Nawigacja

Aktualności

Spotkanie pt. „Gen. August Fieldorf »Nil« – całe życie dla Polski” z okazji otwarcia nowej czytelni OBUiAD IPN w Gdańsku im. gen. „Nila” – Gdańsk, 24 lutego 2009

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4

W gdańskim klasztorze Zakonu Najświętszego Zbawiciela św. Brygidy odbyły się uroczystości upamiętniające gen. bryg. Augusta Emila Fieldorfa „Nila” – w 56 rocznicę jego męczeńskiej śmierci z rąk sowieckich komunistów w więzieniu mokotowskim.

W samo południe biskup pomocniczy archidiecezji gdańskiej Ryszard Kasyna celebrował Mszę św. w intencji generała „Nila” i jego podkomendnych. Kaplica klasztorna była wypełniona po brzegi. Ksiądz biskup przypomniał życie generała – od legionowego młodzieńca po dojrzałego dowódcę, szefa Kedywu AK. Podkreślił znaczenie jego śmierci jako ofiary złożonej Bogu za Ojczyznę, która była wówczas w wielkiej opresji.

Po Mszy św. zgromadzeni przeszli tłumnie do wielkiej sali z portretem marszałka Józefa Piłsudskiego, gdzie przywitał ich gospodarz uroczystości – dyrektor gdańskiego oddziału IPN, dr hab. Mirosław Golon. Obecny był również naczelnik Biura Edukacji Publicznej IPN w Gdańsku dr hab. Grzegorz Berendt. Gościem honorowym była córka generała „Nila” – Maria Fieldorf-Czarska. Wśród gości dostrzec można było Annę Walentynowicz i licznych kombatantów AK, z Teresą Urbanową, wiceprezesem Okręgu Pomorskiego Światowego Związku Żołnierzy AK. Akowcy uczcili w ten sposób zastępcę dowódcy głównego AK. Było też wielu sybiraków i wilniuków, ponieważ generał „Nil” miał szczególny sentyment do Wilna, stąd pochodziła jego żona Janina z Kobylińskich, aktorka. Tu urodziły się jego córki Krystyna i Maria.

Ogromne wrażenie na wszystkich uczestnikach uroczystości wywarła lektura wspomnień żony generała, nagranych na taśmę magnetofonową dwa lata przed śmiercią, w roku 1977. Wybitna gdańska aktorka dramatyczna Halina Winiarska nie kryła wzruszenia, czym głęboko poruszyła córkę generała „Nila” i wiele innych osób, które słuchały wspomnień ze łzami w oczach. Stanisław Brodacki, aktor i prezes Związku Piłsudczyków z Olsztyna, powiedział wiersz Wandy Sieradzkiej, wrocławskiej poetki, poświęcony „Nilowi”.

Wzruszona i bardzo szczęśliwa Maria Fieldorf-Czarska podziękowała księdzu biskupowi, pracownikom gdańskiego IPN i zebranym na sali uczestnikom uroczystości, podkreślając nie po raz pierwszy, że za swą prawdziwą ojczyznę uważa Polskę Podziemną. Wyraziła pragnienie, by pamięć o jej ojcu stała się także zachętą do pracy nad naprawą współczesnej Polski, której przyszłość budzi jej niepokój.

Goście długo jeszcze nie opuszczali gościnnego klasztoru, rozmawiając przy kawie o swoich wrażeniach ze spotkania. Matka przełożona i siostry od św. Brygidy okazywały gościom serdeczność, zachęcając IPN do kontynuowania spotkań o tematyce historycznej na terenie klasztoru.

Maria Fieldorf-Czarska oraz niektórzy z uczestników uroczystości odwiedzili też nową czytelnię akt OBUiAD IPN Gdańsk, gdzie naczelnik Marzena Kruk prezentowała stałą ekspozycję – wielką tablicę z dokumentami i zdjęciami, poświęconą generałowi „Nilowi”, patronowi czytelni.

***

Gen. August Emil Fieldorf „Nil” – wybitny oficer Polskiego Państwa Podziemnego lat 1939–1945, kawaler Virtuti Militari. Od młodości w służbie na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego – w Związku Strzeleckim (1912), jako żołnierz Pierwszej Kompanii Kadrowej (1914) i 1 Brygady Legionów, uczestnik wojny z bolszewikami (1919–1920). Podczas wojny obronnej 1939 dowódca 51 pułku piechoty. Od 1940 w Komendzie Głównej ZWZ, potem Inspektor Obszaru Krakowskiego i Komendant Obszaru Białostockiego ZWZ-AK. Używał pseudonimu „Nil”, przybranego na szlaku kurierskim via Kair, nawiązującego do Horacjańskiego „nil desperandum”.

Od 1942 w Komendzie Głównej AK, członek Kierownictwa Walki Podziemnej, szef Kedywu, organizator zamachu na Franza Kutscherę. Wyznaczony na komendanta organizacji NIE(podległość), która miała się przeciwstawić sowietyzacji Polski po wojnie. Aresztowany przez NKWD, nierozpoznany, spędził  na zesłaniu pod Swierdłowskiem 2 lata (1945–1947), które cudem przeżył. Mimo ujawnienia się, aresztowany przez UB (1950), nakłaniany do współpracy z bezpieką. Odmówił.

16 IV 1952 Sąd Wojewódzki w Warszawie skazał Generała na karę śmierci. 20 X 1952 Sąd Najwyższy podtrzymał wyrok, który został wykonany 24 II 1953 w więzieniu przy ul. Rakowieckiej w Warszawie, przez powieszenie. Do dziś nieznane jest miejsce pochówku, żaden z uczestników zbrodni sądowej nie poniósł kary.
 

do góry