E-Księgarnia12 sierpnia br. zakończył się kolejny etap prac poszukiwawczo-ekshumacyjnych na terenie dawnego Aresztu Śledczego przy ul. Rakowieckiej 37 w Warszawie. Prace trwały cztery tygodnie, a w ich wyniku przebadano ok 1 ha terenu (za więziennym szpitalem oraz od strony ul. Kazimierzowskiej). W obu miejscach do wiosny tego roku stały dziedzińce spacerowe dla więźniów, które wiosną tego roku zostały rozebrane.
Na części wschodniej badanego terenu specjaliści Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN ujawnili szczątki siedmiu osób pochowanych bezpośrednio w ziemi (bez trumien), w pojedynczych jamach grobowych. Ze wstępnej oceny antropologicznej wynika, iż były to osoby, które w chwili śmierci miały od kilkunastu do ok. 40 lat. Sposób ułożenia szczątków w grobie oraz rozmieszczenia jam grobowych był zróżnicowany, co może wskazywać na dokonywanie pochowków w różnym czasie. Przy niektórych z nich odnaleziono elementy charakterystyczne dla umundurowania niemieckiego. Przy pozostałych nie odnaleziono żadnych przedmiotów. Można przypuszczać, iż pochówki pochodzą z połowy lub końca lat 40-tych, gdyż w kolejnej dekadzie wybudowano w tym miejscu tzw. spacerniaki. Podejmowanie odnalezionych szczątków zakończono w piątek, 26 lipca. O ww. ustaleniach BPiI poinformowało na swojej stronie w serwisie Facebook w poniedziałek, 29 lipca. Dalsza część prac (29 VII – 12 VIII) obejmowała zarówno teren za dawnym szpitalem, jak i kolejną część obszaru od strony ul. Kazimierzowskiej (część znajdująca się przy budynku gospodarczym więzienia). Na przebadanym obszarze ujawniono fragmenty szkieletu, które zostały podjęte i zabezpieczone. Można przypuszczać, iż został on uszkodzony podczas prowadzonych w latach 50-tych prac budowlanych. O fakcie odnalezienia szczątków ludzkich został poinformowany prokurator Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Warszawie. Wszystkie odnalezione szczątki i artefakty zostaną w najbliższym czasie poddane oględzinom przez prokuratorów pionu śledczego IPN i specjalistów z zakresu medycyny sądowej.
W prowadzonych pracach brali udział zarówno wolontariusze BPiI, jak również żołnierze 4 Warmińsko-Mazurskiej Brygady Obrony Terytorialnej im. kpt. Gracjana Klaudiusza Fróga, ps. „Szczerbiec”.
W sierpniu 1944 roku Niemcy rozpoczęli masową eksterminację wszystkich osadzonych w mokotowskim więzieniu. W tej masakrze zginęło ponad 600 osób, których ciała zostały pochowane w zbiorowych mogiłach na terenie aresztu. Badania historyczne wskazują, że na terenie więzienia grzebane były także ofiary z okresu Powstania Warszawskiego. Większość z tych szczątków została ekshumowana w 1945 roku i przeniesiona w inne miejsce.
W minionych latach, na terenie dawnego więzienia mokotowskiego specjaliści BPiI IPN odnajdywali groby pojedyncze, jak również jamy zbiorowe. Z racji na charakter obiektu (wysokie mury, ścisła kontrola wejść i obecności) miejsce sprzyjało tego typu skrytym pochówkom. Relacje świadków wskazują, iż na terenie obiektu odbywały się pochówki ofiar stalinowskiego aparatu terroru. Celem prac prowadzonych przez IPN na terenie dzisiejszego Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL jest odnalezienie wszystkich miejsc pogrzebania szczątków ludzkich i ich ekshumacja.
Badanie kolejnych obszarów na terenie dawnego więzienia zaplanowano na 2020 rok.
BPiI