Instytut Pamięci Narodowej Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa – ekshumacje i pogrzeb ofiar niemieckiego obozu w Pomiechówku - Aktualności -

Jednym z najważniejszych tegorocznych projektów BUWiM była kontynuacja prac ekshumacyjnych na terenie Fortu III Twierdzy Modlin w Pomiechówku.

Był to trzeci i ostatni z zaplanowanych etapów prac, których celem było wydobycie ze zbiorowych grobów szczątków ofiar niemieckiego obozu przejściowego i więzienia karno-śledczego, które działało w forcie w okresie II wojny światowej.

Podjęcie szczątków z nieoznaczonych mogił pozwoli następnie na opracowanie koncepcji i projektu urządzenia stałego cmentarza wojennego oraz zagospodarowania miejsca pamięci, a zarazem zabytku architektury wojskowej, jakim jest Fort III. Zadania tego podejmą się wspólnie zaangażowane w projekt instytucje: IPN, MON i Wojewoda Mazowiecki. Podczas pogrzebów w 2018, 2019 i ostatniego 17 grudnia 2020 r. pochowano wyodrębnione szczątki blisko 180 ofiar, od których został pobrany materiał do badań genetycznych w celu podjęcia próby identyfikacji. Ponadto odnaleziono mogiłę zbiorową 8 żołnierzy Wojska Polskiego z załogi fortu, którzy zginęli w czasie walk we wrześniu 1939 r. Zostaną oni pochowani w mogile wojennej na cmentarzu w Pomiechowie, gdzie już spoczywają wcześniej ekshumowani żołnierze polegli w obronie tej placówki.
Prace prowadzone przez BUWiM cieszyły się ogromnym zainteresowaniem mieszkańców Pomiechówka i wielu miejscowości z Północnego Mazowsza, gdyż głównie z tych rejonów pochodzili Polacy osadzani w niemieckim obozie. Przez dziesiątki powojennych lat ta katownia pozostawała w zapomnieniu, a rodziny ofiar nie miały możliwości upamiętnienia swoich bliskich, ani zapalenia zniczy na ich grobach – stąd silne emocje i wzruszenia, które towarzyszyły kolejnym etapom działań i uroczystościom organizowanym przez BUWiM. Odnaleziono także wiele przedmiotów osobistych należących do ofiar: obrączek, medalików, okularów, a także zabytków militarnych, z których najbardziej efektownym jest płyta oporowa od polskiego 81 mm moździerza piechoty wz. 31 będącego na wyposażeniu załogi fortu.

 

Bieżąca działałność Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa

Do zadań Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN należy upamiętnianie historycznych wydarzeń, miejsc i postaci w  dziejach walk i męczeństwa narodu polskiego w kraju i zagranicą oraz miejsc walki i męczeństwa innych narodów na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie od 8 listopada 1917 r. do 31 lipca 1990 r. Pracownicy Biura realizują te zadania m.in. poprzez opiekę nad miejscami pamięci w kraju i za granicą, prowadzenie ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski, dekomunizację przestrzeni publicznej, remonty nagrobków i pomników, fundowanie tablic pamiątkowych i organizację uroczystości.