Nawigacja

Aktualności

Kustosze Pamięci Narodowej odebrali na Zamku Królewskim honorowe wyróżnienia Instytutu

Nagroda za szczególny wkład w upamiętnianie historii Narodu Polskiego w latach 1939–89

  • Laureaci nagród "Kustosz Pamięci Narodowej" – 26.05.17 (Fot. Marcin Jurkiewicz/IPN) Laureaci nagród "Kustosz Pamięci Narodowej" – 26.05.17 (Fot. Marcin Jurkiewicz/IPN)
  • Prezes IPN Jarosław Szarek wręcza nagrodę badaczowi i popularyzatorowi dziejów Lwowa i założycielowi Instytutu Lwowskiego – Januszowi Wasylkowskiemu (Fot. Radek Pietruszka/PAP) Prezes IPN Jarosław Szarek wręcza nagrodę badaczowi i popularyzatorowi dziejów Lwowa i założycielowi Instytutu Lwowskiego – Januszowi Wasylkowskiemu (Fot. Radek Pietruszka/PAP)
  • Uroczystość wręczenia nagród "Kustosz Pamięci Narodowej" – 26.05.17 (Fot. Marcin Jurkiewicz/IPN) Uroczystość wręczenia nagród "Kustosz Pamięci Narodowej" – 26.05.17 (Fot. Marcin Jurkiewicz/IPN)
  • Janusz Wasylkowski (Fot. Radek Pietruszka/PAP) Janusz Wasylkowski (Fot. Radek Pietruszka/PAP)
  • Prezes IPN Jarosław Szarek wręcza nagrodę przedstawicielowi Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej – Wincentemu Knapczykowi (Fot. Radek Pietruszka/PAP) Prezes IPN Jarosław Szarek wręcza nagrodę przedstawicielowi Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej – Wincentemu Knapczykowi (Fot. Radek Pietruszka/PAP)
  • Uroczystość wręczenia nagród "Kustosz Pamięci Narodowej" – 26.05.17 (Fot. Marcin Jurkiewicz/IPN) Uroczystość wręczenia nagród "Kustosz Pamięci Narodowej" – 26.05.17 (Fot. Marcin Jurkiewicz/IPN)
  • Wyróżnieni przez IPN laureaci (Fot. Radek Pietruszka/PAP) Wyróżnieni przez IPN laureaci (Fot. Radek Pietruszka/PAP)
  • Prezes IPN dr Jarosław Szarek (Fot. Marcin Jurkiewicz/IPN) Prezes IPN dr Jarosław Szarek (Fot. Marcin Jurkiewicz/IPN)
  • Dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego Jan Ołdakowski (L) i jego zastępca Dariusz Gawin (P) (Fot. Marcin Jurkiewicz/IPN) Dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego Jan Ołdakowski (L) i jego zastępca Dariusz Gawin (P) (Fot. Marcin Jurkiewicz/IPN)
  • Prezes IPN Jarosław Szarek wręcza nagrodę prezesowi Stowarzyszenia Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów Szczepanowi Siekierce Fot. Radek Pietruszka/PAP) Prezes IPN Jarosław Szarek wręcza nagrodę prezesowi Stowarzyszenia Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów Szczepanowi Siekierce Fot. Radek Pietruszka/PAP)
  • Uroczystość wręczenia nagród "Kustosz Pamięci Narodowej" – 26.05.17 (Fot. Marcin Jurkiewicz/IPN) Uroczystość wręczenia nagród "Kustosz Pamięci Narodowej" – 26.05.17 (Fot. Marcin Jurkiewicz/IPN)
  • Prezes IPN wręcza statuetkę Kustosza Pamięci Narodowej o. Antoniemu Herkulanowi Wróblowi z zakonu bernardynów (Fot. Radek Pietruszka/PAP) Prezes IPN wręcza statuetkę Kustosza Pamięci Narodowej o. Antoniemu Herkulanowi Wróblowi z zakonu bernardynów (Fot. Radek Pietruszka/PAP)
  • Uroczystość wręczenia nagród "Kustosz Pamięci Narodowej" – 26.05.17 (Fot. Marcin Jurkiewicz/IPN) Uroczystość wręczenia nagród "Kustosz Pamięci Narodowej" – 26.05.17 (Fot. Marcin Jurkiewicz/IPN)
  • Uroczystość wręczenia nagród "Kustosz Pamięci Narodowej" – 26.05.17 (Fot. Marcin Jurkiewicz/IPN) Uroczystość wręczenia nagród "Kustosz Pamięci Narodowej" – 26.05.17 (Fot. Marcin Jurkiewicz/IPN)
  • Uroczystość wręczenia nagród "Kustosz Pamięci Narodowej" – 26.05.17 (Fot. Marcin Jurkiewicz/IPN) Uroczystość wręczenia nagród "Kustosz Pamięci Narodowej" – 26.05.17 (Fot. Marcin Jurkiewicz/IPN)
  • Uroczystość wręczenia nagród "Kustosz Pamięci Narodowej" – 26.05.17 (Fot. Marcin Jurkiewicz/IPN) Uroczystość wręczenia nagród "Kustosz Pamięci Narodowej" – 26.05.17 (Fot. Marcin Jurkiewicz/IPN)
  • Prezes IPN dr Jarosław Szarek i jego zastępcy: dr. hab. Krzysztof Szwagrzyk oraz Jan Baster (Fot. Marcin Jurkiewicz/IPN) Prezes IPN dr Jarosław Szarek i jego zastępcy: dr. hab. Krzysztof Szwagrzyk oraz Jan Baster (Fot. Marcin Jurkiewicz/IPN)
  • Uroczystość wręczenia nagród "Kustosz Pamięci Narodowej" – 26.05.17 (Fot. Marcin Jurkiewicz/IPN) Uroczystość wręczenia nagród "Kustosz Pamięci Narodowej" – 26.05.17 (Fot. Marcin Jurkiewicz/IPN)
  • Uroczystość wręczenia nagród "Kustosz Pamięci Narodowej" – 26.05.17 (Fot. Marcin Jurkiewicz/IPN) Uroczystość wręczenia nagród "Kustosz Pamięci Narodowej" – 26.05.17 (Fot. Marcin Jurkiewicz/IPN)
  • Uroczystość wręczenia nagród "Kustosz Pamięci Narodowej" – 26.05.17 (Fot. Marcin Jurkiewicz/IPN) Uroczystość wręczenia nagród "Kustosz Pamięci Narodowej" – 26.05.17 (Fot. Marcin Jurkiewicz/IPN)
  • Uroczystość wręczenia nagród "Kustosz Pamięci Narodowej" – 26.05.17 (Fot. Marcin Jurkiewicz/IPN) Uroczystość wręczenia nagród "Kustosz Pamięci Narodowej" – 26.05.17 (Fot. Marcin Jurkiewicz/IPN)

