Nawigacja

Aktualności

Promocja albumu „Przez Morze Czerwone. Rzeczpospolita Polska na uchodźstwie 1945–1990” – Warszawa, 14 października 2019

  • Promocja albumu „Przez Morze Czerwone. Rzeczpospolita Polska na uchodźstwie 1945–1990” – Warszawa, 14 października 2019. Fot. Piotr Życieński (IPN) Promocja albumu „Przez Morze Czerwone. Rzeczpospolita Polska na uchodźstwie 1945–1990” – Warszawa, 14 października 2019. Fot. Piotr Życieński (IPN)
  • Dr Tomasz Łabuszewski, współautor albumu „Przez Morze Czerwone. Rzeczpospolita Polska na uchodźstwie 1945–1990”. Fot. Piotr Życieński (IPN) Dr Tomasz Łabuszewski, współautor albumu „Przez Morze Czerwone. Rzeczpospolita Polska na uchodźstwie 1945–1990”. Fot. Piotr Życieński (IPN)
  • Promocja albumu „Przez Morze Czerwone. Rzeczpospolita Polska na uchodźstwie 1945–1990” – Warszawa, 14 października 2019. Fot. Piotr Życieński (IPN) Promocja albumu „Przez Morze Czerwone. Rzeczpospolita Polska na uchodźstwie 1945–1990” – Warszawa, 14 października 2019. Fot. Piotr Życieński (IPN)
  • Spotkanie prowadził dr hab. Patryk Pleskot (IPN Warszawa). Fot. Piotr Życieński (IPN) Spotkanie prowadził dr hab. Patryk Pleskot (IPN Warszawa). Fot. Piotr Życieński (IPN)
  • Promocja albumu „Przez Morze Czerwone. Rzeczpospolita Polska na uchodźstwie 1945–1990” – Warszawa, 14 października 2019. Fot. Piotr Życieński (IPN) Promocja albumu „Przez Morze Czerwone. Rzeczpospolita Polska na uchodźstwie 1945–1990” – Warszawa, 14 października 2019. Fot. Piotr Życieński (IPN)
  • Promocja albumu „Przez Morze Czerwone. Rzeczpospolita Polska na uchodźstwie 1945–1990” – Warszawa, 14 października 2019. Fot. Piotr Życieński (IPN) Promocja albumu „Przez Morze Czerwone. Rzeczpospolita Polska na uchodźstwie 1945–1990” – Warszawa, 14 października 2019. Fot. Piotr Życieński (IPN)
  • Promocja albumu „Przez Morze Czerwone. Rzeczpospolita Polska na uchodźstwie 1945–1990” – Warszawa, 14 października 2019. Fot. Piotr Życieński (IPN) Promocja albumu „Przez Morze Czerwone. Rzeczpospolita Polska na uchodźstwie 1945–1990” – Warszawa, 14 października 2019. Fot. Piotr Życieński (IPN)

14 października 2019 roku, w Centrum Edukacyjnym IPN im. Janusza Kurtyki „Przystanek Historia” w Warszawie odbyła się promocja publikacji Tomasza Łabuszewskiego, Anny Obrębskiej i Małgorzaty Ptasińskiej „Przez Morze Czerwone. Rzeczpospolita Polska na uchodźstwie 1945–1990”Dzięki transmisji na żywo w promocji mogli uczestniczyć także widzowie internetowi.

Z dr. Tomaszem Łabuszewskim (IPN Oddział w Warszawie), pomysłodawcą i współautorem albumu, rozmawiał dr hab. Patryk Pleskot (PN Oddział w Warszawie).

Co właściwie badacz podziemia niepodległościowego robi na płaszczyźnie historii emigracji? Odpowiadając na pytanie Patryka Pleskota, dr Łabuszewski wyjaśnił, że jednym z mianowników łączących różnego rodzaju inicjatywy na drodze niepodległościowej jest właśnie idea niepoległego państwa polskiego. – Jeżdżąc wielokrotnie do Londynu do istniejących tam archiwów, badając materiały dotyczące relacji sztabu naczelnego wodza oddziału VI z konspiracją niepodległościową na terenie kraju, zacząłem interesować się strukturami wojskowymi, później politycznymi emigracji niepodległościowej. Doszedłem do przekonania, że emigracji, która pozostała tam po cofnięciu uznania Rządu Polskiego na Uchodźstwie przez większość państw zachodnich w lecie 1945 roku, należy się pamięć. Prawda jest taka, że w polskim społeczeństwie wiedza na temat dorobku emigracji sprowadza się do co najwyżej do wiedzy o „Kulturze” paryskiej, przy braku szerszej wiedzy na temat  dorobku politycznego czy idei legalistycznej, która wydała mi się niezwykle ważna. Uznałem również, że powoli dorobek pierwszej emigracji niepodległościowej, wyrastającej z zaangażowania polskiego w koalicję antynazistowską ulega przesłonięciu przez emigrację solidarnościową, która była później i – pamiętajmy o tym – miała inny charakter. Na to nałożyła się później emigracja zarobkowa, która kierowała się innymi wyznacznikami. Powoli ta niezwykle bogata, burzliwa i wielopłaszczyznowa historia pogrąża się w niebyt.

