Nawigacja

Aktualności

Instytut Pamięci Narodowej oddaje cześć Żołnierzom Wyklętym

1 marca 2023 r. po raz kolejny obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych, ustanowiony przez Sejm RP ustawą z 3 lutego 2011 roku, uchwaloną z inicjatywy prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Zgodnie z jego intencją święto stało się wyrazem hołdu dla żołnierzy drugiej konspiracji za świadectwo męstwa, niezłomnej postawy patriotycznej i przywiązania do tradycji niepodległościowych, za krew przelaną w obronie ojczyzny.

Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w dawnym więzieniu mokotowskim – Warszawa, 1 marca 2023. Fot. Sławek Kasper (IPN)
Przesłanie od prezydenta Andrzeja Dudy odczytał szef Gabinetu Prezydenta RP Paweł Szrot – Warszawa, 1 marca 2023. Fot. Sławek Kasper (IPN)
Marszałek Sejmu Elżbieta Witek podczas obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w dawnym więzieniu mokotowskim – Warszawa, 1 marca 2023. Fot. Sławek Kasper (IPN)
Premier Mateusz Morawiecki podczas obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w dawnym więzieniu mokotowskim – Warszawa, 1 marca 2023. Fot. Sławek Kasper (IPN)
Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w dawnym więzieniu mokotowskim – Warszawa, 1 marca 2023. Fot. Sławek Kasper (IPN)
Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk. Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w dawnym więzieniu mokotowskim – Warszawa, 1 marca 2023. Fot. Sławek Kasper (IPN)
Prezes IPN dr Karol Nawrocki. Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w dawnym więzieniu mokotowskim – Warszawa, 1 marca 2023. Fot. Sławek Kasper (IPN)
Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w dawnym więzieniu mokotowskim – Warszawa, 1 marca 2023. Fot. Sławek Kasper (IPN)
Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w dawnym więzieniu mokotowskim – Warszawa, 1 marca 2023. Fot. Sławek Kasper (IPN)
Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w dawnym więzieniu mokotowskim – Warszawa, 1 marca 2023. Fot. Sławek Kasper (IPN)
Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w dawnym więzieniu mokotowskim – Warszawa, 1 marca 2023. Fot. Sławek Kasper (IPN)
Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w dawnym więzieniu mokotowskim – Warszawa, 1 marca 2023. Fot. Sławek Kasper (IPN)
Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w dawnym więzieniu mokotowskim – Warszawa, 1 marca 2023. Fot. Sławek Kasper (IPN)
Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych na powązkowskiej „Łączce” – Warszawa, 1 marca 2023. Fot. Sławek Kasper (IPN)
Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych na powązkowskiej „Łączce” – Warszawa, 1 marca 2023. Fot. Sławek Kasper (IPN)
Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych na powązkowskiej „Łączce” – Warszawa, 1 marca 2023. Fot. Sławek Kasper (IPN)
Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych na powązkowskiej „Łączce” – Warszawa, 1 marca 2023. Fot. Sławek Kasper (IPN)
Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych na powązkowskiej „Łączce” – Warszawa, 1 marca 2023. Fot. Sławek Kasper (IPN)
Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych na powązkowskiej „Łączce” – Warszawa, 1 marca 2023. Fot. Sławek Kasper (IPN)
Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych na powązkowskiej „Łączce” – Warszawa, 1 marca 2023. Fot. Sławek Kasper (IPN)
Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych na powązkowskiej „Łączce” – Warszawa, 1 marca 2023. Fot. Sławek Kasper (IPN)
Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych na powązkowskiej „Łączce” – Warszawa, 1 marca 2023. Fot. Sławek Kasper (IPN)
Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych na powązkowskiej „Łączce” – Warszawa, 1 marca 2023. Fot. Sławek Kasper (IPN)
Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych na powązkowskiej „Łączce” – Warszawa, 1 marca 2023. Fot. Sławek Kasper (IPN)
Uroczystości na terenie byłego Aresztu Śledczego Warszawa–Mokotów – 1 marca 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)
Uroczystości na terenie byłego Aresztu Śledczego Warszawa–Mokotów – 1 marca 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)
Uroczystości na terenie byłego Aresztu Śledczego Warszawa–Mokotów – 1 marca 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)
Uroczystości na terenie byłego Aresztu Śledczego Warszawa–Mokotów – 1 marca 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)
Uroczystości na terenie byłego Aresztu Śledczego Warszawa–Mokotów – 1 marca 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)
Uroczystości na terenie byłego Aresztu Śledczego Warszawa–Mokotów – 1 marca 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)
Uroczystości na terenie byłego Aresztu Śledczego Warszawa–Mokotów – 1 marca 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)

