Instytut Pamięci Narodowej 77. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego - Aktualności -

Na rozkaz Dowódcy Armii Krajowej, gen. Tadeusza Komorowskiego „Bora”, powstanie  w Warszawie rozpoczęło się 1 sierpnia 1944 roku. Zadaniem AK było wyzwolenie stolicy i utrzymanie jej przez kilka dni przed wkroczeniem Armii Czerwonej. Umożliwiłoby to Delegaturze Rządu RP na Kraj, reprezentującej legalny polski rząd na wychodźstwie, objęcie Warszawy władzą cywilną i wystąpienie wobec Sowietów w roli wolnych gospodarzy swojego kraju. Była to ostatnia szansa na ratowanie niepodległości Polski, zdradzonej skrycie przez naszych zachodnich sojuszników – Wielką Brytanię i Stany Zjednoczone.

Dysproporcja sił była skrajnie niekorzystna dla strony polskiej. Wśród 50 tys. żołnierzy Armii Krajowej, Narodowych Sił Zbrojnych i Armii Ludowej, jacy przewinęli się przez nasze oddziały, na 25 przystępujących do walki tylko jeden był uzbrojony, i to w broń krótką.  Tymczasem Niemcy rzucili do walki regularne formacje wojska, SS, policji, żandarmerii i oddziałów pomocniczych, wspomaganych przez ciężką artylerię i lotnictwo. Mimo to powstańcy odnieśli szereg znaczących sukcesów. Opanowali zwarte obszary Śródmieścia, Żoliborza, Mokotowa, Woli i Ochoty. Zdobyli wiele niemieckiego oporządzenia i uzbrojenia, nawet wozy bojowe i pancerne.

Wyzwolili również niemiecki obóz koncentracyjny w Warszawie – Konzentrazionslager Warschau, zwany przez warszawiaków „Gęsiówką”, w którym okupanci przetrzymywali w straszliwych warunkach Żydów z różnych krajów Europy.

Warunkiem ostatecznego powodzenia powstania było wkroczenie do miasta Armii Czerwonej. Tymczasem Józef Stalin rozkazał swoim wojskom zatrzymanie się na linii Wisły i powstrzymanie od aktywnych działań przeciwko Niemcom. Ci ostatni zatem bez przeszkód pacyfikowali miasto, dokonując wielu masowych zbrodni, zarówno na żołnierzach Powstania jak i na ludności cywilnej.

Zrzuty zaopatrzenia dla Powstańców, dokonywane przez lotnictwo zachodnich aliantów (w tym polskich lotników) oraz sowieckie, było kroplą w morzu potrzeb i nie mogło zmienić sytuacji. Wobec braku żywności i wody, 2 października 1944 roku, po 63 dniach bohaterskiej epopei, dowództwo AK było zmuszone podpisać akt „zaprzestania walk w Warszawie”. Do niewoli poszło ok. 17 tys. Powstańców, ok. 18 tys. poległo.

Straty wśród ludności cywilnej szacowane są od 150 do 200 tys. osób. Przez następne miesiące Niemcy metodycznie rabowali, palili i wysadzali w powietrze kolejne części naszej stolicy. Wycofali się z niej ostatecznie 17 stycznia 1945 roku, umożliwiając wkroczenie do Warszawy oddziałom  podporządkowanego komunistom Wojska Polskiego.

