E-Księgarnia-
Wiktoria Ulma. Fot. Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej -
Wiktoria Ulma z dziećmi (domena publiczna)
Wiktoria i Józef Ulmowie pobrali się w 1935 roku. Byli rolnikami w Markowej pod Łańcutem, jednej z największych wiosek w ówczesnej Polsce, ze świetnie rozwiniętą spółdzielczością. Józef był kierownikiem Spółdzielni Mleczarskiej i bardzo dobrym fotografem. Wiktoria uczęszczała na kursy na Uniwersytecie Ludowym. W Markowej była liczna mniejszość żydowska, z którą Ulmowie mieli dobre relacje. W czasie wojny, kiedy wiadomo było, że Niemcy chcą zamordować wszystkich Żydów, Józef pomagał rodzinom żydowskim budować ziemianki. Nie był to jednak skuteczny sposób ochrony, bo wielu zostało zadenuncjowanych i zamordowanych.
Wiktoria i Józef w drugiej połowie 1942 roku zaczęli ukrywać w swoim domu ośmioro Żydów, choć wiedzieli, że grozi im za to śmierć. W wyniku donosu granatowego policjanta Józef, ciężarna Wiktoria, ich sześcioro małych dzieci i wszyscy ukrywający się w ich gospodarstwie Żydzi zostali 24 marca 1944 r. rozstrzelani. Po zakończeniu egzekucji Niemcy splądrowali dobytek Ulmów i przystąpili do libacji.
W 2003 roku otwarto proces beatyfikacyjny 122 polskich męczenników z okresu II wojny światowej, wśród nich – Józefa i Wiktorii Ulmów, ich sześciorga dzieci oraz siódmego – nienarodzonego. Beatyfikacja rodziny Ulmów odbędzie się 10 września 2023 roku w Markowej, w miejscu ich męczeńskiej śmierci. Od 2016 roku w Markowej istnieje Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej imienia Wiktorii i Józefa Ulmów.
► Mateusz Szpytma, Maciej Foks, Sprawiedliwi wzorem człowieczeństwa