E-KsięgarniaCelem kwerendy było zbadanie, czy w materiałach smoleńskich znajdują się informacje na temat tej Zbrodni, w szczególności zaś obsady Zarządu NKWD Obwodu Smoleńskiego z 1940 r., którego funkcjonariusze wiosną tegoż roku dokonali rozstrzelania jeńców polskich z obozu w Kozielsku.
1. Ogólna charakterystyka materiałów smoleńskich:
Akta Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików) Obwodu Smoleńskiego, odnalezione przez Niemców po zdobyciu Smoleńska i wywiezione do Rzeszy celem zbadania, zostały w końcowej fazie wojny przejęte przez Amerykanów i wywiezione do USA.
W późniejszym czasie – zgodnie z zasadą proweniencji – władze amerykańskie zwróciły oryginały akt smoleńskich Rosji, pozostawiając sobie sporządzone z nich kopie mikrofilmowe.
Przechowywane obecnie w National Archives w Waszyngtonie mikrofilmy figurują w inwentarzu Archiwum jako zespół: „Wszechzwiązkowa Komunistyczna Partia (bolszewików) Obwodu Smoleńskiego, 1917 – 1941” i składają się 75 rolek o różnej objętości. Łącznie liczą one około 20 tys. klatek. Zakres chronologiczny akt smoleńskich zamyka się w latach 1917-1941.
Trzeba podkreślić, że ogromna większość dokumentów traktuje o latach dwudziestych i trzydziestych, okresu drugiej wojny światowej dotyczą jedynie nieliczne.
Akta smoleńskie to niemal wyłącznie dokumentacja partyjna, w której z rzadka jedynie można odnaleźć dokumenty, wytworzone przez NKWD (ich adresatem była zresztą partia). Nazywanie tych akt „smoleńskim archiwum NKWD” nie znajduje zatem uzasadnienia.
2. Opis zawartości poszczególnych rolek:
sygn. T 87, Roll 2, Item 1-11; daty skrajne: 1917-1928;
struktura, działalność oraz wzajemna współpraca organizacji partyjnych w rejonach: Jelnia, Juchnow, Syczewka, Jekimowo;
ogólna sytuacja polityczna i ekonomiczna w guberni smoleńskiej;
działalność propagandowa w zakresie publikacji, organizowania kursów szkoleniowych, obchodów świąt komunistycznych w obwodzie;
sygn. T 87, Roll 3, Item 13-21; daty skrajne: 1924-1926;
struktura oraz działalność partii w rejonach: Zabołock, Jarcewo, Duchowszczyna, Gżack, Jelnia, Rosław;
działalność komunistycznych organizacji młodzieżowych w rejonach: Miłowidzk i Szewsk;
kwestia aktywizacji kobiet jako członków organizacji partyjnych w obwodzie;
partyjna kontrola kołchozów w guberni smoleńskiej;
działalność propagandowa w zakresie obchodów rocznic komunistycznych oraz propagowania ateizmu w obwodzie;
sygn. T 87, Roll 4, Item 22-26; daty skrajne: 1924-1926;
struktury partyjne, ich działalność oraz wzajemna współpraca w rejonach: Jarcewo, Rosław, Zadnieprze, Smoleńsk, Bielsk, Briańsk;
działalność komunistycznych organizacji kobiecych w guberni smoleńskiej;
ogólna sytuacja polityczna i ekonomiczna w rejonie Bielska;
sygn. T 87, Roll 5, Item 27-30; daty skrajne: 1926-1927;
działalność organizacji partyjnych w rejonie Zadnieprze;
sytuacja polityczna i ekonomiczna (ze szczególnym uwzględnieniem rolnictwa) w rejonach: Bielsk, Wiaźma, Gżack, Demidow, Jelnia, Syczewka, Krasnoje, Jarcewo;
