E-Księgarnia
Видання IPN укр
16 listopada 2023 roku, w ramach panelu dyskusyjnego, prezes IPN dr Karol Nawrocki wygłosił referat „Ochrona praw człowieka w świetle wybranych zadań ustawowych Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu”. W swoim przemówieniu nawiązał do śledztw prowadzonych przez prokuratorów IPN i spraw przez nich prowadzonych, w których miało miejsce pozbawienie pokrzywdzonych prawa do sądu. Podał m.in. przykład skierowania do sądu przez prokuratora IPN aktu oskarżenia przeciwko trzem funkcjonariuszom ZOMO, którzy we wrześniu 1982 roku pobili pokrzywdzonego podczas pacyfikowania demonstracji ulicznej w Szczecinie. Przypomniał też przykład sprawy pobicia ze skutkiem śmiertelnym w 1983 roku przez funkcjonariuszy MO 19–letniego Grzegorza Przemyka, w której – jak dowiedziono w śledztwie prowdzonym przez IPN – doprowadzono do oskarżenia i skazania niewinnych osób i zapewniono bezkarność sprawcom zbrodni.
Pozbawienie ofiar prawa do sądu było charakterystyczne dla wszystkich reżimów komunistycznych
– zaznaczył dr Karol Nawrocki.
Dodał, że dopiero zmiany, które nastąpiły po upadku reżimu komunistycznego dały możliwość realizowania wszystkich praw człowieka, które nie mogły być wykonywane w okresie PRL, w tym prawa do sądu. Stało się to możliwe po powołaniu Instytutu Pamięci Narodowej, którego jednym z zadań jest wszczynanie śledztw w sprawie zbrodni komunistycznych oraz nazistowskich.
Wśród krajów byłego bloku wschodniego, co do zasady, jedynie Polska wprowadziła po upadku komunizmu możliwość faktycznej, a nie jedynie pozornej restytucji podstawowych praw człowieka. W żadnym innym państwie nie stworzono instytucji, która kompleksowo zajęłaby się zbrodniami popełnionymi przez funkcjonariuszy reżimu totalitarnego. Przy czym jak dowodzi orzecznictwo ETPCz, droga obrana przez Polskę w pełni odpowiada wszelkim standardom współczesnego demokratycznego państwa prawa
– podkreślił na koniec przemówienia prezes IPN.