Lech Kaczyński został pośmiertnie uhonorowany w piątek, 26 maja 2017, nagrodą IPN „Kustosz Pamięci Narodowej”. To 16. edycja wyróżnienia przyznawanego za aktywne upamiętnianie historii narodu polskiego w latach 1939-89.

„Dziedzictwo Lecha Kaczyńskiego to m.in. idea odpowiedzialności państwa za badanie, ochronę i popularyzację naszej narodowej historii. To prawda historyczna pojmowana jako jeden z celów bieżącej polityki władz Rzeczpospolitej, a także budowa stołecznego Muzeum Powstania Warszawskiego, odznaczenia państwowe dla zapomnianych bohaterów zmagań z komunistycznym zniewoleniem, przywracanie pamięci o Polakach ratujących Żydów z rąk niemieckich okupantów” – napisał prezydent Andrzej Duda w liście odczytanym przez podsekretarza stanu w Kancelarii Prezydenta Wojciecha Kolarskiego podczas uroczystości wręczenia nagród na Zamku Królewskim w Warszawie.

„Bywały chwile, gdy przetrwanie Polski i polskości stało pod znakiem zapytania. Zawsze jednak znajdowali się wśród nas ci, którzy chcieli i potrafili owe kryzysy zażegnać, nierzadko kosztem wielkich poświęceń, aż po ofiarę życia” – napisał Duda. „Co było najważniejszym źródłem ich żarliwej miłości ojczyzny? Jak wychowywać młodych, aby stawali się zaangażowanymi i dojrzałymi patriotami? Odpowiedzi na te pytania wydają się niezmienne już od wieków: podstawą jest przekaz rzetelnej wiedzy o polskiej historii – historii wielkiej, bogatej, inspirującej; budzącej dumę z dokonań naszych narodowych bohaterów” – podkreślił.

Wyróżniając prezydenta Lecha Kaczyńskiego, kapituła nagrody przychyliła się do opinii wnioskodawcy – Muzeum Powstania Warszawskiego, że „profesor Lech Kaczyński był pierwszym polskim politykiem, który przykładał dużą wagę do aktywnej polityki historycznej w realiach współczesnego państwa. Odegrał kluczową rolę dla zmiany klimatu i ponownego zainteresowania Polaków historią”.

Nagroda zostanie przekazana Marcie Kaczyńskiej, córce Lecha i Marii Kaczyńskich, która nie mogła być obecna na piątkowej uroczystości.

W Sali Wielkiej Zamku Królewskiego odczytany został również list od premier Beaty Szydło. „Z szacunkiem pochylamy się dziś nad dokonaniami śp. prof. Lecha Kaczyńskiego, prezydenta RP (...) przywołujemy jego apele o przywracanie prawdy historycznej, która jest fundamentem budowania ładu państw. Podziwiamy jego aktywność, związaną z przywróceniem znaczenie edukacji historycznej, oraz troskę o zainteresowanie Polaków naszą narodową historią” – napisała premier. „Państwa praca jest jedną z najszlachetniejszych przysług, którą można wyświadczyć nam wszystkim” – zwróciła się do uhonorowanych tytułem.