działalność propagandowa partii w rejonie Wielkich Łuków;
sygn. T87, Roll 6, Item 33-35; daty skrajne: 1928-1929;
sytuacja rolnictwa w rejonie Monastyrszczina;
kwestia aktywizacji kobiet w organizacjach partyjnych w rejonie Jarcewa;
sygn. T 87, Roll 7, Item 40-54; daty skrajne: 1927-41;
sytuacja rolnictwa w rejonach: Iwonińsk, Szirkow, Chołm;
działalność partii wśród robotników, zatrudnionych w fabrykach rejonu Jarcewa;
działalność organizacji partyjnych w rejonach: Kaługa, Zabołock;
sprawy partyjne, podatkowe i rolne w obwodzie smoleńskim;
sygn. T 87, Roll 8, Item 55-61; daty skrajne: 1929-1930;
wdrażanie narodowego programu edukacyjnego na terenie Obwodu Zachodniego;
ogólna sytuacja rolnictwa i przemysłu w Obwodzie Zachodnim;
wewnętrzna organizacja partii i jej działalność w rejonach: Chołm, Szirkow;
sygn. T87, Roll 9, Item 64-68; daty skrajne: 1930-1932;
realizacja planu pięcioletniego Stalina (‘28-‘32) w zakresie rolnictwa na terenie Obwodu Smoleńskiego;
wewnętrzna organizacja partii w rejonach: Kaługa, Jarcewo;
działalność partii oraz sytuacja polityczna, ekonomiczna i społeczna w rejonie Kozielsk;
sygn. T87, Roll 10, Item 69-74; daty skrajne: 1932-1934;
sytuacja rolnictwa w rejonie Jelni;
działalność partii w rejonach: Ponisowo, Bielsk, Poczinok, Bariatińsk;
działalność komunistycznych organizacji młodzieżowych w Obwodzie Zachodnim;
sygn. T87, Roll 11, Item 77-83; daty skrajne: 1934-1935;
działalność milicji i sądownictwa w rejonie Medińsk;
sytuacja w rolnictwie i przemyśle w rejonach: Medińsk, Smoleńsk;
działalność partii w rejonach: Krasny, Poczinok;
działalność organizacji partyjnej złożonej z funkcjonariuszy NKWD rejonu Safanowo;
sygn. T 87, Roll 12, Item 84-88; daty skrajne: 1935;
struktura i działalność partii w rejonach: Tumanowo, Mosalsk;
sytuacja rolnictwa w rejonie Tumanowo;
zwalczanie opozycji wśród członków partii w rejonie Smoleńsk;
realizacja założeń ideologicznych zawartych w mowie Stalina z 4 maja 1935 r. w obwodzie;
sygn. T 87, Roll 13, Item 91-100; daty skrajne: 1935-1936;
wewnętrzna organizacja partii oraz udział funkcjonariuszy NKWD w działalności partyjnej w rejonie Dorogobuż;
sytuacja rolnictwa w rejonie Tumanowo;
działalność propagandowa partii w rejonach: Krasny, Dorogobuż, Jelnia;
sygn. T 87, Roll 14, Item 101-110; daty skrajne: 1935-1937;
wewnętrzna organizacja partii w rejonie Rosław;
działalność propagandowa oraz walka z opozycją w rejonie Tumanowo;
sygn. T 87, Roll 15, Item 111-119; daty skrajne: 1920-1938;
wewnętrzna organizacja partii oraz jej działalność w rejonach: Bielsk, Wiaźma, Rosław;
działalność propagandowa w zakresie indoktrynacji młodzieży, organizacji obchodów świąt komunistycznych w rejonie Smoleńsk;
działalność komunistycznych organizacji młodzieżowych w rejonie Smoleńsk;
sygn. T 87, Roll 16, Item 120-127; daty skrajne: 1921-1925;
działalność Ligi Kultury w obwodzie;
wewnętrzna organizacja partii i jej działalność w rejonach: Duchowszczina, Rosław, Smoleńsk;
działalność komunistycznych organizacji młodzieżowych w rejonie Jelnia;