Artur Kolęda
Biuro Edukacji Narodowej IPN

Wydarzenia z udziałem Instytutu Pamięci Narodowej

CENTRALA i ODDZIAŁ IPN W WARSZAWIE

• Akcja promocyjna z okazji 77. rocznicy Powstania Warszawskiego
• od 25 lipca 2021, Warszawa – prezentacja siatek edukacyjnych związanych z 77. rocznicą wybuchu Powstania Warszawskiego (przygotowane przez Oddział IPN w Warszawie)
• 29 lipca 2021, Warszawa, Park Powstańców Warszawy – dr Mateusz Szpytma, wiceprezes IPN, wziął udział w uroczystości wmurowania kamienia węgielnego pod budowę Izby Pamięci przy Cmentarzu Powstańców Warszawy na Woli
• 29–30 lipca 2021, Warszawa,  – społeczna akcja sprzątania grobów żołnierzy AK Zgrupowania „Żywiciel” (współorganizowana przez Oddział IPN w Warszawie)
• 31 lipca 2021, Warszawa, godz. 10.00 – dr hab. Sławomir Kalbarczyk, naczelnik Wydziału Historii Polski do 1945 r. w Biurze Badań Historycznych IPN, złożył kwiaty przy kamieniu „Żołnierzom Żywiciela” (park im. Żołnierzy „Żywiciela” przy ul. ks. J. Popiełuszki)
• 31 lipca 2021, Warszawa, godz.16.30 – uroczystości na Politechnice Warszawskiej organizowane przez Środowisko Żołnierzy 3 Batalion Pancerny AK „Golski”, Politechnikę Warszawską oraz 1 Batalion Czołgów. Kwiaty pod pomnikiem Batalionu „Golski” na dziedzińcu Politechniki złożył Jacek Persa z warszawskiego oddziału IPN.
• 31 lipca 2021, Warszawa, godz. 18.00 – wiceprezes IPN dr hab. Krzysztof Szwagrzyk wziął udział w uroczystej polowej Mszy św. na pl. Krasińskich przy pomniku Powstania Warszawskiego
• 31 lipca 2021, Warszawa, godz. 19.00 – wiceprezes IPN dr hab. Krzysztof Szwagrzyk wziął udział w Apelu Poległych na pl. Krasińskich przy pomniku Powstania Warszawskiego
• 1 sierpnia 2021, Warszawa, godz. 9.00 – Tomasz Morawski, naczelnik Centrum Edukacyjnego IPN im. Janusza Kurtyki „Przystanek Historia” złożył kwiaty przy tablicy upamiętniającej podpisanie przez płk. Antoniego Chruściela „Montera”, dowódcę Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej, rozkazu rozpoczęcia Powstania Warszawskiego (ul. Filtrowa 68)
• 1 sierpnia 2021, Warszawa, godz. 9.30–11.30 – Tomasz Morawski, naczelnik Centrum Edukacyjnego IPN im. Janusza Kurtyki „Przystanek Historia” złożył kwiaty pod pomnikiem kpt. Stanisława Jankowskiego „Agatona” (Zbieg ul. Karowej i Browarnej)
• 1 sierpnia 2021, Warszawa, godz. 10.00 – wiceprezes IPN dr hab. Krzysztof Szwagrzyk wziął udział w uroczystości „Energetycy w Powstaniu” organizowanej przez PGE (Skwer T. Kahla)
• 1 sierpnia 2021, Warszawa, godz. 10.00 – uroczystości przy pomniku „Mokotów Walczący – 1944” z udziałem dyrektora warszawskiego oddziału IPN prof. Jerzego Eislera – podniesienie na maszt flagi państwowej, rozpalenie „ognia pamięci" i włączenie iluminacji pomnika na 63 dni (park im. Gen. Gustawa Orlicz-Dreszera)
• 1 sierpnia 2021, Warszawa, godz. 11.30 – dyrektor warszawskiego oddziału IPN prof. Jerzy Eisler złożył kwiaty pod obeliskiem Pamięci Żołnierzy AK Powstańców Mokotowa (ul. Dworkowa)
• 1 sierpnia 2021, Warszawa, godz. 11.30 – 13.30 – złożenie kwiatów pod pomnikiem gen. Zbigniewa Ścibor-Rylskiego „Motyla”
• 1 sierpnia 2021, Warszawa, godz. 13.15 – dyrektor Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN Adam Siwek wraz z zastępcą dyrektora – Joanną Piskorz złożyli kwiaty pod pomnikiem gen. Stefana Roweckiego „Grota” (róg ul. F. Chopina i Al. Ujazdowskich)
• 1 sierpnia 2021, Warszawa, godz. 14.00 –– wiceprezes IPN dr hab. Karol Polejowski wspólnie z zastępcą dyrektora Biura Prezesa i Komunikacji Społecznej IPN Adrianną Garnik oraz dyrektorem Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN Adamem Siwkiem złożyli kwiaty przy pomniku Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej (róg ulic Wiejskiej i J. Matejki)
• 1 sierpnia 2021, Warszawa godz. 16.00 – wiceprezes IPN dr hab. Karol Polejowski złożył kwiaty przy grobie gen. Antoniego Chruściela „Montera”
• 1 sierpnia 2021, Warszawa, Park Powstańców Warszawy,  godz. 16.30 – 18.30 – wiceprezes IPN dr Mateusz Szpytma złożył kwiaty pod pomnikiem Matki, przy tablicy upamiętniającej Szare Szeregi oraz przy kamieniu upamiętniającym Mieszkańców Warszawy Cywilów i Powstańców, którzy podczas Powstania Warszawskiego zostali wywiezieni i zamordowani w obozach koncentracyjnych
• 1 sierpnia 2021, Warszawa,  godz. 17.00 – godzina „W” – prezes IPN dr Karol Nawrocki oddał hołd Powstańcom Warszawskim przy Pomniku Gloria Victis na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach
• 1 sierpnia 2021, Warszawa, Cmentarz Powstańców Warszawy na Woli, godz. 18.30 – prezes IPN dr Karol Nawrocki wziął udział w uroczystości składania wieńców na kurhanie, w którym znajdują się prochy ponad 50 tys. mieszkańców stolicy poległych w Powstaniu Warszawskim i modlitwie międzyreligijnej przy pomniku „Polegli-Niepokonani”
• 1 sierpnia 2021, Warszawa – Walcząca Praga 1944 – obchody 77. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego na Pradze współorganizowane przez Oddział IPN w Warszawie 
• 1 sierpnia – 2 października 2021, Pruszków  – prezentacja wystawy plenerowej „Powstanie Warszawskie 1944. Bitwa o Polskę” 
• 1 sierpnia – 2 października 2021, Warszawa – gra miejska „Powstanie Warszawskie. Losy Ewy i Jerzego Stolarskich”
• 2 sierpnia 2021, Warszawa,  godz. 11.15 – uroczystości upamiętniające zdobycie przez Powstańców gmachu PWPW z udziałem dyrektora Oddziału IPN w Warszawie prof. Jerzego Eislera
• 5 sierpnia 2021, Warszawa,  godz. 14.00 – wiceprezes IPN dr Mateusz Szpytma weźmie udział w uroczystości upamiętniającej zdobycie przez Batalion „Zośka” obozu „Gęsiówka” (Skwer między ul. M. Anielewicza i ul. Okopową)
• 5 sierpnia 2021, Warszawa,  godz. 18.00 – prezes IPN dr Karol Nawrocki weźmie udział w uroczystości w hołdzie ludności cywilnej Woli przy pomniku Pamięci 50 Tysięcy Mieszkańców Woli Zamordowanych przez Niemców podczas Powstania Warszawskiego 1944 (Skwer Pamięci w rozwidleniu ul. Leszno i Al. „Solidarności”)
• 5 sierpnia 2021, Warszawa,  godz. 19.00 – prezes IPN dr Karol Nawrocki weźmie udział w Marszu Pamięci – uroczystym przejściu w kierunku Cmentarza Powstańców na Woli
• 5 sierpnia 2021, Warszawa,  godz. 20.30 – prezes IPN dr Karol Nawrocki weźmie udział w uroczystym zapaleniu zniczy pod pomnikiem „Polegli – Niepokonani” i na wystawie „Zachowajmy ich w pamięci”, poświęconej ofiarom cywilnym Powstania Warszawskiego (Park Powstańców Warszawy)
• 2 października 2021, Warszawa, godz. 20.30 – prezes IPN dr Karol Nawrocki weźmie udział w uroczystym odsłonięciu pomnika „Kobietom Powstania Warszawskiego" (pl. Krasińskich)
• 2 października 2021, Warszawa, godz. 18.00 – wiceprezes IPN dr Mateusz Szpytma weźmie udział w uroczystości zakończenia obchodów 77. rocznicy Powstania Warszawskiego przy pomniku „Mokotów Walczący – 1944” – opuszczenie flagi państwowej, odprowadzenie  „ognia pamięci" do Grobu Nieznanego Żołnierza i wyłączenie iluminacji pomnika

