E-Księgarnia-
Rzeźba Samuela Willenberga „Orkiestra”. Fot. Sławek Kasper (IPN)
Opatów to – obok Częstochowy i Treblinki – miejsce znaczące w życiorysie Artysty. Tu przed wojną jego ojciec, Perec Willenberg, tworzył malunki na ścianach synagogi. I to wreszcie tu mieściło się założone podczas wojny przez Niemców getto, z którego w październiku 1942 r. młody Samuel wraz z transportem 6,5 tys. osób trafił do obozu zagłady w Treblince. Przeżył jako jedyny z nich.
Wiosną 2021 roku eksponaty trafią do mieszczącego się w dawnej synagodze Ośrodka Edukacyjno-Muzealnego „Świętokrzyski Sztetl” w Chmielniku. Odbudowana i odrestaurowana synagoga obrazuje kilkaset lat historii Żydów w Chmielniku, a także życie w typowym przedwojennym sztetlu. Wystawę rzeźb Willenberga będzie tu można oglądać do końca kwietnia.
Reportaż z wystawy (napisy w jęz. angielskim)
Rzeźby Samuela Willenberga, więźnia i uczestnika buntu z 2 sierpnia 1943 roku w niemieckim obozie zagłady w Treblince, przedstawiają codzienność życia w tym miejscu oraz heroiczny zryw więźniów, którzy postanowili umrzeć z bronią w ręku i w ten sposób bronić swojej godności. Samuel Willenberg ocalał jako jeden z nielicznych, zbiegł z obozu, lecz z uwagi na swoje pochodzenie musiał się ukrywać. Wziął udział w Powstaniu Warszawskim, a po wojnie dał się poznać jako niestrudzony edukator młodych ludzi z Polski i Izraela. Pomimo traumatycznych przeżyć wojennych w okupowanej przez Niemcy Polsce, do końca życia w 2016 r. wracał do ojczystego kraju. Od wyjazdu do Izraela w 1950 r. wielokrotnie wraz z żoną Krystyną przyjeżdżali do Polski – sami lub jako przewodnicy izraelskiej młodzieży. Stali się rzecznikami dobrych relacji polsko-żydowskich, nie ukrywając tragicznych, ale i pięknych wydarzeń łączących te dwie grupy polskich obywateli podczas zbrodniczej niemieckiej okupacji.
Ekspozycję wraz z projektem edukacyjnym na kanwie prac Willenberga zrealizowano dzięki życzliwości i zaufaniu, jakim obdarzyła Instytut Pamięci Narodowej wdowa po artyście Ada Krystyna Willenberg, która kontynuuje dzieło swojego męża w imię zachowania pamięci o Zagładzie, zwłaszcza wśród młodych pokoleń. Wystawa została przygotowana przez IPN w ramach obchodów Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holocaustu. Wernisaż odbył się 27 stycznia 2020 r. w Centrum Edukacyjnym IPN im. Janusza Kurtyki w Warszawie, dzień po 75. rocznicy wyzwolenia niemieckiego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau, miejsca symbolizującego ogrom zbrodni dokonanej przez niemiecką III Rzeszę.
Na bazie wystawy wraz z opracowanymi przez IPN planszami edukacyjnymi w językach polskim, angielskim i hebrajskim powstał ponadto szerszy projekt edukacyjny z pokazem filmu „Treblinka’s Last Witness” (w angielskiej i polskiej wersji językowej) oraz warsztatami dla młodzieży.
Wystawa pokazana została w oddziałach IPN w Warszawie, Lublinie i Krakowie. Rzeźby prezentowane były także w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku i Muzeum Częstochowskim.
Chcąc umożliwić jak najszerszy zasięg projektu, przygotowano dwujęzyczny wirtualny spacer po wystawie, opisy eksponatów, biogram Willenberga oraz galerię artystycznych fotografii autorstwa Sławomira Kaspera. (lastwitness.eu). Oprowadzanie po ekspozycji odbywa się w wersji polskiej bądź angielskiej. Słowo wstępne do wystawy, opisy eksponatów, biogram Willenberga dostępne są w wersji tekstowej oraz w wersji audio nagranej przez lektorów.