sygn. T 87, Roll 17, Item 128-130; daty skrajne: 1925-1926;
sytuacja rolnictwa w rejonie Jelni;
współpraca organizacji partyjnych rejonu Medyńsk ze strukturami wojskowymi;
działalność propagandowa partii w rejonie Medyńsk;
sygn. T 87, Roll 18, Item 131-142; daty skrajne: 1925-1928;
aktywność komunistycznych organizacji młodzieżowych i działalność propagandowa wśród młodzieży w rejonie Meszczowsk;
sytuacja polityczna i ekonomiczna w rejonach: Medyńsk, Połock;
rozwój kolei w rejonie Rudnia;
wewnętrzna organizacja partii oraz jej działalność w rejonach: Bielsk, Połock, Wielkie Łuki, Beszik;
działalność milicji w rejonie Smoleńsk
sygn. T 87, Roll 19, Item 145-150; daty skrajne: 1927-1930;
wewnętrzna organizacja partii i działalność w rejonach: Bielsk, Rosław, Wiaźma;
działalność związków zawodowych w rejonie Smoleńsk;
sygn. T 87, Roll 20, Item 151-162; daty skrajne: 1929-1932;
sytuacja w rolnictwie w rejonach: Briańsk, Gżack, Rosław;
partyjne wydawnictwa prasowe w rejonie Bielsk;
działalność propagandowa wśród młodzieży w Obwodzie;
działalność Żydowskiego Instytutu Pedagogicznego w Smoleńsku;
wewnętrzna organizacja partii i działalność w rejonie Dumicz;
sygn. T 87, Roll 21, Item 163-168; daty skrajne: 1932-1934;
działalność komunistycznych organizacji młodzieżowych w rejonach: Grażdanstroj, Chabrowsk;
działalność propagandowa i wydawnicza Komitetu Kultury i Propagandy w Obwodzie Zachodnim;
sytuacja ekonomiczna i społeczna w rejonie Krasnoje;
struktura i działalność partii w rejonie Safanowo;
sygn. T 87, Roll 22, Item 169-182; daty skrajne: 1930-1935;
sytuacja ekonomiczna w rejonach: Smoleńsk, Toropez, Kozielsk, Syczewka, Dumicz;
działalność propagandowa partii w rejonie Safanowo;
wewnętrzna organizacja partii i jej działalność w rejonach: Smoleńsk, Toropez, Bariatińsk, Stodoliszcze, Kozielsk, Jekimowo;
działalność GPU w rejonie Kozielska;
sygn. T 87, Roll 23, Item 183 – 190; daty skrajne: 1933-1935;
korespondencja między KC WKP (b) obwodu smoleńskiego a redakcją moskiewskiej „Prawdy”, dotycząca sytuacji w kołchozach obwodu smoleńskiego; polityczne, gospodarcze i społeczne problemy regionów: Bariatino, Piesocznaja – Kirow i Dorogobuż; dyrektywy KC WKP (b) obwodu smoleńskiego dla władz rejonowych;
sygn.T 87, Roll 24, Item 191 – 197; daty skrajne: 1936;
działalność komórek partyjnych w obwodzie smoleńskim; skargi ludności do Smoleńskiej Komisji Kontroli WKP (b); problem wydajności pracy w różnych kołchozach obwodu; polityczna, gospodarcza i społeczna sytuacja w rejonach Briańsk i Wiaźma;
sygn. T 87, Roll 25, Item 198 – 203; daty skrajne: 1936 – 1938;
działalność Komsomołu w obwodzie smoleńskim; sprawy gospodarcze rejonu Bariatino; sytuacja polityczno – gospodarcza w rejonie Jelnia; działalność komórek partyjnych w rejonie Syczewka; skargi kołchoźników rejonu Bieły na władze lokalne, kierowane do różnych gazet sowieckich;
sygn. T 87, Roll 26, Item 204 – 213; daty skrajne: 1918 – 1939;
