Nawigacja

100 BOHATERÓW NA 100-LECIE BITWY WARSZAWSKIEJ

Instytut Pamięci Narodowej oraz Wojskowe Biuro Historyczne prezentuje sylwetki żołnierzy Rzeczypospolitej – obrońców Ojczyzny, których łączy walka z bolszewickim najazdem w latach 1919-1920. Poprzez biogramy opracowane przez specjalistów z WBH i IPN przybliżamy losy patriotów traktujących służbę odrodzonej Polsce jako swój oczywisty obowiązek. Za męstwo na polu walki, niezłomność w obliczu wroga i poświęcenie – nierzadko aż do ceny życia – otrzymywali najwyższe odznaczenia wojskowe: Krzyże Walecznych i Virtuti Militari. Są oni reprezentacją setek tysięcy żołnierzy Wojska Polskiego, ochotników i cywilów, którzy w potrzebie chwycili za broń. Wielu zaczynało służbę w Legionach lub polskich korpusach na Wschodzie. Walczyli o granice z Ukraińcami, bolszewikami, Czechami, Niemcami i ponownie od 1 września 1939 z niemiecką i sowiecką agresją. Stawiali opór komunistycznemu zniewoleniu ogarniającemu polskie ziemie od połowy 1944 r. Losy wojenne rozrzuciły ich po całym świecie, wielu nigdy nie wróciło do Polski, a ich groby na wszystkich kontynentach zaświadczają o naszej tragicznej historii.  

Znajdą tu Państwo postacie powszechnie rozpoznawane, jak gen. dyw. Marian Kukiel, gen. broni Kazimierz Sosnkowski, czy mjr Henryk Sucharski – w 1920 roku podporucznik w 6. Dywizji Piechoty. Obok wyższych oficerów przywołujemy także osoby zupełnie nieznane, jak plutonowy Piotr Śliwiński VM, późniejszy osadnik wojskowy, który po 1 września 1939 r. zaginął na Wschodzie. Podobnie Halina Dybczyńska, wywiadowca Komendy Naczelnej POW, której losy po ewakuacji z Warszawy do Wilna w 1939 r. pozostają nieustalone.

Są tu wymienieni żołnierze odznaczeni pośmiertnie krzyżem Virtuti Militari, jak kpt. Józef Wasiak, dowódca 7. kompanii 36. pułku piechoty, który 4 czerwca 1920 r. konając po trafieniu odłamkiem granatu, wydawał swoim podkomendnym rozkaz do kontrataku. Szczególnie poruszające są losy dzielnej 20-letniej sanitariuszki Teresy Grodzińskiej bestialsko zamordowanej przez bolszewików po wzięciu do niewoli 1 września 1920 r. Bohaterowie wojny polsko-bolszewickiej giną w czasie II wojny światowej, jak płk Jan Hipolit Litewski, dowódca 1. Pułku Ułanów Krechowieckich; padają ofiarami represji komunistycznych po 1945 r. Groby tych, którzy przeżyli wojnę – niezależnie, czy zmarli na emigracji, czy powrócili do kraju – wpisane są do ewidencji grobów weteranów i objęte opieką Państwa Polskiego realizowaną przez Instytut Pamięci Narodowej na podstawie Ustawy z dnia 22 listopada 2018 r. o grobach weteranów walk o wolność i niepodległość Polski.

Intencją wspólnego projektu IPN i WBH jest popularyzowanie historii obrońców Ojczyzny, aby ich postawa stała  się wzorcem i inspiracją dla przyszłych pokoleń. Otoczymy również opieką ich groby, a w przypadku tych, które uległy erozji podejmiemy niezbędne prace remontowe. 

 

do góry