E-Księgarnia
Видання IPN укр
KSIĄŻKI
Mateusz Szpytma, Sprawiedliwi i ich świat w fotografii Józefa Ulmy, Wydanie 3, zmienione, Warszawa 2023, 168 s., ISBN 978-83-8229-842-0
Józef Ulma był ogrodnikiem i działaczem społecznym. Jako fotograf amator dokumentował życie rodzinnej wsi Markowa na Podkarpaciu. Na wielu zdjęciach uwiecznił swoją żonę Wiktorię oraz małe dzieci: Stasię, Basię, Władzia, Franusia, Antosia i Marysię. W 1942 roku Ulmowie przyjęli pod swój dach poszukujących pomocy Żydów z Markowej i Łańcuta - z rodzin Goldmanów, Grünfeldów i Didnerów. Półtora roku później, 24 marca 1944 roku, wszyscy zostali zamordowani przez niemieckich żandarmów. Józef i Wiktoria Ulmowie w 1995 roku zostali uhonorowani pośmiertnie tytułem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. W 2023 roku zostaną beatyfikowani.
Dokumenty zbrodni wołyńskiej tom 1, oprac. Edward Gigilewicz, Leon Popek, Paweł Sokołowski, Tadeusz Zych, IPN, Muzeum - Zamek Tarnowskich w Tarnobrzegu, Warszawa–Lublin–Tarnobrzeg 2023, 328 s., ISBN: 978-83-8229-808-6 (IPN), 978-83-88660-88-7 (Muzeum - Zamek Tarnowskich w Tarnobrzegu)
Dokumenty zbrodni wołyńskiej, stanowiące przedmiot niniejszej edycji źródłowej, pochodzą ze zbioru przechowanego przez Urszulę Szumską. Jest to zbiór o szczególnej wartości, ponieważ został wytworzony przez działaczy Komitetu Ziem Wschodnich bezpośrednio po fali mordów na Wołyniu. Ma on formę zeznań, które w większości zostały uwiarygodnione własnoręcznym podpisem naocznego świadka lub adnotacją o źródle informacji. Dokumenty te można zaliczyć do najważniejszych ze wszystkich znanych dotąd pisemnych dowodów zbrodni wołyńskiej. Dzięki nim będziemy mogli dokładniej niż dotychczas oszacować skalę ludobójstwa, którego dopuścili się ukraińscy nacjonaliści na Polakach mieszkających na Wołyniu, oraz przywrócić pamięć o ofiarach – często z imienia i nazwiska – kolejnym pokoleniom.
Ocaleni z ludobójstwa. Wspomnienia Polaków z Wołynia, wprowadzenie, wybór i opracowanie Joanna Karbarz-Wilińska, Bartosz Januszewski, Gdańsk–Warszawa 2023, 528 s. + 24 s. wkł. zdj., ISBN 978-83-8229-767-6
Zbiór relacji świadków dokumentuje wołyńskie ludobójstwo dokonane osiemdziesiąt lat temu przez ukraińskich nacjonalistów na południowo-wschodnich terenach II RP. Celem publikacji jest przywrócenie pamięci o ofiarach: dzieciach, kobietach, mężczyznach, ludziach sędziwego wieku, zamordowanych tylko dlatego, że byli Polakami lub – jak w przypadku Sprawiedliwych Ukraińców – że nie godzili się na zło i zbrodnię.
Publikacja w ramach projektu badawczego „Polacy w Rosji i Związku Sowieckim oraz w województwach wschodnich II RP”.
KOMIKSY
Witold Janik, Sławomir Czuba, Powstanie Warszawskie. Tom II. Komiks paragrafowy, wkładka historyczna Michał Komuda, Karol Mazur, Michał Wójcik, opracowanie graficzne Maciej Czaplicki, autor ilustracji Roman Kucharski, IPN, Muzeum Powstania Warszawskiego, Warszawa 2023, 112 s., ISBN 978-83-8229-811-6
Edukacyjny komiks paragrafowy Powstanie Warszawskie. Tom II to kontynuacja przygód 17-letniej Zosi ps. „Oczko” i 15-letniego Janka ps. „Wydra”. Ich historia w tym tomie rozpoczyna się 5 sierpnia na warszawskiej Woli, gdzie żołnierze batalionów „Zośka” i „Parasol” zapisują jedne z najpiękniejszych kart walk powstańczych. Oprócz starć frontowych, czytelnicy będą mogli także przyjrzeć się życiu i problemom cywili w walczącej Warszawie oraz emocjom im towarzyszącym. Książka zawiera na końcu materiał edukacyjny poświęcony powstaniu oraz biografie najważniejszych postaci.
