Nawigacja

Komunikaty

83. rocznica wybuchu Wojny Zimowej – sowieckiej agresji na Finlandię

Małgorzata Frydrych- Dominiak
Data publikacji 29.11.2022

Związek Sowiecki, bez wypowiedzenia wojny, 30 listopada 1939 r. wkroczył na teren Finlandii. Tym samym rozpoczęła się trwająca do 13 marca 1940 r. wojna sowiecko‑fińska, która przeszła do historii pod nazwą Talvisota czyli „Wojna Zimowa”.

  • Wojna zimowa. Fińscy narciarze na pozyciach obronnych.(domena publiczna.Wikipedia.Imperial War Museums)

Wojna Zimowa była skutkiem wykonywania przez rząd ZSRS postanowień paktu Ribbentrop-Mołotow oraz układu o przyjaźni i granicy pomiędzy Niemcami a ZSRS z dnia 28 września 1939 r. Dokumenty te precyzowały przebieg linii granicznej pomiędzy Niemcami i ZSRS, tym samym umieszczały w strefie wpływów ZSRS kraje bałtyckie, Finlandię i połowę ówczesnej Polski.

Po podpisaniu układu o przyjaźni i granicy ZSRS niezwłocznie zażądał od Litwy, Łotwy i Estonii zawarcia umów przewidujących wprowadzenie oddziałów Armii Czerwonej na terytorium tych państw i utworzenie tam sowieckich baz wojskowych. Sowieckie ultimatum zostało przyjęte, co pod koniec lata 1940 r. doprowadziło do pełnej okupacji Litwy, Łotwy i Estonii przez ZSRS.

Podobne ultimatum Moskwa skierowała również do Finlandii, od której domagała się rewizji granic. W listopadzie 1939 r. Finowie odrzucili żądania Moskwy, w następstwie czego 28 listopada 1939 r. ZSRS zerwał pakt o nieagresji z Finlandią podpisany w 1932 r. Układ wypowiedziano dwa dni po tym, jak Armia Czerwona ostrzelała Mainilę – wioskę leżącą na terytorium sowieckim. Władze ZSRS oskarżyły o to Finów, zyskując pretekst do rozpoczęcia działań wojennych. 30 listopada oddziały Armii Czerwonej, bez wypowiedzenia wojny, zaatakowały Finlandię.

Sowiecki plan wojny zakładał szybkie zdobycie Helsinek oraz ustanowienie rządu komunistycznego lojalnego wobec Moskwy. Armia Czerwona dominowała nad armią Finlandii pod względem liczebności wojsk oraz jakości sprzętu wojskowego. Przewagą Finów było natomiast to, że walczyli na własnym terenie, ukryci za siecią okopów, betonowych  bunkrów i fortyfikacji polowych na Przesmyku Karelskim, za tzw. Linią Mannerheima.

Pod dowództwem marszałka Carla Gustafa Mannerheima Finowie z sukcesem odpierali sowieckie natarcie. Charakterystycznym elementem fińskich działań była taktyka wojny podjazdowej. Polegało to na rozbijaniu większych grup sowieckich na mniejsze, a następnie ich likwidacji lub trzymaniu w kotłach (nazywanych przez Finów „motti”), aż czerwonoarmiści konali z głodu i wyczerpania. Ponadto Finowie zastosowali szereg nowatorskich metod, takich jak obrona terytorialna znająca doskonale własny teren, stroje maskujące oraz szybkie jednostki narciarskie. Przykładem skuteczności działań partyzanckich było wykorzystywanie przez Finów strzelców wyborowych, którzy potrafili dezorganizować ataki oddziałów sowieckich. Niekwestionowaną fińską legendą jest snajper Simo Häyhä, który zabił ponad 500 sowieckich żołnierzy.

Oddziały Armii Czerwonej zostały na wielu odcinkach frontu całkowicie rozbite, tracąc olbrzymie ilości żołnierzy i sprzętu. Czołgi, działa i samoloty przejęte przez Finów szybko wykorzystano do walki z sowieckim agresorem.

Finowie stawiali twardy opór przez 104 dni, jednak ich wojska nie mogły się równać z ogromem Armii Czerwonej. Mając mało amunicji i zbliżając się do granic swoich możliwości obronnych, rząd fiński zdecydował się na rozpoczęcie rozmów pokojowych. 13 marca 1940 r. między Finlandią a ZSRS został podpisany rozejm. Finlandia utraciła na rzecz Związku Sowieckiego około 10% swojego terytorium, a około 450 tysięcy Finów przesiedlono do innych części kraju.

 

Zachęcamy Państwa do zapoznania się z artykułem dotyczącym heroicznej fińskiej obronie w 1939 r. „Sto dni lodowego piekła” zamieszczonym na naszym portalu przystanekhistoria.pl:

https://przystanekhistoria.pl/pa2/teksty/51589,Sto-dni-lodowego-piekla.html?search=711883

 

do góry