Instytut Pamięci Narodowej Dwie tony polskiej historii przypłyną do Ojczyzny - Aktualności -

25 sierpnia 2019 r. czteroosobowa delegacja Instytutu Pamięci Narodowej przybyła do siedziby Związku Sokolstwa Polskiego w Pittsburghu, celem realizacji postanowień umowy o współpracy zawartej przez kierownictwo obu instytucji. Porozumienie zakłada przekazanie do zasobu Archiwum IPN dokumentacji historycznej wytworzonej i zgromadzonej przez ZSP. Podczas swojego dwutygodniowego pobytu w Stanach Zjednoczonych przedstawiciele IPN zajmują się zabezpieczaniem wspominanych materiałów oraz organizują ich transport do Polski. W siedzibie Instytutu zostaną one zewidencjonowane i opracowane zgodnie z przyjętymi standardami metodyki archiwalnej, a następnie poddane procesowi digitalizacji. Kopie cyfrowe akt będą nieodpłatnie przekazane Związkowi Sokolstwa.

W archiwum ZSP zgromadzone zostały ważne świadectwa źródłowe dotyczące działalności północnoamerykańskiej Polonii. Wśród nich znajdują się m.in. dokumenty dotyczące Teofila Starzyńskiego (1878–1952) - pułkownika Wojska Polskiego oraz wieloletniego prezesa Związku Sokolstwa, a także Agnieszki Wisły (1887–1980) - działaczki niepodległościowej, organizatorki akcji rekrutacyjnej do Armii Polskiej we Francji i sanitariuszki Polskiego Białego Krzyża. W skład zbioru wchodzą również archiwalia wytworzone przez Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” z rejonu województwa lwowskiego, prywatne fotografie polskich żołnierzy oraz kolekcja prasy wydawanej przez Związek Sokolstwa od początku XX w.

Pierwsze rozmowy dotyczące przekazania do Archiwum IPN dokumentacji archiwalnej ZSP podjęto podczas marcowej wizyty pracowników IPN w Pittsburghu. Ustalono wówczas koncepcję i możliwe formy współpracy pomiędzy obiema instytucjami, a także ramowe zapisy przyszłej umowy.

Omawiany zbiór został przekazany w ramach realizowanego przez Instytut projektu „Archiwum Pełne Pamięci” mającego na celu zachowanie przekazów historycznych ukazujących dzieje Polski i Polaków w XX wieku.