Instytut Pamięci Narodowej 35 lat temu rozpoczęła się III Pielgrzymka Papieża Jana Pawła II do Polski - Komunikaty -

Oficjalnym powodem przyjazdu Papieża do Polski miał być jego udział w II Kongresie Eucharystycznym w Warszawie oraz beatyfikacja Karoliny Kózkówny i bpa Michała Kozala. Była to trzecia wizyta Papieża-Polaka w Ojczyźnie, która przebiegała pod hasłem „Do końca ich umiłował”. Od 8 do 14 czerwca Ojciec Święty odwiedził Warszawę, Lublin, Tarnów, Kraków, Szczecin, Gdynię, Gdańsk, Częstochowę i Łódź. Ekipa gen. Jaruzelskiego wiązała z przyjazdem Jana Pawła II do Polski nadzieję na poprawienie swojego wizerunku w oczach świata oraz złagodzenie napięcia społecznego. Komunistyczne władze obawiały się wystąpień środowisk opozycyjnych i demonstracji antyrządowych, szczególnie na Pomorzu, gdzie Papież miał zawitać po raz pierwszy. Nie bez znaczenia był również fakt, że Papież miał w planach odwiedzić grób ks. Jerzego Popiełuszki, zamordowanego przez komunistyczną tajną policję polityczną oraz to, że beatyfikowana Karolina Kózkówna była ofiarą rosyjskiego żołnierza.

W Instytutu Pamięci Narodowej znajduje się wiele dokumentów dotyczących tej wizyty Jana Pawła II w Polsce. Z okazji jej 30. rocznicy Archiwum IPN postanowiło najciekawsze z nich udostępnić w portalu internetowym trzeciapielgrzymka.ipn.gov.pl.

Wśród udostępnionych materiałów można znaleźć te, które dotyczą przygotowań do pielgrzymki, jej przebiegu oraz analizy i wnioski komunistycznych służb. Największa liczba z tych dokumentów została wytworzona przez SB w związku z operacją o krypt. „Zorza II”. Działania podjęte przez komunistyczną bezpiekę w ramach tej operacji miały nie tylko zabezpieczać wizytę Papieża, ale były też pretekstem do represjonowania osób i środowisk nieprzychylnych władzy. Funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa inwigilowali środowiska opozycyjne, rekwirowali materiały o treści antyrządowej i prosolidarnościowej, wobec osób szczególne niewygodnych stosowano areszty prewencyjne.

Warto zwrócić uwagę na zamieszczone raporty i meldunki wywiadu SB MSW czyli Departamentu I. Komunistyczny wywiad przekazywał informacje m. in. o panujących w Watykanie nastrojach i oczekiwaniach względem papieskiej pielgrzymki. Wykorzystywani przez funkcjonariuszy tajni współpracownicy interpretowali także znaczenie poszczególnych punktów wizyty Papieża, co wyraźnie można dostrzec w meldunku z 10.06.1987 r. dotyczącym zaplanowanej modlitwy Ojca Świętego przy grobie ks. Jerzego Popiełuszki.

Polecamy Państwu zapoznanie się z informacjami, dokumentami oraz zdjęciami z pielgrzymki Jana Pawła II do Polski w 1987 r., umieszczonymi w portalu Archiwum IPN Trzecia pielgrzymka Papieża Jana Pawła II w dokumentach trzeciapielgrzymka.ipn.gov.pl .

Dokumenty wytworzone przez komunistyczną bezpiekę w związku z pielgrzymką Papieża zostały także opublikowane w wydawnictwach:

• Operacja „Zorza II”. Służba Bezpieczeństwa i Komitet Wojewódzki PZPR wobec wizyty Jana Pawła II w Trójmieście (czerwiec 1987), wstęp i red. naukowa Sławomir Cenckiewicz, Marzena Kruk, opracowanie Sławomir Cenckiewicz, Adam Chmielecki, Marzena Kruk, Monika Krzencessa-Trichet, Piotr Semków, Przemysław Wójtowicz, Warszawa – Gdańsk 2008.
• Jan Paweł II w Szczecinie. Meldunki operacyjne Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych z 1987 roku, wstęp Zbigniew Stanuch, wybór i oprac. Magdalena Semczyszyn, Anna Sitkowska, Zbigniew Stanuch, Warszawa–Szczecin 2008.
• Jan Paweł II w Łodzi. W dwudziestą rocznicę wizyty, pod red. Mileny Przybysz, Mieczysława Różańskiego i Janusza Wróbla, Łódź 2007.