działalność komórek partyjnych w terenie, m. in. na kolejach; działalność Smoleńskiego Komitetu Międzynarodowej Organizacji Pomocy Rewolucjonistom; komunistyczna propaganda w obwodzie smoleńskim; społeczno – polityczna sytuacja w rejonie Stodoliszcze;
sygn T 87, Roll 27, Item 214 – 223; daty skrajne: 1917 – 1932;
sytuacja polityczna, gospodarcza i społeczna rejonów: Stodoliszcze, Uświaty, Monastyrszczina, Mosalsk, Jelnia, Syczewka; działalność Komsomołu, propaganda komunistyczna i działania w zakresie zwalczania religii w obwodzie smoleńskim; sprawy oświatowe na terenie obwodu;
sygn. T 87, Roll 28, Item 224 – 233; daty skrajne: 1932 – 1934;
sprawy gospodarcze, związane z działalnością kołchozów w rejonie kozielskim; działalność komórek partyjnych w obwodzie smoleńskim; sytuacja w rejonie Monastyrszczina; kwestia wykorzystania kobiet w działalności partyjnej w rejonie Gżack;
sygn. T 87, Roll 29, Item 234 –238; daty skrajne: 1934 – 1937;
działania KC WKP (b) Obwodu Smoleńskiego, zmierzające do wzmożenia aktywności członków partii i wzrostu liczebności szeregów partyjnych; kwestia kolektywizacji w obwodzie; sytuacja społeczno – polityczna i gospodarcza w rejonie Bieły; rezolucje Biura Obwodu Zachodniego WKP (b) w różnych sprawach, głownie gospodarczych;
sygn. T 87, Roll 30, Item 239 – 251; daty skrajne: 1924 – 1937;
działalność partyjna i sprawy gospodarcze w rejonie Bieły; praca partyjna wśród kobiet w obwodzie smoleńskim; działalność prokuratury Obwodu Zachodniego; kwestia mechanizacji rolnictwa w obwodzie smoleńskim;
sygn. T 87, Roll 31, Item 252 – 268; daty skrajne: 1931 – 1937;
społeczno – polityczna i gospodarcza sytuacja w rejonach Bieły i Briańsk; wydawane przez władze centralne i lokalne biuletyny o charakterze polityczno – propagandowym, dotyczące m. in. działalności Komsomołu, kolektywizacji i edukacji;
sygn. T 87, Roll 32, Item 269 – 281; daty skrajne: 1922 – 1925;
sytuacja na linii kolejowej Rosław – Smoleńsk; działalność propagandowa Komsomołu wśród kobiet w obwodzie smoleńskim, a także wśród ludności wiejskiej; działalność komunistycznych organizacji młodzieżowych w obwodzie smoleńskim;
sygn. T 87, Roll 33, Item 282 – 289; daty skrajne: 1924 – 1926;
działalność partyjna w rejonie rosławskim; finansowanie działalności partii w obwodzie smoleńskim; sprawy edukacji w obwodzie; analiza sytuacji partii w obwodzie, widziana przez pryzmat wykonania dyrektyw centrali i przestrzegania demokracji wewnątrzpartyjnej;
sygn. T 87, Roll 34, Item 290 – 294; daty skrajne: 1926 – 1927;
sprawy gospodarcze i finansowe obwodu smoleńskiego, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii podatkowych; wykrycie wśród członków rejonowych komitetów WKP (b) osób, prowadzących wrogą działalność;
sygn. T 87, Roll 35, Item 295 – 301; daty skrajne: 1927 – 1929;
przegląd działalności komórek partyjnych na terenie obwodu smoleńskiego (osiągnięcia i niedociągnięcia w pracy); działalność partyjna wśród biedoty wiejskiej; społeczno – polityczna i gospodarcza sytuacja w rejonie Jelnia; działalność partyjna w różnych miejscowościach obwodu smoleńskiego;