Kolejne pytanie postawione przez Patryka Pleskota dotyczyło kwerendy badawczej i źródeł ikonograficznych, dzięki którym powstał album, w którym większość zdjęć ukazało się po raz pierwszy. Według Pleskota  autorom albumu udało się w warstwie ikonograficznej wyjść poza schematyczne pokazywanie czarno-białych portretów poszczególnych polityków emigracyjnych.

Rzeczywiście większość prezentowanej ikonografii ukazuje się po raz pierwszy – przyznał dr Łabuszewski. – Materiały dotyczące emigracji niepodległościowej znajdują się nie tylko poza granicami kraju. Mamy szereg ośrodków w Polsce, które od wielu lat zajmują się zbieraniem materiałów na ten temat – jest to Muzeum Emigracji w Gdyni, Archiwum Emigracji przy Uniwersytecie w Toruniu z którego zbiorów obficie korzystałem, warto wspomnieć również Archiwum Stronnictwa Narodowego, które znajduje się w Muzeum Niepodległości. Wreszcie istnieją ogromne, w znacznej części do dziś niespenetrowane zbiory znajdujące się w Londynie czy Stanach Zjednoczonych. Wiele tematów czeka tam na swoich odkrywców. Np. w Instytucie Sikorskiego w Londynie niektóre zbiory do dziś nie są skatalogowane. Udostępnione na potrzeby albumu zbiory jednego z głównych fotografików emigracji – Bednarskiego to są dziesiątki tysięcy fotografii ukazujących wszystkie aspekty życia emigracji – od zdjęć Pierwszej  Komunii w kościele św. Andrzeja Boboli w Londynie po zaprzysiężenia kolejnych Prezydentów RP na Uchodźctwie czy kolejnych premierów. Znajduje się tam pełna dokumentacja życia codziennego i najważniejszych zdarzeń, jakimi żyłą emigracja. Wszystkie akcje protestacyjne organizowane w reakcji na akcje represyjne reżimu w Polsce, a także akcje rocznicowe odnajdowały odzwierciedlenie w bogatym materiale ikonograficznym. Istnieją również zbiory po poszczególnych działaczach politycznych emigracji, choćby Adamie Ciołkoszu – jest to kilkanaście metrów akt. Duże zbiory znajdują się w Bibliotece Polskiej w POSK-u, która przeżywa obecnie niestety duże kłopoty i lokalowe, i finansowe. A była i jest miejscem, gdzie dużo ciekawych materiałów zostało przekazanych przez emigrację. Kłopot z tym albumem polegał na tym, że trzeba było z nadmiaru materiału próbować wyselekcjonować taką część, która byłaby komunikatywna dla przeciętnego odbiorcy. Dysponowaliśmy 8-9 tys. plików ikonograficznych, z których powstał liczący 650 stron album – wyjaśnił dr Łabuszewski. 

Patryk Pleskot poprosił dr Łabuszewskiego o wyjaśnienie tytułu albumu: Przez Morze Czerwone. – Dla mojego pokolenia, wychowanego na piosenkach Jacka Kaczmarskiego, tytuł główny zaczerpnięty jest z jednej z jego piosenek i koresponduje z tym, co przez ten album chciałem pokazać, czyli przeniesienie przez blisko 50 lat tradycji niepodległego państwa polskiego w zalewie komunizmu, który zalał Europę Środkową. Z tej tradycji emigracja polska wywiązała się w sposób godny szacunku.

Zapis spotkania na kanale IPNtv

 

Album przedstawia historię polskiej emigracji niepodległościowej w czterech płaszczyznach. Ukazuje postacie 6 prezydentów RP na Uchodźstwie, działalność rządów emigracyjnych, Skarbu Narodowego, Rady Narodowej. Przypomina historię polskich partii politycznych działających na Zachodzie, SN, PPS, SP, PRW NiD, NGS, LNP. Wiele miejsca w albumie poświęcono aktywności społecznej polskich emigrantów, działalności w stowarzyszeniach kombatanckich i polonijnych, akcjom pomocowym dla pozostającego pod władzą komunistów kraju. Równie ważną płaszczyzną ukazaną w prezentowanej publikacji jest kultura – będąca prawdziwym oknem na świat dla objętych komunistyczną cenzurą obywateli PRL. To setki tytułów prasowych, wydawnictw, tysiące publikacji naukowych, literatury pięknej. To działalność placówek naukowych, teatrów, galerii, muzeów, kultywujących tradycję Polski niepodległej.

do góry