Nawigacja

Aktualności

Pokaz filmu „Paszporty Paragwaju” – Nikozja (Republika Cypryjska), 27 stycznia 2020

27 stycznia 2020 roku w Nikozji zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej Jan Baster wziął udział w pokazie filmu „Paszporty Paragwaju”, wyprodukowanego przez IPN. Film w reżyserii Roberta Kaczmarka przedstawia historię udziału polskiej dyplomacji w ratowaniu Żydów podczas II wojny światowej.

 

Spotkanie z okazji Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu zorganizowała Ambasada RP w Nikozji.

W latach 1942–1943 w poselstwie RP w Bernie funkcjonowała nieformalna grupa złożona z polskich dyplomatów oraz działaczy organizacji żydowskich. Wspólnie pozyskiwali paszporty państw Ameryki Południowej. Fałszywe dokumenty trafiały do Żydów w okupowanej Europie, którym dzięki nim udawało się uniknąć wywózek do niemieckich obozów zagłady. Do grupy działającej przy polskim poselstwie w Bernie należeli Aleksander Ładoś, Stefan Jan Ryniewicz oraz Juliusz Kuhl. Ze strony organizacji żydowskich ogromną rolę odegrali Adolf H. Silberschein i Chaim Eiss. Członkowie grupy zajmowali się produkcją nielegalnych paszportów co najmniej od 1941 r. i kontynuowali swoja działalność do zakończenia Holokaustu. Rodziny wielu ocalonych dopiero niedawno dowiedziały się, komu tak naprawdę zawdzięczają  życie.

Lista Ładosia to imienny spis 3262 posiadaczy paszportów latynoamerykańskich wystawionych osobom pochodzenia żydowskiego w okresie Holokaustu przez Poselstwo RP w Szwajcarii. Powstała pod redakcją naukową ambasadora Polski w Szwajcarii dr. Jakuba Kumocha, została opracowana i wydana przez Instytut Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego. Prace badawcze prowadzili wspólnie pracownicy Ambasady RP w Bernie i Instytutu Pileckiego, przy wsparciu ekspertów z Instytutu Pamięci Narodowej, Żydowskiego Instytutu Historycznego oraz Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu.Instytut Pamięci Narodowej dokonał łącznie sprawdzenia 1843 nazwisk i znalazł 17 tysięcy stron dokumentów o 998 osobach.

 

 

Podczas pobytu na Cyprze wiceprezes IPN, wspólnie z Ambasador RP w Republice Cypryjskiej Ireną Lichnerowicz-Augustyn i ojcem Zacheuszem Dulniokiem z Kościoła Katolickiego Holy Cross w Nikozji, upamiętnił polskich uchodźców z lat 1940-41, zapalając znicze pod pomnikiem przy kościele św. Elżbiety w Kyrenii.

We wrześniu 1940 roku na Cypr przybyły setki polskich uchodźców (zaproszonych tam formalnie przez rząd brytyjski), przede wszystkim tych, którzy po klęsce kampanii wrześniowej znaleźli się na Węgrzech i w Rumunii. Był wśród nich także znany pisarz i dziennikarz Melchior Wańkowicz. Łączna liczba Polaków, którzy w latach 1940–1941 przybyła na Cypr wynosi 500-700 osób.

W czerwcu 1941 roku podjęta została decyzja o ewakuacji Polaków z Cypru. Konieczność wyjazdu podyktowana była sytuacją na frontach II wojny światowej – upadkiem Grecji i zajęciem Krety przez hitlerowców oraz groźbą niemieckiego ataku na Cypr. 11 czerwca 1941 r. grupa 471 naszych rodaków opuściła wyspę na pokładzie brytyjskiego parowca Rodi.

W maju 1941 r. na dziedzińcu katolickiego kościoła Św. Elżbiety w Kyrenii odsłonięty został pomnik upamiętniający obecność polskich uchodźców na Cyprze. Znajduje się na nim inskrypcja w trzech językach (po polsku, angielsku i grecku) – „Ojczyznę wolną racz nam zwrócić Panie”.

 

do góry