sygn. T 87, Roll 36, Item 302 – 309; daty skrajne: 1928 – 1931;
działalność komórek partyjnych w Miatlewie, Kałudze i Wiaźmie; działalność partii wśród obywateli ZSRR narodowości żydowskiej w obwodzie smoleńskim; działalność socjaldemokratów w latach 1902 – 1907; działalność partyjna w Smoleńskim Instytucie Medycznym;
sygn. T 87, Roll 37, Item 310 – 315; daty skrajne: 1931 – 1935;
starania o usprawnienie pracy partyjnej na obszarach wiejskich , m. in. w rejonie kozielskim; działalność partyjna w rejonie Krasnoje; działania partii w rejonie kozielskim, dotyczące m. in. przestrzegania decyzji XVII Zjazdu Partii i kwestii programów szkolnych; polityczno – gospodarczy stan rejonu Jelnia;
sygn. T 87, Roll 38, Item 317 – 323; daty skrajne: 1925 – 1938;
działalność partii w środowisku robotniczym rejonu Zadnieprza; ruch stachanowski na terenie Obwodu Zachodniego; działalność partyjna w rejonie Sergo – Iwanowskim; działalność komórek partyjnych, złożonych z funkcjonariuszy NKWD rejonu tumanowskiego;
sygn. T 87, Roll 39, Item 325 – 333; daty skrajne: 1920 – 1927;
postępowania sprawdzające wobec członków partii w rejonach Syczewka i Weliż; postępowanie milicyjne wobec obywatela Waszenkowa, oskarżonego o pijaństwo i niewłaściwe zachowanie się w miejscach publicznych;
sygn. T 87, Roll 40, Item 335 – 348; daty skrajne: 1929 – 1931;
incydenty antyżydowskie na terenie Obwodu Zachodniego; warunki życia członków partii w rejonie Bieły; czystka w Obwodzie Zachodnim; kontrola działalności wiejskiej komórki partyjnej w Pokrowie; sprawy partyjne w rejonie Wiaźma;
sygn. T 87, Roll 41, Item 351 – 357; daty skrajne: 1935 – 1937;
przestępczość w Obwodzie Zachodnim, szczególnie w okresie po zabójstwie Kirowa; rekwizycje w Wasilińsku, rejon Dorogobuż, wywołane nie wykonaniem planu dostaw obowiązkowych; polityczno – gospodarcza sytuacja rejonu Jelnia;
sygn. T 87, Roll 42, Item 362 – 373; daty skrajne: 1920 – 1938;
praca partyjna wśród kobiet rejonu tulskiego; konflikty między obywatelami a władzą na szczeblu lokalnym; czystka w komórce partyjnej w rejonie poczynowskim; kontrola działalności komórek partyjnych w rejonach lubimowskim i poniżowskim;
sygn. T 87, Roll 43, Item 381 – 383; daty skrajne: 1933 – 1934;
stan gospodarstw rolnych i kołchozów w okolicach Wiaźmy i Gżacka; informacje na temat członków partii rejonu kozielskiego, ze szczególnym uwzględnieniem ich nagannego zachowania się i politycznej nieprawomyślności (1934);
sygn. T 87, Roll 44, Item 385 – 389; daty skrajne: 1935 – 1936;
czystka w rejonie Bieły; kwestia usunięcia niedociągnięć w pracy kołchozów w rejonie Briańsk;
sygn. T 87, Roll 45, Item 390 – 401; daty skrajne: 1917 – 1937;
problematyka wzrostu produkcji rolnej w Obwodzie Zachodnim; działalność Komsomołu w różnych rejonach obwodu; kwestia wzmożenia aktywności związków zawodowych w obwodzie;
sygn. T 87, Roll 46, Item 402 – 414; daty skrajne: 1918 – 1939;
sprawa wychowania dzieci w duchu komunistycznym; działalność Komsomołu i partii wśród młodzieży w różnych rejonach obwodu smoleńskiego;
sygn. T 87, Roll 47, Item 419-423; daty skrajne: 1922-1923;
kwestia aktywności kobiet w różnych komórkach partyjnych na terenie guberni smoleńskiej;
działalność komunistycznych organizacji kobiecych na terenie guberni;
działalność propagandowa wśród kobiet guberni;
sygn. T 87, Roll 48, Item 424-434; daty skrajne: 1922-1933;
działalność komunistycznych organizacji kobiecych w rejonach: Jarcewo, Smoleńsk, Poczinok, Karmańsk, Kozielsk;
działalność komunistycznych organizacji młodzieżowych w rejonie Poczinok;
działalność komórek partyjnych w rejonie Miatlewsk;
działalność propagandowa partii w kołchozach Obwodu Zachodniego;
sygn. T 87, Roll 49, Item 435- 447; daty skrajne: 1918-1941;
sytuacja w rolnictwie i przemyśle na terenie Obwodu Zachodniego;
działalność kołchozów w rejonach: Karmańsk, Kozielsk,
przebieg kolektywizacji na Białorusi;
zbiór publikacji prasowych dotyczących społeczności żydowskiej i ukraińskiej;
sygn. T 87, Roll 50, Item 448-462; daty skrajne: 1924-1941;
propagandowa działalność prasy komunistycznej na terenie guberni smoleńskiej;
partyjna kontrola agencji prasowych i wydawnictw;
działalność Unii Ateistów ZSRR na terenie Smoleńska;
antyreligijna działalność propagandowa partii w rejonach: Jarcewo, Smoleńsk;
propagandowa działalność partii wśród młodzieży szkolnej w obwodzie;
sygn. T 87, Roll 51, Item 463-475; daty skrajne: 1921-1934;
działalność komórek partyjnych w rejonie Gżack;
kwestie zaopatrzenia guberni smoleńskiej w produkty spożywcze i przemysłowe;
działalność propagandowa partii wśród młodzieży i żołnierzy Armii Czerwonej;
działalność radia smoleńskiego;
wydawnicza działalność Białoruskiej Akademii Nauk w Mińsku;
sygn. T 87, Roll 52, Item 476-496; daty skrajne: 1922-1941;
propagandowa działalność partii w Obwodzie Zachodnim;
realizacja narodowego programu edukacyjnego w rejonie Bielska;
zbiór propagandowych publikacji i plakatów antyfaszystowskich i antyniemieckich;
działalność partii wśród mniejszości narodowych guberni smoleńskiej;
sytuacja w Żydowskim Obwodzie Autonomicznym w Birobidżanie;
wewnętrzna organizacja partii i jej działalność w rejonach: Briańsk, Smoleńsk;
sygn. T 87, Roll 53, Item 497-508; daty skrajne: 1920-1937;
wewnętrzna organizacja partii i jej działalność w rejonach: Ilino, Poczinok, Duchowszczyna;
działalność propagandowa partii w rejonie Smoleńsk;
sygn. T 87, Roll 54, Item 509-513; daty skrajne: 1920-1932;
propagandowa działalność partii w rejonie Smoleńsk;
wewnętrzna organizacja partii i jej działalność w rejonie Usmyńsk;
sygn. T 87, Roll 55, Item 514-521; daty skrajne: 1922-1937;
wewnętrzna organizacja partii i jej działalność w rejonie Syczewka;
działalność propagandowa partii w rejonach: Smoleńsk, Syczewka;
ogólna sytuacja ekonomiczna i polityczna w rejonie Smoleńska;
sygn. T 87, Roll 56, Item 522-527; daty skrajne: 1925-1936;
ogólna sytuacja w rejonie Nelidowo;
działalność sądownictwa w Obwodzie Zachodnim;
działalność komórek partyjnych w rejonach: Jelnia, Jekimowo;