Jan Madejski, Sławomir Czuba, Roman Kucharski, Maciej Czaplicki, Powstanie Warszawskie, tom I. Komiks paragrafowy, IPN, Muzeum Powstania Warszawskiego, Warszawa 2022, 112 s., ISBN 978-83-8229-540-5
Komiksy paragrafowe są nowością na polskim rynku wydawniczym. Wydawnictwo Instytutu Pamięci Narodowej i Muzeum Powstania Warszawskiego wspólnie przygotowały taką właśnie publikację poświęconą warszawskiemu zrywowi w 1944 roku.
Nowoczesna formuła pozwala czytelnikowi stać się uczestnikiem prawdziwych wydarzeń rozgrywających się na ulicach stolicy. Bo komiks paragrafowy to coś więcej niż typowy komiks. Nie czyta się go w tradycyjny sposób, lecz daje on możliwość wyboru własnej ścieżki, dzięki czemu opowiada wiele różnych historii. W trakcie lektury to czytelnik bowiem decyduje o przebiegu wydarzeń, o losach postaci, jest aktywnym uczestnikiem chwil ważnych dla powstańczej Warszawy. Jak w grze paragrafowej – każda decyzja odsyła do innego paragrafu, a tam następuje ciąg dalszy historii. To czytelnik sam decyduje, jak rozwinie się akcja. Do rozwiązania jest mnóstwo zagadek, szyfrów i tajnych kodów, a spostrzegawczość zostanie nagrodzona. Co ważne – zawsze można zacząć lekturę od początku i podejmować inne decyzje. Powstanie wtedy nowa opowieść.
Akcja pod Arsenałem 26 marca 1943, scenariusz Sławomir Zajączkowski, rysunki Krzysztof Wyrzykowski, koncepcja serii, wkładka historyczna i konsultacja historyczna Kazimierz Krajewski, Tomasz Łabuszewski, Warszawa 2015, 52 s.
Marzec 1943 r. Gestapo celnie uderza wwarszawskie Szare Szeregi. W ręce Niemców wpada najpierw dowódca hufca praskiego phm. pchor. Henryk Ostrowski „Heniek”, a po kilku dniach – dowódca hufca „Południe” phm. pchor. Jan Bytnar „Rudy”. Czy złapani i katowani wsiedzibie gestapo przy Al. Szucha harcerscy konspiratorzy będą mieli szansę na przeżycie? Czy zostaną pozostawieni własnemu losowi? Na pomoc aresztowanym ruszają koledzy i przyjaciele z Grup Szturmowych Szarych Szeregów z Tadeuszem Zawadzkim „Zośką”, Aleksym Dawidowskim „Alkiem” i Janem Rodowiczem „Anodą” na czele. Są gotowi poświęcić życie. Organizują akcję odbicia aresztowanych w biały dzień, w centrum miasta. To pierwsza tak poważna dywersja bojowa w stolicy, wymaga zgody dowództwa Kedywu Komendy Głównej AK. Czas ucieka – „Rudy” i „Heniek” mogą nie przeżyć następnego przesłuchania. W końcu 26 marca przychodzi rozkaz: „Trzaskać”.
PERIODYKI
„Biuletyn IPN” nr 5/2023 – Polscy Bohaterowie
Polscy Bohaterowie – to temat majowego numeru „Biuletynu IPN”. Przedstawiamy w nim sylwetki osób, które łączy jeden cel działania – Niepodległość Polski. Konspiratorzy z lat czterdziestych nie zastanawiali się czy należą do pierwszej czy drugiej konspiracji. Pozostawali wierni raz złożonej przysiędze. Ich oddanie Ojczyźnie inspirowało następne pokolenia. Ofiara złożona z życia nie pozostała bezowocna. Przyszli kolejni, dla których sprawa Niepodległości okazała się najważniejszym zadaniem.
