E-Księgarnia-
IPNBU-2-6-110-4 gen. Władysław Sikorski rozmawia z żołnierzem Karpackiego Pułku Artylerii podczas wizytacji oddziałów Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich w oblężonym Tobruku, 14 listopada 1941 r. -
IPNBU-2-6-110-7-1-2 gen. Władysław Sikorski w okopach Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich w oblężonym Tobruku, 14 listopada 1941 r. -
IPNBU-2-11-38-25-1-1 Żołnierze Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich przy zdobytym włoskim dziale w pobliżu Tobruku w Libii.
We wrześniu 1939 r. Wojsko Polskie nie zdołało obronić ojczyzny, ale nigdy nie skapitulowało. Władysław Sikorski – nowy premier, a wkrótce także Naczelny Wódz – przystąpił we Francji do energicznej odbudowy armii. Niebawem zdecydował się też na utworzenie brygady piechoty górskiej w Syrii – na francuskich terytorium mandatowym. Powstała w ten sposób Brygada Strzelców Karpackich z płk. Stanisławem Kopańskim jako dowódcą. Jednostkę zasilili m.in. uciekinierzy z miejsc internowania w Rumunii i na Węgrzech, ochotnicy z okupowanego kraju, a nawet z obu Ameryk. Nieproporcjonalnie dużo było w tym gronie osób z wyższym lub średnim wykształceniem.
Po klęsce Francji w czerwcu 1940 r. brygada zdołała uniknąć rozbrojenia i przejść do Palestyny, kontrolowanej wówczas przez Brytyjczyków. Jesienią 1940 r. Polaków przeniesiono do Egiptu, gdzie wojska brytyjskie skutecznie przeciwstawiały się Włochom. Na przełomie lat 1940–1941 Brytyjczycy wyparli Włochów z Egiptu i zajęli część Libii, w tym Tobruk – ważny port morski i bazę zaopatrzeniową.
Sytuację na froncie afrykańskim zmieniło wejście do walk niemieckiego korpusu ekspedycyjnego gen. Erwina Rommla. Wiosną 1941 r. Niemcy i Włosi przeszli do ofensywy, która mogła zagrozić Kairowi. Na tyłach wojsk Osi pozostała broniąca się twierdza Tobruk. W sierpniu 1941 r. przerzucono tam jednostkę polską, przemianowaną wcześniej na Samodzielną Brygadę Strzelców Karpackich. Żołnierze Kopańskiego (już generała) przez kilka miesięcy odpierali ataki przeważających sił niemiecko-włoskich, aż do odblokowania miasta przez brytyjską 8. Armię w grudniu 1941 r.
Do marca 1942 r. Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich brała udział w dalszych walkach w Afryce Północnej. Na bazie tej jednostki powstała później 3. Dywizja Strzelców Karpackich, która miała duży udział w zdobyciu Monte Cassino.
***
Chwalebny szlak bojowy Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich zostanie upamiętniony w ramach zainaugurowanego niedawno projektu IPN „Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności”. Bliższe informacje na ten temat można znaleźć na stronie internetowej https://szlakinadziei.ipn.gov.pl/
Polecamy Państwu także popularnonaukowe publikacje Instytutu Pamięci Narodowej przybliżające losy Brygady: