E-Księgarnia
– I tak trwają te trzy: wiara, wiara w zwycięstwo, wiara w niepodległość, wiara w suwerenność, wiara w niepodległość, nadzieja, nadzieja na pokonanie niemieckiego barbarzyństwa, na pokonanie przerażającej okupacji i miłość. Z nich najważniejsza jest miłość. I to z miłości do Polski powstała Armia Krajowa – największa podziemna armia świata, która w szczytowym momencie skupiała blisko 400 tysięcy konspiratorów na okupowanych terenach Rzeczypospolitej – powiedział prezes IPN dr Karol Nawrocki.
W konferencji, obok prezesa IPN, wzięli udział wiceprezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej prof. dr hab. Wiesław Wysocki, skarbnik Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Maciej Jarosiński, prezes operatora PGE Narodowego Włodzimierz Dola oraz dyrektor Biura Edukacji Narodowej IPN Adam Hlebowicz. Z powodów zdrowotnych nie mogła być obecna zapowiadana wcześniej por. Teresa Stanek ps. „Mitsuko”, prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej.
Prezes IPN podkreślił: – To wokół uczucia miłości IPN przygotował obchody 80. rocznicy powstania AK. Chciałbym, drodzy Państwo, abyście 14 lutego 2022 roku pamiętali jednak, że ten diament polskiej pamięci, jaką dzisiaj jest AK nie był początkiem polskich struktur konspiracyjnych. Polacy nigdy się nie poddali i struktury konspiracyjne powstały już 27 września 1939 roku, kiedy powstała Służba Zwycięstwu Polski, następnie przekształcona w Związek Walki Zbrojnej. Stąd też 14 lutego 1942 roku był momentem wielkiego spotkania narodowych, wolnościowych aspiracji Polski. Był momentem zdeponowania konspiracyjnego dorobku i doświadczenia Polaków. Tego, który rozpoczął się po zejściu z walki frontowej, w obliczu zderzenia z dwoma przerażającymi totalitaryzmami: niemieckim nazizmem i sowieckim komunizmem.
Prezes IPN zaznaczył: – Co szczególnie ważne Armia Krajowa była narodową, polską siłą, która reprezentowała legalny polski rząd, przebywający wówczas w Londynie. Nie była ramieniem żadnej partii politycznej, a w Armii Krajowej było miejsce dla wszystkich: dla patriotów socjalistów, dla chadeków, dla byłych stronników Marszałka Józefa Piłsudskiego, dla chłopów, ludowców, dla narodowców. Ramię w ramię w AK walczyli i starzy, i młodzi. Walczyli mężczyźni i kobiety. Jedna z dzielnych kobiet Armii Krajowej Anna Smoleńska ps. „Hania” stworzyła symbol Polski Walczącej. Ten symbol, który do dzisiaj zostaje wyrazem i symbolem męstwa, zdecydowania, umiłowania wielkiej wolności przez Polaków i do dziś świadczy o wielkim dziedzictwie AK i Polski Walczącej z kotwicą.
Dr Karol Nawrocki przypomniał, że po roku 1945 na naszych bohaterów, na dowódców, na szeregowych żołnierzy AK nie czekały zaszczyty, pomniki i wdzięczność. Czekała na nich sowiecka propaganda, często więzienia, zniewolenie i śmierć. Dlatego dzisiaj, w przeddzień 80. rocznicy powstania AK oddajemy spóźniony przez okres komunizmu hołd wszystkim żołnierzom AK. Tym, którzy są już na wiecznej warcie, tym, którzy walczyli o wolną i niepodległą Polskę, ale też tym wszystkim, którzy żyją.
Następnie dr Karol Nawrocki zaprezentował aktywności IPN związane z 80. rocznicą przemianowania ZWZ na AK. Najważniejszym przedsięwzięciem jest przygotowana przez Biuro Edukacji Narodowej wystawa dotycząca najistotniejszych faktów związanych z polskim podziemiem, prezentowana w całym kraju przez cały rok. O szczegółach związanych z prezentacją wystawy opowiedział Adam Hlebowicz, dyrektor Biura Edukacji Narodowej:
– Tym elementem, którym chcemy edukować, którym chcemy zachęcać, żeby poznać to niezwykłe dziedzictwo jest wystawa „Armia Krajowa”, którą pan prezes Karol Nawrocki otworzy uroczyście na placu Szczepańskim w Krakowie 14 lutego 2022 roku. Chciałem zwrócić uwagę na tablicę, o której mówił pan prezes. Ta jedna tablica pokazuje fenomen. Od wolnej Rzeczypospolitej, od pierwszych dni walk, kiedy opór nie ustaje, powstaje Służba Zwycięstwu Polsce, przekształcenie w ZWZ, wreszcie – Armia Krajowa (…) Ale to nie koniec. Potem mamy Delegaturę Sił Zbrojnych na Kraj i wreszcie Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość. Adam Hlebowicz dodał: – Możemy śmiało powiedzieć o pokoleniu Armii Krajowej. O pokoleniu, które wykracza poza jedno pokolenie.
