Nawigacja

Komunikaty

Informacja

Strona znajduje się w archiwum.

Bezpodstawne zarzuty Stowarzyszenia „Wizna 1939” pod adresem IPN

Barbara Niedzielko
Data publikacji 25.09.2020

Podczas uroczystości patriotycznych 15 sierpnia 2020 r. w Ossowie Instytut Pamięci Narodowej  otrzymał liczne wyrazy uznania i podziękowania za wyremontowanie i odnowienie cmentarza wojennego z sierpnia 1920 r.  Pojawiły się jednak zarzuty ze strony przedstawicieli Stowarzyszenia „Wizna 1939”, jakoby remont wykonany został z naruszeniem prawa. W Internecie można znaleźć insynuacje, że prace finansowane przez IPN zostały przeprowadzone niewłaściwie. Nasuwa się pytanie, dlaczego i komu zależy na bezzasadnym szkalowaniu i naruszaniu dobrego imienia Instytutu Pamięci Narodowej. Prezentujemy niniejszy komunikat z nadzieją, że wyjaśni on i ostatecznie rozwieje wszelkie wątpliwości związane z remontem grobów na cmentarzu wojennym w Ossowie.

Instytut Pamięci Narodowej we współpracy z Wojewodą Mazowieckim przeprowadził w bieżącym roku prace remontowe na cmentarzu wojennym w Ossowie, na którym pochowano żołnierzy Wojska Polskiego poległych w walkach pod Ossowem w sierpniu 1920 r. Wojewoda Mazowiecki sprawujący opiekę nad cmentarzem na mocy ustawy z 28 marca 1933 r. o grobach i cmentarzach wojennych zaakceptował przedstawiony przez IPN zakres prac, obejmujący wymianę lastrykowych elementów 9 mogił (obrzeża, krzyże) na granitowe. Wymienione miały zostać również blaszane tabliczki na krzyżach z ręcznie wypisanymi nazwiskami poległych – zmywane przez deszcze ulegały stopniowemu zatarciu. Ze względu na objęcie cmentarza ochroną konserwatorską na mocy wpisu do rejestru zabytków (nr rej. 1323 z dnia 17 listopada 1988 r.), posiadając zgodę Wojewody Mazowieckiego na dysponowanie obiektem w celu przeprowadzenia planowanych prac, IPN wystąpił o zezwolenie na remont cmentarza do Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Po uzyskaniu zezwolenia w formie decyzji konserwatorskiej prace w uzgodnionym zakresie zostały przeprowadzone. Należy przy tym podkreślić, że nie zmieniono układu cmentarza, kształtu ani usytuowania mogił. Nowe elementy zostały zaprojektowane w oparciu o wcześniej przeprowadzoną inwentaryzację cmentarza i stanowią odwzorowanie poprzedniego wystroju. Wartością zabytkowego cmentarza podlegającą ochronie jest zatem układ przestrzenny i forma mogił, a nie zastosowany w latach 70. materiał – lastryko. Elementy urządzenia mogił wykonano z trwałego, szlachetnego materiału – granitu, wszystkie krzyże otrzymały pasyjki. Na wymienionych metalowych tabliczkach znalazł się orzeł wojskowy oraz zweryfikowane dane poległych żołnierzy. Należy w tym miejscu podkreślić, że zakres prac realizowanych na zlecenie IPN nie obejmował bramy, muru, dzwonnicy i kaplicy. Podczas uroczystości patriotycznych w Ossowie 15 sierpnia br. z udziałem przedstawicieli najwyższych władz państwowych, w stronę IPN kierowane były liczne wyrazy uznania i podziękowania za wykonane prace i poprawę stanu utrzymania żołnierskich mogił.

