E-Księgarnia
13 września 2021 r. prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Karol Nawrocki poinformował o powołaniu Biura Nowych Technologii. Skłoniła go do tego rosnąca popularność nowoczesnych technologii w procesach edukacyjnych. – Wyrosło pokolenie Polaków, którzy czekają na skuteczny przekaz edukacyjny – argumentuje prezes. Dyrektor Biura Nowych Technologii IPN Magdalena Hajduk, która była gościem Programu 1 Polskiego Radia, wyjaśnia, że zadaniem Biura jest przeprowadzenie cyfrowej transformacji oferty edukacyjnej, naukowej i wydawniczej Instytutu Pamięci Narodowej, aby dotrzeć do młodego pokolenia za pomocą nowatorskich projektów. Dyrektor zapewnia, że edukacyjne treści stworzone przez IPN będą dostępne w najnowocześniejszych formach, takich jak wirtualna rzeczywistość, rozszerzona rzeczywistość czy sztuczna inteligencja. – Wszystkie projekty będą dostępne z poziomu smartfona, okularów VR [wirtualnej rzeczywistości] lub komputera – zapewnia. Biuro Nowoczesnych Technologi będzie dostosowywało do nowych technologii istniejące projekty, ale będzie również tworzyło nowe. – Mają przybliżać młodym ludziom w atrakcyjny sposób najnowszą historię Polski – mówi.
Magdalena Hajduk podkreśla, że projektów będzie bardzo dużo. Na razie Biuro skupia się na tym, żeby bazować na programie edukacji – po to, żeby rozszerzyć wiedzę historyczną za pomocą nowych technologii. – Na razie chcemy dotrzeć do osób, które w ogóle nie interesują się historią, albo interesują się, ale nie zostały zmotywowane, żeby rozszerzyć swoją wiedzę – podkreśla. IPN zamierza więc za pomocą nowoczesnych urządzeń przeprowadzać lekcje historii, udostępniać te lekcje nauczycielom na platformie internetowej i tworzyć gry, które równocześnie mają uczyć. – Mamy ambitny cel i misję, żeby nie tylko kształtować tożsamość narodową u młodych ludzi, ale również uczyć ich, jak poszukiwać tej wiedzy z wykorzystaniem nowych technologii – wyjaśnia.
Dyrektor zdaje sobie sprawę, że przed Biurem ogrom pracy, bo z badań wynika, że zaledwie kilka procent absolwentów szkół podstawowych i liceów zna podstawy historii Polski. – Wydaje się, że gdy młodzi poznają historię swego kraju, będą mieli kolejny bodziec, by tutaj zostać i rozwijać gospodarkę ekonomiczną – mówi.
Magdalena Hajduk wskazuje, że w IPN są trzy elementy będące motorem innowacji: nauka, edukacja i badania. A jej zadaniem jest to, żeby wszystko zdigitalizować. Pierwsze efekty mają pojawić się już w grudniu.
Ponadto w audycji:
- Rozmowa o fenomenie Polskiego Państwa Podziemnego z ekspertem dr. hab. Waldemarem Grabowskim z Biura Badań Historycznych IPN.
Pierwsze rozkazy dotyczące stworzenia konspiracyjnego państwa polskiego padają we wrześniu 1939 roku, pod koniec oblężenia Warszawy. Oznacza to, że ciągłość walki – najpierw otwartej, a później konspiracyjnej – została utrzymana. Prof. Waldemar Grabowski nie ma wątpliwości, że to jeden z dowodów świadczących o wyjątkowym fenomenie Polskiego Państwa Podziemnego. – Wspomniałbym jeszcze o takiej strukturze jak Dywersja Pozafrontowa. Przed wojną przygotowywano zespoły ludzi, które miały podejmować działania dywersyjne na terenach zajętych przez najeźdźcę. Wtedy nie przypuszczano, że cały teren państwa polskiego może zostać zajęty – mówi gość „Przystanku Historia”.
Momentem przełomowym dla kształtu prowadzonej walki było wkroczenie do Polski wojsk sowieckich. Wówczas w Warszawie, zarówno politycy, jak i działacze społeczni, zdecydowali o powołaniu do życia ośrodka kierowniczego konspiracji. Owocem tych działań była Armia Krajowa. – Może nie była to największa podziemna armia pod względem ilości zgromadzonych żołnierzy, natomiast niewątpliwie Armia Krajowa wyróżniała się na tle innych organizacji podziemnych – nie ma wątpliwości prof. Grabowski.
