Nawigacja

Aktualności

Raport Jürgena Stroopa „Żydowska dzielnica mieszkaniowa w Warszawie już nie istnieje!”

Jednym z najważniejszych dokumentów przechowywanych w Archiwum IPN jest raport dowódcy SS i policji w dystrykcie warszawskim Generalnego Gubernatorstwa Brigadeführera SS, generała majora policji Jürgena Stroopa. Raport nosił tytuł „Es gibt keinen jüdischen Wohnbezirk in Warschau mehr!” (Żydowska dzielnica mieszkaniowa w Warszawie już nie istnieje!). 

Stroop  kierował niemiecką akcją zagłady getta warszawskiego, trwającą od 19 kwietnia do 16 maja 1943 roku. Przygotował dla Reichsführera SS Heinricha Himmlera raport, według którego „udało się ująć lub z całą pewnością zgładzić ogółem 56 065 Żydów. Do tej liczby należy jeszcze dodać Żydów, którzy zginęli na skutek wysadzenia w powietrze, pożarów itd., których liczby nie można było jednak ustalić.”

Choć raport miał świadczyć o męstwie autora i podkreślać jego zasługi dla Tysiącletniej Rzeszy Niemieckiej, to w końcu stał się dowodem oskarżenia w procesach przed sądami i trybunałami w Norymberdze i Warszawie. Aresztowany w 1945 r. Stroop został najpierw skazany przez amerykański sąd wojskowy w Dachau na karę śmierci za zbrodnie popełnione w Grecji i wydanie rozkazu rozstrzeliwania zestrzelonych amerykańskich pilotów w Nadrenii. Wydany Polsce w 1948 r. i osądzony w 1951, został stracony w warszawskim więzieniu 6 marca 1952 roku.

Dokument, który miał ukazać sprawność niemieckiej machiny policyjno-wojskowej, po klęsce Niemiec w 1945 r. stał się źródłem ukazującym zbrodniczość tej machiny, niewyobrażalny dramat ludzki Żydów warszawskich i bohaterstwo tych, którzy podjęli walkę, wreszcie społeczny kontekst tej walki. Pochodzące z niego fotografie były wielokrotnie wykorzystywane jako ilustracje artykułów, książek czy nagrań filmowych, podejmujących temat Zagłady.

W październiku 2017 roku, staraniem IPN, raport Stroopa został wpisany na prestiżową Listę Światową Programu UNSECO „Pamięć Świata” jako obiekt o szczególnym znaczeniu historycznym.

Ze względu na wartość historyczną dokumentu, w 2009 roku Instytut Pamięci Narodowej we współpracy z Żydowskim Instytutem Historycznym w Warszawie opublikował raport. Książka zawiera niemiecki oryginał raportu wraz ze zdjęciami i jego polski przekład ze wstępem i w opracowaniu prof. Andrzeja Żbikowskiego. Na potrzeby tego wydania przeprowadzono również digitalizację oryginalnego dokumentu; w wersji cyfrowej jest on dostępny w Bibliotece Cyfrowej na portalu przystanekhistoria.pl.

do góry