24 września 2020 r. Stowarzyszenie „Wizna 1939” opublikowało w serwisie YouTube na kanale Wizny Dziennik Polowy film nr 28 pod tytułem „Ossów – remont zabytkowego cmentarza z naruszeniem prawa?”. Występujący w filmie Panowie Dariusz Szymanowski – prezes Stowarzyszenia „Wizna 1939” i Marcin Sochoń, odnosząc się do opisanego wyżej remontu cmentarza, podają na wstępie w wątpliwość, czy wszystko przeprowadzono zgodnie z prawem, czy dopełniono procedur. Pan Szymanowski przyznaje, że wystąpił w tej sprawie o udzielenie informacji publicznej do Wojewody Mazowieckiego, Wojewódzkiego Mazowieckiego Konserwatora Zabytków, IPN i Starostwa Powiatowego w Wołominie – powinien zatem wiedzieć, że wszelkich formalności dopełniono. Nie powstrzymuje to jednak autorów filmu od insynuacji, że prace finansowane przez IPN zostały przeprowadzone niewłaściwie. Pan Szymanowski pokazuje bez komentarza do kamery kilka starych niedopałków, co ma wywołać wrażenie, że za ich pojawienie się na cmentarzu odpowiada IPN. Problemem okazuje się też przycięcie kawałka korzenia, który rozsadzał obrzeże mogiły. Panowie oskarżają IPN o zniszczenie pomnika z 1924 r., wskazując jego liczne ubytki i uszkodzenia. Pomijają jednak fakt, że pomnik został silnie uszkodzony (także ostrzelany) w czasie funkcjonowania na tym terenie poligonu, a podczas konserwacji wykonanej w 2011 r. na zlecenie Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa zdecydowano się w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem pozostawić te ślady jako świadectwo historii i komunistycznego barbarzyństwa. Pod koniec filmu Pan Sochoń, już nie asekurując się znakiem zapytania, stwierdza, że cmentarz wyremontowano z naruszeniem prawa. Pada też dramatyczne pytanie o zdemontowane zabytkowe krzyże z lastryka.

Członkowie Stowarzyszenia „Wizna 1939” z trudną do zrozumienia determinacją podejmują próby oczerniania wizerunku Instytutu Pamięci Narodowej. Chwytają się przy tym pretekstów, które budzą zdumienie i stawiają zarzuty dalekie od racjonalności, będące zresztą w sprzeczności z głoszonymi uprzednio opiniami.

We wcześniejszym odcinku cyklu Wizny Dziennik Polowy nr 16 z 21 maja 2020 r., również poświęconym cmentarzowi wojennemu w Ossowie, Pan Szymanowski narzeka na słaby stan utrzymania grobów: „pomniki stare jakieś, lastrykowe, które nawet nie zostały umyte…”. Pan Sochoń zauważa brak pasyjek na krzyżach, wskazując na jeden z nich, stwierdza: „jest jakaś zwykła metalowa tabliczka. Za chwilę się może okazać, że nazwiska znikną i ciężko będzie odtworzyć…”. Chciałby wreszcie „żeby tu nie wiało latami 80., nie wiało lastrykiem”. Panowie wyrażają obawę, że najpewniej nikt przed rocznicą bitwy 15 sierpnia nie wyremontuje cmentarza.

W kolejnym filmie nr 21 pt. „Ossów 1920. Odkrywamy tajemnice cmentarza” z 6 sierpnia 2020 r. Pan Szymanowski rozmawia z Panem Konradem Rytlem, który wspomina, że dewastowany cmentarz zaczęto porządkować pod koniec lat 60., a układ mogił powstał na początku lat 70. „Myśmy to uformowali” – mówi Pan Rytel, wskazując na groby z lastrykowymi krzyżami.

Jak widać, wbrew obawom Stowarzyszenia „Wizna 1939”,  instytucje państwowe przygotowały cmentarz w Ossowie na obchody 100. rocznicy zwycięstwa nad bolszewikami. Nazwiska poległych bohaterów utrwalone laserowo na nowych tabliczkach już nie znikną. Trochę jednak dziwi, że jakieś stare lastrykowe pomniki, od których wiało głębokim PRL-em, nagle stały się cennym zabytkiem podlegającym bezwzględnej ochronie.

Instytut Pamięci Narodowej zamieszcza ten komunikat w nadziei, że wyjaśni on ostatecznie wszelkie wątpliwości związane z remontem grobów na cmentarzu wojennym w Ossowie. Instytut życzy członkom Stowarzyszenia „Wizna 1939” wielu sukcesów w dalszej działalności związanej z wyjaśnianiem zagadek historii, czy to na polach Grunwaldu, czy Jedwabnego. IPN oczekuje jednak zaprzestania bezzasadnego szkalowania i naruszania dobrego imienia instytucji.

 

CMENTARZ WOJENNY W OSSOWIE PRZED REMONTEM

 

 

CMENTARZ WOJENNY W OSSOWIE  PO REMONCIE

 

do góry