E-Księgarnia
26 września 2022 o godz. 13.00 na dziedzińcu głównym Ministerstwa Edukacji i Nauki w al. Szucha 25 odbył się wspólny briefing prasowy prezesa IPN dr Karola Nawrockiego, Dariusza Piontkowskiego Sekretarza Stanu w Ministerstwie Edukacij i Nauki oraz dyrektora generalnego MEiN Sławomira Adamca, w czasie którego zaprezentowali wspólne wydawnictwo IPN i MEiN – album Grzegorza Miki i Patryka Pleskota pt. „Szucha 25. Pierwsze ministerstwo wolnej Polski” i zainaugurowali konferencję naukową.
W czasie briefingu dr Karol Nawrocki zwrócił uwagę na to, że wiedzę o przeszłości czerpiemy przeważnie z życiorysów ludzi, ale także budynek może być dla nas źródłem historycznym. Wskazując na gmach, w którym mieści się resort oświaty prezes IPN powiedział:
Ten budynek stał się tego symbolem, nie tylko charakterystycznym miejscem, na architektonicznej mapie międzywojennej Warszawy, ale symbolem kształcenia kolejnych pokoleń Polaków. (…)
Ta misja, kształcenia i edukowania Polaków, została brutalnie przerwana przez porozumienia dwóch przerażających potęg ideologicznych: niemieckiego narodowego socjalizmu i sowieckiego komunizmu, porozumienia dwóch bestii, Hitlera i Stalina, którzy z budynku niosącego publiczne oświecenie zrobili budynek ciemności, cierpienia, krwi, płaczu i przerażających tortur. To dlatego w tym budynku po roku 1945 odnaleziono ponad 5 ton ludzkich prochów.
Dr Nawrocki podkreślił też, że uznanie budynku za Pomnik Historii sprawia, że gmach ten:
staje się też dowodem na trwałość polskiego narodu przygotowanego do tego, aby pielęgnować swoją suwerenność i wolną edukację w wolnym państwie.
Instytut Pamięci Narodowej, wspólnie z Ministerstwem Edukacji i Nauki, przygotował z tej okazji album poświęcony pierwszemu ministerstwu Wolnej Polski. Jest to wydawniczy pomnik ukazujący nie tylko architektoniczne dziedzictwo, lecz także składający hołd pomordowanym w tym miejscu Polakom. Jest też wiecznym świadectwem martyrologii narodu polskiego i niemieckiego terroru okupacyjnego.
Transmisja na IPNtv
O godz. 13.20 przed gmachem Ministerstwa Edukacji i Nauki zostanie odsłonięta tablica potwierdzająca uznanie budynku ministerstwa za Pomnik Historii oraz złożone zostaną kwiaty pod tablicą upamiętniającą ofiary katowni na Szucha.
Następnie, o godz. 13.30 w sali 102 MEiN będzie miało miejsce wręczenie medali osobom zasłużonym dla zachowania pamięci o historii gmachu w al. Szucha 25.
Ostatnim punktem uroczystości będzie konferencja naukowa, która rozpocznie się o godz. 13.50 (sala 102 MEiN). W konferencji naukowej udział wezmą:
- prof. dr hab. Jakub Lewicki, Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków (Instytut Historii Sztuki UKSW),
- dr hab. Waldemar Kozyra (UMCS),
- dr hab. Patryk Pleskot (BBH IPN),
- dr Marcin Przegiętka (BBH IPN).
Prelegenci przedstawią historię budynku przy alei Jana Chrystiana Szucha, który jest pierwszą wzniesioną od podstaw siedzibą ministerialną w II Rzeczypospolitej. Przybliżone zostaną również unikatowe wartości zabytkowe gmachu, któremu zostanie nadany tytuł Pomnika Historii.
Album wydany nakładem Wydawnictwa IPN autorstwa Grzegorza Miki i Patryka Pleskota pt. „Szucha 25. Pierwsze ministerstwo wolnej Polski” ukazuje niezwykłe dziedzictwo architektoniczne siedziby Ministerstwa Edukacji i Nauki oraz jej losy na tle burzliwych wydarzeń XX w. Budynek odznacza się wysokim materialnym standardem i jest przykładem nowoczesnej architektury sięgającej do tradycji klasycznej i akademickiej. Unikatowe są wnętrza gmachu utrzymane w stylistyce polskiego art déco.
W czasie II wojny światowej 1 października 1939 roku w budynku ulokowano niemiecki Urząd Komendanta Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa Dystryktu Warszawskiego. Od tamtej pory adres Szucha 25 kojarzy się z miejscem męczeństwa Polaków i jest symbolem martyrologii narodu polskiego i niemieckiego terroru okupacyjnego.
Pomnik Historii to jedna z pięciu form ochrony zabytków wymienionych w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z 2003 r. Terminem tym określa się zabytek nieruchomy o szczególnym znaczeniu dla kultury naszego kraju ustanawiany przez Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej specjalnym rozporządzeniem na wniosek Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.