sygn. T 87, Roll 57, Item 12 – 41; daty skrajne: 1925 – 1929;
działalność partyjnych komisji kontrolnych w różnych rejonach obwodu smoleńskiego
(m. in. Jarosław, Wiaźma), zmierzająca do oczyszczenia szeregów partyjnych z elementu niepożądanego; działalność Komsomołu; propaganda antyreligijna; weryfikacja polityczna studentów Smoleńskiego Uniwersytetu Państwowego, skutkująca usunięciem części z nich z uczelni;
sygn. T 87, Roll 58, Item 43 – 63; daty skrajne: 1930 – 1931;
weryfikacja polityczna członków partii w różnych rejonach obwodu smoleńskiego; walka z „kułactwem” w Wielkich Łukach; działalność partyjna w rejonie Monastyrszczina (sprawy kadrowe i gospodarcze);
sygn. T 87, Roll 59, Item 73 – 79; daty skrajne: 1934 – 1935;
działalność partii w rejonach Wiaźma i Kozielsk (sprawy kadrowe i gospodarcze, edukacja); problemy kadrowe w rejonowej organizacji partyjnej w Krasnoje;
sygn. T 87, Roll 60, Item 81 – 90; 1935;
sprawy kadrowe w rejonowej organizacji partyjnej w Kirowie – Piesocznoj; działalność komórki partyjnej w fabryce Nr 35 w Smoleńsku;
sygn. T 87, Roll 61, Item 94 – 105; daty skrajne: 1935 – 1938;
działalność partii w rejonach Dorogobuż i Jekimowo (polityka kadrowa, sprawy gospodarcze, propaganda, oczyszczanie szeregów partyjnych, zwalczanie grup tockistowsko – zinowiewowskich);
sygn. T 87, Roll 62, Item 107 – 232; daty skrajne: 1927 – 1938;
działalność partyjna w Smoleńsku, dotycząca takich spraw, jak: polityka kadrowa, budownictwo i edukacja; informacje o członkach partii rejonu Bariatino; czystka w rejonach Tumanowo i Wiaźma; informacje o elemencie antysowieckim w rejonie Syczewka; nastroje ludności w rejonie rosławskim; sytuacja społeczno – gospodarcza w rejonie Krasnoje; proces oczyszczania szeregów partyjnych w rejonie Weliż;
sygn. T 87, Roll 63, Item 240 – 298; daty skrajne: 1925 – 1935;
działalność Komsomołu w obwodzie smoleńskim; sprawy organizacji partyjnej w Demidowie; informacje na temat członków partii w rejonie Sabeż;
sygn. T 87, Roll 64, Item 304 – 324; daty skrajne: 1928 – 1938;
sprawy partyjne w rejonie Bieły (kadry, propaganda; wymiana poglądów między smoleńską organizacją partyjną a milicją, dotycząca przygotowań do konferencji partyjnej, agitacji, problemu oczyszczania szeregów partii z wrogiego elementu);
sygn. T 87, Roll 65, Item 326 – 336; daty skrajne: 1921 – 1929;
czystka w Smoleńskim Instytucie Politechnicznym; postępowania sprawdzające wobec członków partii w różnych rejonach i instytucjach (m. in. rejony Syczewka i Toropiec, Państwowy Uniwersytet w Smoleńsku);
sygn. T 87, Roll 66, Item 337 – 359; daty skrajne: 1928 – 1937;
kontrola szeregów partyjnych w różnych rejonach, głównie w Wiaźmie, zmierzająca do usunięcia elementów dysydenckich i wrogich; informacje o członkach Żydowskiego Instytutu Kultury Proletariackiej w Kijowie;
sygn. T 87, Roll 67, Item 360 – 380; daty skrajne: 1921 – 1937;
weryfikacja kadr partyjnych w Smoleńsku i w innych miejscowościach, m. in. w Wiaźmie, Jarcewie, Monastyrszczinie, Rżewie, Kozielsku; komunistyczne materiały propagandowe, rozpowszechniane na terenie obwodu smoleńskiego;