Na dzień obchodów wybrano datę 1 marca – tego dnia w 1951 r. w więzieniu na warszawskim Mokotowie, po pokazowym procesie, zostali rozstrzelani przywódcy IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” – prezes WiN ppłk Łukasz Ciepliński („Pług”, „Ludwik”) i jego najbliżsi współpracownicy: Adam Lazarowicz, Mieczysław Kawalec, Józef Rzepka, Franciszek Błażej, Józef Batory i Karol Chmiel. Ich ciała komuniści zakopali w nieznanym miejscu.

W murach więzienia mokotowskiego, gdzie byli więzieni, torturowani i zabijani żołnierze przeciwstawiający się narzuconemu siłą reżimowi komunistycznemu, mieści się obecnie Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL.

1 marca o godz. 9.00 na terenie muzeum rozpoczęły się uroczystości upamiętniające bohaterów powojennego podziemia antykomunistycznego, w których wzięli udział przedstawiciele najwyższych władz państwowych i organizacji kombatanckich oraz przedstawiciele Instytutu Pamięci Narodowej. Na uroczystości przybyli m.in. marszałek Sejmu Elżbieta Witek, premier Mateusz Morawiecki oraz szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk. Instytut Pamięci Narodowej reprezentował prezes – dr Karol Nawrocki, towarzyszyli mu jego zastępcy – dr hab. Karol Polejowski, dr hab. Krzysztof Szwagrzyk i dr Mateusz Szpytma.

Przesłanie z okazji święta skierował do uczestników uroczystości Prezydent RP Andrzej Duda. Podkreślił w nim, że droga do upamiętnienia Żołnierzy Wyklętych nie była prosta. „Potrzeba było wielkiej pracy i determinacji, aby prawda pokonała fałsze propagandy, a nasze własne suwerenne państwo oddało chwałę zwyciężonym” – napisał prezydent Andrzej Duda.

Prezes IPN dr Karol Nawrocki przypomniał podczas swojego wystąpienia słowa ostatniego rozkazu gen. Leopolda Okulickiego z 19 stycznia 1945 roku, które najpełniej oddają istotę trwania oporu antykomunistycznego po wojnie: „Dalszą współpracę i działalność prowadzić w kierunku pełnego odzyskania niepodległości państwa i ochrony ludności polskiej przed zagładą”.

W tych słowach czytamy, że żołnierze podziemia antykomunistycznego wykonywali wciąż ten sam rozkaz, na który składali przysięgę w Wojsku Polskim przed rokiem 1939, ten rozkaz, który wykonywali w konspiracji czasu II wojny światowej. Ta przysięga, która mówi o Polsce wolnej i niepodległej, wciąż ich obowiązywała po roku 1945 w walce z systemem komunistycznym, który był tutaj implementowany wbrew woli narodu polskiego z Moskwy. To była ta sama walka, ta sama przysięga, ta sama wierność i ta sama wolna i niepodległa Polska, o którą walczyli

– mówił dr Nawrocki. Podkreślił, że Żołnierze Wyklęci byli sumieniem polskiego narodu.

