E-Księgarnia
Najstraszniejsza i najbardziej okrutna ze wszystkich wojen – te słowa towarzyszą nam nie tylko przy kolejnych rocznicach wybuchu II wojny światowej. II wojna światowa rozpoczęła się 1 września 1939 roku i trwała 6 lat. Przyniosła Polsce i Polakom ogromne straty ludnościowe, gospodarcze i społeczne w wyniku agresji Niemiec i kilkanaście dni później, 17 września, napaści ZSRS na nasz kraj.
Czy po 82 latach od jej wybuchu możemy dokładnie opisać, wycenić i nazwać konsekwencje agresji niemieckiej i sowieckiej dla obywateli polskich? – Jeśli mówimy o ludności, to przyjmuje się, że Polska poniosła największe straty spośród wszystkich uczestników wojny – mówił w Programie 1 Polskiego Radia dr Paweł Kosiński z Biura Badań Historycznych IPN. Podczas II wojny światowej zginęło ok. 6 mln Polaków, co stanowiło 1/5 społeczeństwa. – Trzeba pamiętać, że to byli ludzie z jednej strony najaktywniejsi, którzy się narazili w pierwszej fazie Niemcom i Związkowi Radzieckiemu, a po 1941 roku już tylko Niemcom. (....) Polska nie była wysoko rozwiniętym państwem przed wojną, ludzi z wykształceniem wyższym było niewiele, więc te straty były bardzo bolesne – opowiadał gość audycji.
Ziemie utracone
W wyniku II wojny światowej Polska straciła ok. 20 proc. swojego terytorium. Nasz kraj został przesunięty ze wschodu na zachód na tzw. ziemie odzyskane. – Polska nie tylko została przesunięta, ale właściwie była jedynym państwem zwycięskim, które w wyniku wojny poniosło straty terytorialne – podkreślał dr Paweł Kosiński. – Jeżeli chodzi o powierzchnię kraju, to obecnie mamy ją mniejszą – dodał
Polski przemysł
Badacze II wojny światowej podają, że w 32 procentach zniszczony został polski przemysł, podobnie rolnictwo i leśnictwo. Był również ogromne straty w komunikacji i transporcie. – Polska była krajem rolniczo-przemysłowym o dużym przeludnieniu wsi i to miało różnorakie skutki. Z pewnością straty ludzkie są najboleśniejsze – ocenił historyk.
Ponadto w audycji:
- 17 września 1939 roku i wydarzenia II wojny światowej w polityce historycznej Federacji Rosyjskiej.
Przed nami kolejna, 82. już rocznica napaści ZSRS na Polskę. 700 tysięcy żołnierzy Armii Czerwonej ruszyło wtedy na nasz kraj. Polska znalazła się w kleszczach dwóch totalitaryzmów. Wcześniej, czyli 1 września, Niemcy zaatakowały nas przecież od Zachodu. Sowiecka agresja na Polskę to był dla nas nóż w plecy, jak podkreślają historycy. Jak opisuje ją i inne wydarzenia II wojny światowej polityka historyczna Federacji Rosyjskiej? Czego uczyli się i uczą młodzi Rosjanie i jak w związku z tym w życiu dorosłym postrzegają tamte czasy, dlaczego tak, a nie inaczej? W jakim stopniu ta ich wiedza związana jest z rzetelnymi badaniami historyków? Jaka jest dostępność dokumentów, archiwów? Jakie cele realizuje w swojej polityce historycznej Federacja Rosyjska? O tym mówił dr hab. Jan Szumski, dyrektor Biura Badań Historycznych IPN.
- O książce „W cieniu Einsatzgruppen. Volksdeutscher Selbstschutz w okupowanej Polsce 1939–1940”, red. Izabela Mazanowska, Tomasz Ceran, Marcin Przegiętka.
Volksdeutscher Selbstschutz to niemiecka organizacja paramilitarna, w skład której weszli etniczni Niemcy zamieszkujący II Rzeczpospolitą, utworzona oficjalnie we wrześniu 1939 roku rozkazem Himmlera na okupowanych ziemiach polskich. Liczbę jej członków określa się nawet na 100 tysięcy. Książka to pierwsza polska monografia Selbstschutzu w latach 1939–1940, a także pierwsze opracowanie tego tematu pokazujące odmienności i podobieństwa w działaniu oraz rolę tej organizacji w różnych regionach Polski w wyżej wymienionym okresie. O publikacji opowiedział dr Tomasz Ceran z Delegatury IPN w Bydgoszczy.
Informacja o wybranych wydarzeniach organizowanych przez IPN (m.in. o wystawie „Tu rodziła się Solidarność”, tablicy poświęconej Danucie Siedzikównie) oraz ciekawe artykuły na portalu przystanekhistoria.pl.
POSŁUCHAJ AUDYCJI
Poprzednia audycja: „Przystanek Historia”, 30 czerwca 2021
Odcinki archiwalne na portalu przystanekhistoria.pl
* * *
Cykl audycji „Przystanek Historia” jest realizowany wspólnie przez Instytut Pamięci Narodowej i Program I Polskiego Radia. Rozmowy poświęcone są ważnym wydarzeniom, które wpłynęły na dzieje Polski w XX wieku oraz ludziom, którzy tę historię tworzyli.