Wystawa ma być prezentowana w całej Polsce do lutego 2023 roku. W Warszawie zostanie otwarta 1 sierpnia 2022 roku.
Kolejnym ważnym przedsięwzięciem jest współpraca IPN z PGE Narodowym. Na elewacji stadionu, 14 lutego od godz. 17.00 zostanie wyświetlone hasło „AK – z miłości do Polski”.
Prezes operatora PGE Narodowego Włodzimierz Dola podkreślił, że – PGE Narodowy jest symbolem. Symbolem Polski, Warszawy i utożsamia to, co w nas najlepsze. I dodał: – Jako PGE Narodowy możemy przyczynić się do popularyzacji wiedzy, do przypominania o tym, jak ważnym elementem w walce Polaków o niepodległość była Armia Krajowa.
Ważnym projektem pionu edukacji Instytutu jest także konkurs dla młodzieży „Podziemna armia. Ludzie, miejsca i walki Armii Krajowej”.
„80/80. Bohaterowie Armii Krajowej” – to tytuł projektu Oddziału IPN w Krakowie. Jest to cykl infografik prezentujących wybranych 80. Bohaterów Armii Krajowej. Jego celem jest prezentacja zróżnicowania polskiego podziemnego wojska. Wśród wybranych postaci są te powszechnie znane jak dowódcy Armii Krajowej, jak i te, które nie zapisały się w powszechnej społecznej świadomości historycznej. Zaprezentujemy Bohaterów ze wszystkich Okręgów Armii Krajowej. Przypominamy dowódców i szeregowych żołnierzy, sztabowców, żołnierzy oddziałów dywersyjnych, oficerów wywiadu, kurierów, łączniczki, czy osoby zaangażowane w produkcję konspiracyjnej broni lub obsługujące komórki przerzutów powietrznych.
Na zakończenie konferencji wiceprezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej prof. dr. hab. Wiesław Wysocki przypominał, że Armia Krajowa to była armia, która walczyła, która mobilizowała na przyszłość i jednocześnie wychowywała, zaznaczając: – Dzisiaj jesteśmy dziedzicami tej spuścizny akowskiej, która kształtowała się w walce z obu okupantami.
W czasie konferencji w siedzibie Przystanku Historia zaprezentowano również przygotowane przez Archiwum IPN wybrane archiwalia dokumentujące czyn zbrojny Armii Krajowej.
Dr Karol Nawrocki napisał ponadto trzy artykuły przypominając o przyświecających żołnierzom AK ideałach, stawiając ich za wzór do naśladowania dla kolejnych pokoleń Polaków. Teksty zostaną opublikowane w Polsce oraz poza jej granicami w kilku językach.
Poza tym IPN w całej Polsce przygotował akcję billboardową dotyczącą rocznicy. Za jej pomocą przypomnimy o kluczowych, a coraz mniej znanych faktach dotyczących AK w zestawieniu ze znanym i chętnie obchodzonym dniem św. Walentego. Dzięki akcji uzyskamy szerokie grono odbiorców, którym przypomnimy o zbliżającej się rocznicy. Przygotowaliśmy też koszulki z przewodnim symbolem tegorocznych obchodów.
Zapis konferencji na kanale IPNtv:
* * *
Po agresji niemieckiej i sowieckiej we wrześniu 1939 roku życie państwowe zeszło do konspiracji. Rząd polski działający na uchodźstwie – najpierw we Francji, a później w Londynie – kontynuował działalność władz państwowych z lat 1918–1939. W podziemiu odtworzono struktury władzy cywilnej oraz siłę zbrojną. Od 14 lutego 1942 roku była nią Armia Krajowa, najsilniejsza i najlepiej zorganizowana podziemna armia europejska II wojny światowej.