sygn. T 84, Roll 27, Item 528 – 529; daty skrajne: 1929 – 1936;
instrukcje centrali moskiewskiej dla władz partyjnych obwodu smoleńskiego odnośnie prowadzenia dokumentacji partyjnej; weryfikacja kadr w obwodzie smoleńskim;
sygn. T 84, Roll 28, Item 530 – 534; daty skrajne: 1926 – 1937;
instrukcje centrali moskiewskiej dla cenzury w obwodzie smoleńskim; agitacja i propaganda w działalności organizacji partyjnej w Smoleńsku; sytuacja w sowchozie Syczewka;
sygn. T 88, Roll 1, Item 535; daty skrajne: 1936;
przebieg czystki w rejonie kozielskim;
sygn. T 88, Roll 2, Item 536; daty skrajne: 1928;
XV Zjazd WKP (b) – stenogramy
sygn. T 88, Roll 3, Item 537; 1932;
tom I dwutomowego wydawnictwa moskiewskiego z 1932 r., zawierający dokumentację partyjną z lat 1898 – 1924
sygn. T 88, Roll 4, Item 538; daty skrajne: 1936;
dokumentacja dotycząca politycznych, administracyjnych i ekonomicznych spraw obwodu smoleńskiego, m. in. czystek w aparacie partyjnym.
3. Wnioski końcowe:
Przeprowadzona analiza akt Wszechzwiązkowej Partii Komunistycznej (bolszewików) Obwodu Smoleńskiego, znajdujących się w zasobie Narodowego Archiwum w Waszyngtonie prowadzi do wniosku, że nie zawierają one żadnych informacji na temat Zbrodni Katyńskiej.
Akta te, jeśli pominąć nieistotne z punktu widzenia prowadzonego śledztwa dokumenty z lat 1939-1941, traktują niemal wyłącznie o wewnętrznych sprawach obwodu smoleńskiego w latach dwudziestych i trzydziestych, głównie o funkcjonowaniu partii komunistycznej oraz kwestiach gospodarczych.
W aktach tych nie ma obsad Smoleńskiego Zarządu NKWD z okresu, kiedy dokonano zbrodni na polskich oficerach z obozu w Kozielsku.
Z okresu wcześniejszego zachowały się następujące dokumenty, mówiące składzie osobowym NKWD obwodu smoleńskiego:
- protokoły posiedzeń organizacji partyjnej, stworzonej przez funkcjonariuszy NKWD rejonu Safonowo z okresu 1 kwietnia 1934 – 14 grudnia 1935 (sygn. T 87, Roll 11, Item 82). Zawierają wyłącznie nazwiska (zostały spisane i w razie potrzeby mogą być przekazane prokuratorom Komisji), bez podania funkcji, jaką dana osoba pełniła w NKWD.
- protokoły posiedzeń organizacji partyjnej, stworzonej przez funkcjonariuszy NKWD
rejonu Dorogobuż z okresu styczeń 1935 – listopad 1935 (sygn. T 87, Roll 13,
Item 92). Zakres informacji jak wyżej.
- protokoły posiedzeń organizacji partyjnej NKWD w Tumanowie z okresu 1 kwietnia
1935 – 1 kwietnia 1937 (sygn. T 87, Roll 14, Item 106). Jak wyżej.
- materiały dotyczące czystki w rejonie kozielskim w 1936 r., w których wymieniony jest naczelnik NKWD Obwodu Zachodniego - A. Cebur.
Biorąc powyższe pod uwagę należy wyrazić opinię, że waszyngtońskie materiały WKP (b) Obwodu Smoleńskiego nie zawierają dokumentów, które z uwagi na swą treść byłyby przydatne w prowadzonym przez Komisję śledztwie katyńskim.
Oczywiście ostateczna decyzja w tym zakresie należy do prowadzących śledztwo prokuratorów.
Katarzyna Zagrajek
dr Sławomir Kalbarczyk
10.05.06