Początkowo stworzono jednak Służbę Zwycięstwu Polski. Decyzja zapadła 27 września, dziś data ta jest obchodzona jako Dzień Polskiego Państwa Podziemnego. – Miała to być organizacja nie tylko wojskowa. W jej ramach funkcjonował komisarz cywilny, który był drugim zastępcą dowódcy Służby Zwycięstwu Polski – dodaje gość audycji. Po pewnych zmianach komisarz ten stał się w istocie Delegatem Rządu na Kraj. Funkcjonowała również Rada Główna Polityczna, przyszły Polityczny Komitet Porozumiewawczy.
Polską konspirację wyróżnia jednak to, że poza strukturami wojskowymi czy politycznymi w ramach Państwa Podziemnego funkcjonowały również sądy czy szkoły. – Porozumienie polityczne działające w konspiracji zostało zaakceptowane przez rząd Rzeczpospolitej. Musimy pamiętać, że nie było dwóch rządów polskich w czasie wojny. Najpierw mieliśmy rząd we Francji, później w Londynie – przypomina profesor Waldemar Grabowski i dodaje, że cały bilans działalności organizacji nie został dotąd kompleksowo opisany.
Działania Armii Krajowej wobec okupantów prowadzone były do stycznia 1945 roku. Kontynuację tych działań, w ograniczonym zakresie, prowadziły następnie Delegatura Sił Zbrojnych oraz organizacja „NIE". – Przez szeregi Armii Krajowej w ciągu lat okupacji przeszło blisko 400 tys. ludzi. Warto natomiast powiedzieć, że tajna administracja polska, czyli Delegatura Rządu to mniej więcej 50 tys. ludzi – zwraca uwagę gość audycji.
Były to osoby z przedwojennym doświadczeniem w administracji państwowej i samorządowej. W kolejnych latach dołączali do nich jednak również ludzie młodzi, dopiero wchodzący w dorosłość. – Tak naprawdę nie jesteśmy w stanie ocenić, jaki to miało wpływ na dalsze losy społeczności miast, miasteczek i wsi polskiej. Natomiast niewątpliwie miało – podkreśla profesor Grabowski.
- Dr hab. Rafał Łatka (BBH IPN) opowiada o albumie „Kardynał Stefan Wyszyński 1901–1981” (autorzy: Rafał Łatka, Beata Mackiewicz, ks. Dominik Zamiatała).
Album prezentuje w sposób możliwie pełny życie i działalność prymasa Stefana Wyszyńskiego. Z tego względu w pierwszej części książki przyjęto układ chronologiczny, w drugiej zaś postanowiono przedstawić materiał fotograficzny w ujęciu problemowym. Wynika to z wieloaspektowej działalności kard. Wyszyńskiego. Zawiera unikalne, nigdy wcześniej niepublikowane fotografie z okresu służby kard. Wyszyńskiego dla Kościoła w Polsce, pochodzące z Archiwum Instytutu Prymasowskiego Stefana Kardynała Wyszyńskiego.
Publikacja w ramach centralnego projektu badawczego IPN „Władze komunistyczne wobec Kościołów i związków wyznaniowych w Polsce 1944–1989”.
- „Było, będzie”, czyli wybrane wydarzenia organizowane przez IPN: m.in. projekt edukacyjny „Kamienie pamięci. Bohaterowie opozycji demokratycznej”; Dzień Pamięci Więźniów Obozu Dulag; wystawa „Wojna światów 1920 oraz propozycje artykułów na portalu przystanekhistoria.pl.
POSŁUCHAJ AUDYCJI
Poprzednia audycja: „Przystanek Historia”, 8 września 2021
Odcinki archiwalne na portalu przystanekhistoria.pl
* * *
Cykl audycji „Przystanek Historia” jest realizowany wspólnie przez Instytut Pamięci Narodowej i Program I Polskiego Radia. Rozmowy poświęcone są ważnym wydarzeniom, które wpłynęły na dzieje Polski w XX wieku oraz ludziom, którzy tę historię tworzyli.