ODDZIAŁ IPN W BIAŁYMSTOKU

• 1 sierpnia 2021, Białystok – udział przedstawicieli białostockiego IPN w uroczystościach rocznicowych, złożenie kwiatów pod pomnikiem  Armii Krajowej przy ul. Kilińskiego

DELEGATURA IPN W OLSZTYNIE

• 1 sierpnia 2021, Olsztyn – udział przedstawicieli delegatury IPN w oficjalnych uroczystościach, złożenie kwiatów pod pomnikiem Powstania Warszawskiego

ODDZIAŁ IPN W GDAŃSKU

• publikacja broszury  opracowanej przez Karolinę Masłowską (OBUWiM IPN w Gdańsku) „Henryk Baran, żołnierz Armii krajowej, powstaniec warszawski”
• 30 lipca 2021, Gdańsk – złożenie kwiatów przez delegację IPN Gdańsk pod pomnikiem Polskiego Państwa Podziemnego przy Targu Rakowym
• 1 sierpnia 2021

Gdańsk – uroczyste złożenie kwiatów na grobie weterana powstania warszawskiego Henryka Barana na Cmentarzu Łostowickim, publikacja w mediach społecznościowych folderu poświęconego bohaterowi

Gdańsk – pracownicy OBUWiM IPN Gdańsk złożyli kwiaty na dwóch wyremontowanych z środków OBUWiM nagrobkach powstańców warszawskich

Grudziądz – uroczyste złożenie kwiatów na grobie weterana powstania warszawskiego Eugenii Mireckiej na Cmentarzu Farnym