Nagrodą „Kustosz Pamięci Narodowej” wyróżniony został w tym roku także Janusz Wasylkowski – badacz i popularyzator dziejów Lwowa, założyciel Instytutu Lwowskiego, redaktor naczelny Rocznika Lwowskiego”. Pismo to stanowi płaszczyznę debaty nad lwowskim dziedzictwem oraz nad sposobami zachowania pamięci o wybitnych lwowiakach. Regularne wydawanie periodyku miało kluczowe znaczenie dla zachowania pamięci o polskim dziedzictwie kulturowym we Lwowie.

Za kultywację polskości z dala od ojczyzny uhonorowano ojca Antoniego Herkulana Wróbla z zakonu bernardynów z Argentyny, który od ponad 50 lat dokumentuje dzieje tamtejszej Polonii, poświęca się pracy na rzecz rodaków, ale i wspiera działalność miejscowego duchowieństwa oraz pomaga ubogim i potrzebującym Argentyńczykom. Po latach ojciec Herkulan charakteryzował swą działalność jako „sianie ziarna duszpasterskiego w polskie ośrodki, polskie organizacje, wśród Polaków, do których wysłał go zakon i Kościół”. 

Wśród nagrodzonych instytucji znalazło się Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej – działające nieprzerwanie od 1921 roku w USA zrzeszenie polskich kombatantów i osób zaangażowanych w upamiętnienie Polaków walczących w obu wojnach światowych. Geneza Stowarzyszenia wiąże się z ochotniczą służbą przedstawicieli amerykańskiej Polonii w armii polskiej we Francji w czasie I wojny światowej. Tak zwana „Błękitna Armia” – nazywana w ten sposób od koloru mundurów – powstała w 1917 roku za sprawą gen. Józefa Hallera, a w jej szeregi weszło ok. 20 tys. ochotników z USA i Kanady. Dzięki „Błękitnej Armii” – przypomniał odbierając nagrodę przyznaną przez IPN komendant SWAP Wincenty Knapczyk – która po I wojnie wraz z całym wyposażeniem i uzbrojeniem przedostała się do odrodzonej Polski, aby wziąć udział w walce o granice, możliwe było m.in. pokonanie bolszewików w 1920 roku.

Docenione zostało również wrocławskie Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, dokumentujące i upamiętniające tragiczny los Polaków, którzy w latach 1943–45 padli ofiarą zbrodni popełnionych przez OUN i UPA. Jak tłumaczył prezes Stowarzyszenia Szczepan Siekierka, jego starania zmierzają do upamiętnienia ofiar ludobójstwa, ustalenia ich nazwisk oraz należytego upamiętnienia”. Za jeden z przejawów dążeń do prawdy historycznej uznał ustanowienie przez Parlament dnia 11 lipca (tego dnia UPA zaatakowała ok. 100 miejscowości na Wołyniu)  Narodowym Dniem Pamięci Ofiar Ludobójstwa, dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej.

Uhonorowani odebrali nagrody – statuetki – z rąk Jarosława Szarka, prezesa Instytutu Pamięci Narodowej.

– My jesteśmy coś dłużni temu pokoleniu, wam wszystkim, którzy – niekiedy samotnie, w wielkiej obojętności, bez pomocy państwa polskiego – przechowywaliście ten bezcenny depozyt naszej wielkiej, dumnej historii, naszej niepodległości – zwrócił się do laureatów prezes IPN. Jak ocenił, „największym zadaniem na najbliższe lata jest uhonorowanie bohaterów z roku 1920”. Przytoczył też wspomnienie i słowa papieża Jana Pawła II, który – urodzony w maju 1920 roku – w rozmowie z weteranami walk z bolszewikami przypomniał im o tym, że przyszedł na świat, gdy trwała ich walka o ocalenie kraju.

Ustanowienie Nagrody „Kustosz Pamięci Narodowej” to pomysł Janusza Kurtyki i jego współpracowników – wówczas z krakowskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej. Główną ideą, która przyświecała inicjatorom nagrody honorowej IPN, było nagradzanie osób i organizacji, które przed utworzeniem Instytutu działały na rzecz gromadzenia materiałów z dziejów polskiej konspiracji czasu wojny, Polskiego Państwa Podziemnego, a także powojennego antykomunistycznego podziemia niepodległościowego i opozycji.

Laureaci dziękowali za docenienie ich wysiłków. Szczepan Siekierka ze Stowarzyszenia Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów mówił o tym, że od roku w państwie polskim wreszcie zmieniła się polityka i podejście do uhonorowania ofiar UPA. – W minionych latach fałszywie zakładano, że prawda historyczna o ukraińskich zbrodniach miałaby szkodzić polskiej racji stanu – powiedział. – Dzisiejsza nagroda Kustosza dla Stowarzyszenia, jakie reprezentuję, to ukoronowanie naszej wieloletniej pracy.

IPN/PAP

do góry