę otworzył, dyrektor PMM dr Tomasz Kranz. O swoim nieżyjącym już mężu, jego przeżyciach związanych z pobytem w niemieckim obozie zagłady w Treblince oraz zaangażowaniu w działalność artystyczną, opowiedziała mieszkająca w Izraelu Ada Willenberg, z którą połączono się on-line. Na szczególne walory artystyczne rzeźb oraz ładunek emocjonalny, jaki ze sobą niosą, uwagę zwracał historyk sztuki prof. Lechosław Lameński.
Wystawę można oglądać na Majdanku do 29 sierpnia 2021, od wtorku do niedzieli w godzinach 9.00–17.00. Następnie będzie ona prezentowana w oddziałach PMM – od 1 września w Muzeum i Miejscu Pamięci w Bełżcu, a od 14 października w Muzeum i Miejscu Pamięci w Sobiborze.
***
Rzeźby Samuela Willenberga, więźnia i uczestnika buntu z 2 sierpnia 1943 roku w niemieckim obozie zagłady w Treblince, przedstawiają codzienność życia w tym miejscu oraz heroiczny zryw więźniów, którzy postanowili umrzeć z bronią w ręku i w ten sposób bronić swojej godności. Samuel Willenberg ocalał jako jeden z nielicznych, zbiegł z obozu, lecz z uwagi na swoje pochodzenie musiał się ukrywać. Wziął udział w Powstaniu Warszawskim, a po wojnie dał się poznać jako niestrudzony edukator młodych ludzi z Polski i Izraela. Pomimo traumatycznych przeżyć wojennych w okupowanej przez Niemcy Polsce, do końca życia w 2016 r. wracał do ojczystego kraju. Od wyjazdu do Izraela w 1950 r. wielokrotnie wraz z żoną Krystyną przyjeżdżali do Polski – sami lub jako przewodnicy izraelskiej młodzieży. Stali się rzecznikami dobrych relacji polsko-żydowskich, nie ukrywając tragicznych, ale i pięknych wydarzeń łączących te dwie grupy polskich obywateli podczas zbrodniczej niemieckiej okupacji.
Ekspozycję wraz z projektem edukacyjnym na kanwie prac Willenberga zrealizowano dzięki życzliwości i zaufaniu, jakim obdarzyła Instytut Pamięci Narodowej wdowa po artyście Ada Krystyna Willenberg, która kontynuuje dzieło swojego męża w imię zachowania pamięci o Zagładzie, zwłaszcza wśród młodych pokoleń. Wystawa została przygotowana przez IPN w ramach obchodów Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holocaustu. Wernisaż odbył się 27 stycznia 2020 r. w Centrum Edukacyjnym IPN im. Janusza Kurtyki w Warszawie, dzień po 75. rocznicy wyzwolenia niemieckiego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau, miejsca symbolizującego ogrom zbrodni dokonanej przez niemiecką III Rzeszę.
Na bazie wystawy wraz z opracowanymi przez IPN planszami edukacyjnymi w językach polskim, angielskim i hebrajskim powstał ponadto szerszy projekt edukacyjny z pokazem filmu „Treblinka’s Last Witness” (w angielskiej i polskiej wersji językowej) oraz warsztatami dla młodzieży.
Wystawa pokazana została w oddziałach IPN w Warszawie, Lublinie i Krakowie. Rzeźby prezentowane były także w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, Muzeum Częstochowskim, w opatowskim Centrum Kultury, oraz w ośrodku edukacyjno-muzealnym „Świętokrzyski Sztetl w Chmielniku.
Chcąc umożliwić jak najszerszy zasięg projektu, przygotowano dwujęzyczny wirtualny spacer po wystawie, opisy eksponatów, biogram Willenberga oraz galerię artystycznych fotografii autorstwa Sławomira Kaspera (www.lastwitness.eu). Oprowadzanie po ekspozycji odbywa się w wersji polskiej bądź angielskiej. Słowo wstępne do wystawy, opisy eksponatów, biogram Willenberga dostępne są w wersji tekstowej oraz w wersji audio nagranej przez lektorów.