ODDZIAŁ IPN W KRAKOWIE

• 1 sierpnia 2021, Kraków

17.00 – uczczenie minutą ciszy godziny „W”, Rynek Główny przed Bazyliką Mariacką

17.02 – msza święta w Bazylice Mariackiej  w intencji Ojczyzny i żołnierzy poległych za wolność pod przewodnictwem metropolity krakowskiego abp. Marka Jędraszewskiego​

18.30 – uroczystość z udziałem Wojska Polskiego przed Grobem Nieznanego Żołnierza na pl. Matejki

Uroczystości zorganizowali wojewoda małopolski, Oddział IPN w Krakowie i Światowy Związek Żołnierzy AK.

• plakat okolicznościowy i spot wyświetlany w MPK

DELEGATURA IPN W KIELCACH

• 30 lipca – 31 sierpnia 2021, Kielce – prezentacja plenerowej wystawy „Powstanie Warszawskie” na skwerze Stefana Żeromskiego
• 1 sierpnia 2021, Kielce – udział przedstawicieli delegatury IPN w uroczystościach upamiętniających 77. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego na skwerze Szarych Szeregów

ODDZIAŁ IPN W LUBLINIE

• 31 lipca – 8 sierpnia 2021 – internetowy konkurs „Powstanie warszawskie. Bitwa o Polskę”
• 1 sierpnia 2021, godz. 20.00, Lublin, Plac Litewski – koncert „Zaśpiewajmy w hołdzie Powstańcom Warszawskim” w wykonaniu Orkiestry Wojskowej w Lublinie
• 1 sierpnia 2021, Lublin – organizacja oficjalnych obchodów upamiętniających rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego i akcję „Burza” oraz udział w obchodach

ODDZIAŁ IPN W ŁODZI

• 30 lipca – 13 sierpnia 2021, Łódź – prezentacja wystawy plenerowej „Powstanie Warszawskie 1944. Bitwa o Polskę” przed łódzką katedrą
• 1 sierpnia 2021, Łódź – uroczystości na Starym Cmentarzu przy ul. Ogrodowej
• akcja oznaczania grobów powstańców warszawskich na łódzkich nekropoliach biało-czerwoną szarfą z napisem „63 dni Powstania Warszawskiego”
• billboard w centrum Łodzi upamiętniający 77. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego

ODDZIAŁ IPN W POZNANIU

• 1 sierpnia 2021, Poznań – obchody 77. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego z udziałem dyrktora poznańskiego IPN – dr hab. Rafała Reczka
• 1 sierpnia 2021, Leszno – obchody 77. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego z udziałem poznańskiego IPN
• 3 sierpnia 2021 – rozmowa online „Wielkopolanie w Powstaniu Warszawskim” 

ODDZIAŁ IPN W RZESZOWIE

• 1 sierpnia 2021 – uroczystości rocznicowe, wpółorganizowane przez Oddział IPN w Rzeszowie

ODDZIAŁ IPN WE WROCŁAWIU

• 1 sierpnia 2021 roku, Wrocław – współorganizacja  uroczystości 77. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego oraz udział w uroczystościach
• 1 sierpnia 2021, godz. 17.30, Kamienna Góra, Muzeum Tkactwa – prelekcja pracownika OBUWiM IPN we Wrocławiu Przemysława Mandeli „Powstańcy Warszawscy pochowani na ziemi dolnośląskiej – wybrane przykłady”. Życiorysy Powstańców Warszawskich, którzy swoje powojenne losy związali z Dolnym Śląskiem, a szczególnie z ziemią wałbrzyską. Jednocześnie przedstawienie głównych założeń projektów memoratywnych IPN.
• 24 sierpnia 2021 – quiz historyczny online „Generał Bór-Komorowski i Powstanie Warszawskie”
• artykuł popularnonaukowy opublikowany na stronie Oddziału IPN we Wrocławiu w związku z rocznicą powstania i 55 rocznicą śmierci generała.
• udostępnienie materiałów edukacyjnych związanych z Powstaniem Warszawskim uczestnikom uroczystości w Świdnicy, współpraca ze świdnickim oddziałem Światowego Związku Żołnierzy AK

DELEGATURA IPN W OPOLU

• 1 sierpnia 2021, Opole – udział przedstawicieli IPN w uroczystościach współorganizowanych przez Światowy Związek Żołnierzy AK  Oddział w Opolu

Polecamy publikacje IPN poświęcone Powstaniu Warszawskiemu

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Więcej materiałów na portalu przystanekhistoria.pl w zakładce TEMATY pod hasłem Powstanie Warszawskie