To w nich było zapisane sumienie polskiego narodu, tak brutalnie rozstrzelane 1 marca 1951 r. w murach tego więzienia, w trzy kwadranse – od godz. 20:00 do 20:45. Symbolem tego rozstrzelanego sumienia jest płk Łukasz Ciepliński ps. Pług i jego podkomendni. Ale sumienie narodu polskiego, oparte na prawdzie i pamięci, wróciło w latach 90. dzięki wielu wspaniałym społecznikom, dzięki niewielu odważnym historykom, dzięki odpowiedzialnym politykom i urzędnikom na czele z moim wspaniałym poprzednikiem prof. Januszem Kurtyką i św. pamięci prezydentem prof. Lechem Kaczyńskim. Prawda oparta na pamięci nigdy się nie kończy, jesteśmy wobec tego wszyscy dzisiaj zobowiązani do tego, aby pamiętać o naszych bohaterach, którzy swoimi życiorysami wyrysowali nam wolną i niepodległą Polskę 

– podsumował prezes Instytutu.

Po oficjalnych wystąpieniach zebrani mieli okazję wysłuchać wybranych wspomnień oraz treści więziennych grypsów Żołnierzy Wyklętych w interpretacji Marcina Kwaśnego.

Następnie pod tablicą upamiętniającą działaczy IV Zarządu Głównego Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość – ppłk. Łukasza Cieplińskiego i jego podkomendnych, straconych w więzieniu mokotowskim, złożono kwiaty.

W Pawilonie X dawnego więzienia otwarta została zrekonstruowana cela, w której więziony był ppłk Łukasz Ciepliński. Podczas uroczystego otwarcia prezes IPN dr Karol Nawrocki zaznaczył:

Cela ta nie jest jedyną, w której Łukasz Ciepliński cierpiał z rąk komunistów, ale z całą pewnością jest miejscem, w którym dojrzewał do śmierci – w pełnym zrozumieniu tego, komu służy i o co walczy. O tym świadczą jego listy do żony Jadwigi i syna Andrzeja pisane z celi śmierci. W nich odnajdujemy przywiązanie do dobra, do miłości, prawdy i sprawiedliwości.

Jak dodał, z listów do żony wynika, że otuchą w oczekiwaniu na śmierć była dla Cieplińskiego świadomość, że pamięć o nim nie zginie w bezimiennym grobie, lecz stanie się wyjściem do Polski wolnej i sprawiedliwej.

– Dzisiaj jestem przekonany, że marzenia i pragnienia płk. Cieplińkiego „Pługa” realizują się w Polsce XXI wieku.

Od godz. 11.00 do 18:00, podczas dnia otwartego w muzeum, każdy mógł bezpłatnie zwiedzić pomieszczenia dawnego Aresztu Śledczego Warszawa-Mokotów, śladami Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, a także obejrzeć wystawę „Niezłomni patroni polskiej armii”, prezentowaną w Pawilonie X.

O godz. 19.00 na terenie muzeum została odprawiona Msza św. w intencji żołnierzy podziemia niepodległościowego, a o 20.00, w godzinę egzekucji członków IV Zarządu Głównego Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość odbyły się uroczystości pod Ścianą Śmierci. Hołd polskim patriotom, ofiarom komunistów oddali przedstawiciele Instytutu Pamięci Narodowej: prezes dr Karol Nawrocki oraz jego zastępcy: dr hab. Karol Polejowski i dr hab. Krzysztof Szwagrzyk.

***

W południe uroczystości w hołdzie Żołnierzom Wyklętym odbyły się także na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie – w kwaterze Ł. (tzw. Łączka), miejscu, w którym potajemnie ukrywano ciała żołnierzy pomordowanych w więzieniu mokotowskim w latach 1948–1956. Jak powiedział wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej dr hab. Krzysztof Szwagrzyk, przez wiele powojennych lat ukryto tutaj ponad 320 skazańców, w tym bardzo wielu Żołnierzy Wyklętych. Komuniści warstwa po warstwie zabudowywali miejsca ich tajnego pochówku, gdyż bali się prawdy o Żołnierzach Wyklętych, bali się ich powrotu.