Dodatkiem do „Biuletynu IPN” jest płyta DVD z filmem „Rotmistrz Pilecki” (reż. Miłosz Kozioł). Film zdobył I nagrodę w konkursie filmów krótko i średniometrażowych na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym o Totalitaryzmach „Echa Katynia” w 2023 r. Festiwal odbył się podczas Kongresu Pamięci Narodowej.
„Biuletyn IPN” nr 6/2023 – Światło–Życie
W peerelu wszystko miało być socjalistyczne, wszystkie związki, organizacje: socjalistyczna młodzież, socjalistyczne harcerstwo, socjalistyczni studenci. Ku zdumieniu partyjnych sekretarzy i esbeków okazało się, że setki tysięcy młodzieży biorą udział w wakacyjnych rekolekcjach oazowych, z których rodzi się ruch. Na komunistycznej pustyni trysnęła żywa woda.
Atrapy organizacji społecznych stanęły w osłupieniu przed młodym żywym Kościołem. Nie sposób było go zatrzymać. Radośni rozśpiewani ludzie samą swoją obecnością zwiastowali, że wyzwolenie spod jarzma komunizmu jest możliwe. Podążali za ks. Franciszkiem Blachnickim, który przekonał ich, że od wolnego człowieka idzie się ku wolnemu narodowi.
W czerwcowym „Biuletynie IPN” przedstawiamy ruch Oazowy, który zbudował siłę zdolną do odrzucenia zniewolenia bez przemocy. Siłę promieniującą nawet na sąsiednie kraje.
W numerze na uwagę zasługują też: dokument Abwehry o V kolumnie i tekst ukazujący kłamliwość mitu bezpieczeństwa socjalnego w PRL.
Dodatkiem do „Biuletynu IPN” jest płyta DVD z filmem Blachnicki. Życie i światło w reżyserii Iwo Kardela.
„Biuletyn IPN” nr 7-8/2023 – Wołyń. 80. rocznica
Mija osiemdziesiąt lat od rzezi wołyńskiej. Ta zbrodnia wciąż pozostaje niezabliźnioną raną. W rocznicę przedstawiamy relacje ocalonych o okrutnych napadach UPA na polskie wioski, o mordowaniu bezbronnej ludności.
Opisujemy tragicznie zakończone negocjacje przedstawicieli Polskiego Państwa Podziemnego z OUN-UPA. Ukazujemy próby stawiania oporu, bronienia polskich miejscowości i ucieczki przed rzezią.
Ukraińska Armia Powstańcza jest kojarzona jednoznacznie z nazwiskiem Stepana Bandery i ludobójstwem dokonanym na Polakach – w 1943 r. na Wołyniu
i w 1944 r. w Małopolsce Wschodniej. Czy UPA musiała pójść tą drogą? Inne cele stawiał przed ukraińską partyzantką rywal Bandery – Taras Bulba-Borowec.
Przypominamy, że głosem sumienia narodu ukraińskiego był biskup greckokatolicki Grzegorz Chomyszyn, który otwarcie krytykował działania ukraińskich nacjonalistów i starał się przekonać swoich rodaków, że nienawiść i przemoc nie może być programem politycznym chrześcijańskiego narodu ukraińskiego.
Czy szaleństwo nienawiści ogarnęło cały naród? Nie zapominamy, że blisko tysiąc Ukraińców udzielało pomocy Polakom skazanym na zagładę przez nacjonalistów ukraińskich na terenie Kresów Wschodnich. Osoby te przywołujemy na łamach „Biuletynu IPN”.
W numerze na uwagę zasługują też: artykuł o tym, jak Polacy i Ukraińcy ocalili żydowskiego sąsiada na Wołyniu oraz tekst ukazujący dysydenta, wybitnego poetę ukraińskiego Wasyla Stusa.