Z okazji Narodowego Dnia Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką prezes Instytutu Pamięci Narodowej wraz z przedstawicielami Polskiego Towarzystwa Sprawiedliwych wśród Narodów Świata złożył kwiaty przed pomnikiem upamiętniającym działalność i walkę Rady Pomocy Żydom w czasie II wojny światowej.
Rada Pomocy Żydom kryptonim „Żegota” była unikalną, tajną organizacją afiliowaną przy polskich władzach. Jej celem było ratowanie żydowskich współobywateli, masowo mordowanych przez okupanta niemieckiego w latach II wojny światowej. Ryzykując własnym życiem, cywilni konspiratorzy ocalili z zagłady co najmniej kilka tysięcy osób.
Ze względu na sytuację w kraju, uroczystości z okazji Narodowego Dnia Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką w szerszej formule zostały przełożone na inny termin. Mimo to, wychodząc naprzeciw apelom kombatanckiego środowiska Polskiego Towarzystwa Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, IPN współorganizował 24 marca ceremonie składania kwiatów w miejscach upamiętniających bohaterską postawę Polaków wobec swoich współobywateli.
24 marca złożono także kwiaty i zapalono znicze przed pomnikiem „Ławeczka Karskiego” (skwer pomiędzy ulicami Zamenhofa, Anielewicza i aleją I. Sendlerowej), pomnikiem Bohaterów Getta, przy tabliczce z nazwą alei Ireny Sendlerowej, pod tablicą poświęconą Matce Matyldzie Getter i Siostrom Franciszkankom Rodziny Maryi oraz wszystkim ludziom dobrej woli, którzy ryzykując własne życie, ratowali żydowskie dzieci skazane na zagładę przez niemieckich okupantów (ul. Hoża 53).
***
Symbolem zbrodni niemieckich, dokonanych w odwecie za ratowanie Żydów, jest tragiczny los rodziny Ulmów, bestialsko zamordowanej 24 marca 1944 r. o 5 rano wraz z Żydami, których ukrywali we wsi Markowa na Podkarpaciu. W 76. rocznicę tej zbrodni wiceprezes IPN Mateusz Szpytma złożył kwiaty na grobie Wiktorii, Józefa oraz siódemki ich dzieci (w tym nienarodzonego).
Wiceprezes Instytutu złożył również kwiaty na cmentarzu wojennym w Jagielle, gdzie spoczywają prochy Gołdy Grünfeld i Lei Didner z dzieckiem oraz pięciu mężczyzn o nazwisku Goldmann, Żydów, którzy 24 marca 1944 r. w Markowej zostali zabici przez Niemców wraz z ukrywającą ich rodziną Ulmów.
Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką – działania IPN 2020