Ale oni powrócili  – mówił prof. Krzysztof Szwagrzyk – po bardzo wielu latach Instytut Pamięci Narodowej odnalazł ich, odnalazł tutaj ich święte szczątki, przebadał, złożył do trumienek, opatrzył modlitwą na drogę, przywołał po imieniu, zrobił znak krzyża na przestrzelonej czaszce...

Zapraszamy do obejrzenia zapisu wydarzenia na kanale IPNtv:

 

 

POLECAMY:

► Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych 2023 – działania Instytutu Pamięci Narodowej 

► Fotografie z zasobu Archiwum IPN

► Nagrania AUDIO. O Żołnierzach Niezłomnych opowiadają:

  • dr. hab. Waldemar Grabowski, Biuro Badań Historycznych IPN

  • dr Marek Korkuć, naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Krakowie
    {PLAYER:829698}
  • ks. Tomasz Trzaska, Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN
  • ► 1 marca 2023 r.: Dodatek historyczny IPN do gazety „Nasz Dziennik” „Za wolną Polskę. Żołnierze Wyklęci 1944–1963”

    ► 2 marca 2023 r.: Przywracamy pamięć o Żołnierzach Niezłomnych: Konferencja prasowa zastępcy prezesa IPN dr. hab. Karola Polejowskiego oraz prok. Andrzeja Pozorskiego, Dyrektora Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, zastępcy prokuratora generalnego – Kamień Pomorski, 2 marca 2023 r.

    ► 8 marca 2023 r.: konferencja identyfikacyjna w Warszawie: w Belwederze IPN ogłosi nazwiska kolejnych zidentyfikowanych ofiar niemieckiego i komunistycznego terroru Transmisja na kanale IPNtv

    ► Dokumenty z Archiwum IPN - śledztwo, proces i egzekucja kpt. Stanisława Sojczyńskiego „Warszyca”, po raz pierwszy publikowane w całości.

    Materiały popularnonaukowe i multimedia:

    ► Cykl etiud filmowych pt. „Żołnierze Niezłomni. Żołnierze Wyklęci”:

    ► Żołnierze Wyklęci – zapomniani bohaterowie

    ► Wirtualna paczka edukacyjna związana z historią żołnierzy podziemia niepodległościowego

    Materiały na portalu przystanekhistoria.pl

    ZBIORY TEMATYCZNE
    Podziemie antykomunistyczne
    Wolność i Niezawisłość
    Żołnierze Wyklęci
    Łukasz Ciepliński
    August Emil Fieldorf
    Witold Pilecki

    ARTYKUŁY
    Śledztwo i proces I Zarządu Głównego WiN
     Nowe spojrzenie na WiN
    Polskie powstanie antykomunistyczne
    Kto Wyklęty, kto Niezłomny?
    Artykuł Żołnierze Wyklęci – zapomniany fenomen
    „Nie jesteśmy żadną bandą”
    O Wolność i Niezawisłość
    Łukasz Ciepliński – między legendą a rzeczywistością

    PUBLIKACJE DO POBRANIA
    Wyklęci Niezłomni 1944-1963
    Pod czerwonym pręgierzem. Proces krakowski WiN i PSL w 1947 roku
    Memoriał Zrzeszenia WiN do Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych
    Danuta Siedzikówna „Inka” (1928–1946)
    Major Hieronim Dekutowski „Zapora” (1918–1949)
    Biuletyn IPN nr 3/2021 – Krwawa rozprawa z podziemiem
    Biuletyn IPN nr 9/2020 – Nowe spojrzenie na WiN
    Biuletyn IPN 3/2020 – Honor Polaka
    Biuletyn IPN 3/2019 – Młodzież wyklęta
    Biuletyn IPN nr 3/2018 – Powrót bohaterów

    Kontakt dla mediów:

    Rzecznik Prasowy IPN – Dyrektor Biura: dr Rafał Leśkiewicz
    tel. 602 322 362
    rzecznik@ipn.gov.pl

     

     

     

     

    do góry