E-KsięgarniaW związku z dyskusją, jaką wywołał komunikat zamieszczony w zakładce „dla mediów” na portalu ipn.gov.pl w dniu 11 marca br., informujący o wynikach najnowszych ustaleń dotyczących kapitana Romualda Rajsa „Burego”, IPN wyjaśnia, że zarówno biografia Komendant „Bury”. Biografia kpt. Romualda Rajsa „Burego” 1913–1949, jak i artykuły, publikacje przytaczane w komunikacie IPN prezentują wyniki badań naukowych ich autorów, które wpisują się w szeroką debatę dotyczącą sytuacji, w jakiej znalazła się Polska po zakończeniu II wojny światowej.
Funkcjonujące w ramach Instytutu Pamięci Narodowej Biuro Badań Historycznych oraz Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu działają niezależnie od siebie w ramach swoich kompetencji i obowiązków. Wspierają się wzajemnie i wymieniają informacjami w zakresie, jaki wynika z bieżących potrzeb. Przy tym specyfika i cele postępowań prokuratorskich, realizowanych w ramach obowiązujących przepisów prawa, różnią się od zasad i celów pracy badawczej naukowców, ukierunkowanych na przygotowanie komplementarnych publikacji naukowych.
Historycy – naukowcy, zatrudnieni w Instytucie Pamięci Narodowej, prowadzą swoje badania w zgodzie z prawidłami warsztatu naukowego. Uwzględniają w swej pracy całość wytworzonych i odnalezionych materiałów źródłowych (w tym dokumentację zakończonych postępowań prokuratorskich) w zakresie wynikającym z charakteru własnych poszukiwań badawczych.
Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu nie prowadzi żadnego nowego postępowania w odniesieniu do śledztwa S 28/02/Zi, zamkniętego w 2005 roku. Jakkolwiek autorzy tych publikacji polemizują z jego ustaleniami, ich badania nie mają mocy prawnej i nie wpływają na jego wynik. Wolność badań naukowych pozwala historykom na odnoszenie się do ustaleń śledztwa, a nawet ich kwestionowanie. Jednocześnie żadne interpretacje naukowe, nawet dalece rozmijające się z sentencją umorzenia śledztwa, nie mogą zmieniać decyzji prokuratora. Takiej ewentualnej zmiany dokonać może wyłącznie niezależny w swoich decyzjach od Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej prokurator, jedynie po ewentualnym wznowieniu śledztwa. Zawarte w poprzednim komunikacie sformułowania nie wyrażają intencji wznowienia śledztwa.