Nawigacja

Aktualności

Dyskusja na temat polskich formacji wojskowych na Wschodzie i prezentacja komiksu „Pochód zimowy 1918–1920. Epopeja 5. Dywizji Syberyjskiej” – Warszawa, 21 lutego 2019

  • Dyskusja na temat polskich formacji wojskowych na Wschodzie – Warszawa, 21 lutego 2019. Fot. Aleksandra Wierzchowska (IPN) Dyskusja na temat polskich formacji wojskowych na Wschodzie – Warszawa, 21 lutego 2019. Fot. Aleksandra Wierzchowska (IPN)
  • Dyskusja na temat polskich formacji wojskowych na Wschodzie – Warszawa, 21 lutego 2019. Fot. Aleksandra Wierzchowska (IPN) Dyskusja na temat polskich formacji wojskowych na Wschodzie – Warszawa, 21 lutego 2019. Fot. Aleksandra Wierzchowska (IPN)
  • Dyskusja na temat polskich formacji wojskowych na Wschodzie – Warszawa, 21 lutego 2019. Fot. Aleksandra Wierzchowska (IPN) Dyskusja na temat polskich formacji wojskowych na Wschodzie – Warszawa, 21 lutego 2019. Fot. Aleksandra Wierzchowska (IPN)
  • Dr Wojciech Muszyński. Dyskusja na temat polskich formacji wojskowych na Wschodzie – Warszawa, 21 lutego 2019. Fot. Piotr Życieński (IPN) Dr Wojciech Muszyński. Dyskusja na temat polskich formacji wojskowych na Wschodzie – Warszawa, 21 lutego 2019. Fot. Piotr Życieński (IPN)
  • Dr Kazimierz Krajewski. Dyskusja na temat polskich formacji wojskowych na Wschodzie – Warszawa, 21 lutego 2019. Fot. Piotr Życieński (IPN) Dr Kazimierz Krajewski. Dyskusja na temat polskich formacji wojskowych na Wschodzie – Warszawa, 21 lutego 2019. Fot. Piotr Życieński (IPN)
  • Dyskusja na temat polskich formacji wojskowych na Wschodzie – Warszawa, 21 lutego 2019. Fot. Piotr Życieński (IPN) Dyskusja na temat polskich formacji wojskowych na Wschodzie – Warszawa, 21 lutego 2019. Fot. Piotr Życieński (IPN)
  • Dr Tomasz Łabuszewski. Dyskusja na temat polskich formacji wojskowych na Wschodzie – Warszawa, 21 lutego 2019. Fot. Piotr Życieński (IPN) Dr Tomasz Łabuszewski. Dyskusja na temat polskich formacji wojskowych na Wschodzie – Warszawa, 21 lutego 2019. Fot. Piotr Życieński (IPN)
  • Dyskusja na temat polskich formacji wojskowych na Wschodzie – Warszawa, 21 lutego 2019. Fot. Piotr Życieński (IPN) Dyskusja na temat polskich formacji wojskowych na Wschodzie – Warszawa, 21 lutego 2019. Fot. Piotr Życieński (IPN)

21 lutego w Centrum Edukacyjnym IPN im Janusza Kurtyki w Warszawie dyskutowano na temat polskich formacji wojskowych na Wschodzie. Zaprezentowany został także komiks „Pochód zimowy 1918–1920. Epopeja 5. Dywizji Syberyjskiej”. W dyskusji wzięli udział dr Kazimierz Krajewski (IPN O/Warszawa) i dr Wojciech Muszyński (IPN O/Warszawa), prowadzenie – dr Tomasz Łabuszewski (IPN O/Warszawa).

Przybliżając idee powstania komiksu, dr Tomasz Łabuszewski powiedział, że całkowicie świadomie zastosowano język popkultury, dzięki któremu wiedza historyczna dotrze do młodzieży, ale zaznaczył, że  komiks jest również dla dorosłych odbiorców. Łabuszewski porównał tematykę i konwencję komiksu do westernów – dzika przyroda, zwroty akcji, motyw pociągów, to wszystko znajdą czytelnicy omawianego komiksu. Z kolei dr Kazimierz Krajewski w drugiej części spotkania  przedstawił genezę powstania polskich formacji wojskowych na Wschodzie, wspomniał o próbie sformowania oddziału polskiego Bonawentury Snarskiego. 200 ochotników walczyło w okolicach Kłobucka we wrześniu 1914 r. W październiku  zostali rozbici, rozformowani.  Krajewski wspomniał również o udanej inicjatywie Witolda Gorczańskiego, który powołał oddział o charakterze paramilitarnym, a od 24 stycznia 1915 r., z poparciem Komitetu Narodowego Polskiego, stworzył Legion Puławski. Na czele legionu stanął carski pułkownik Antoni Reutt. 

Dr Krajewski  zauważył, że sytuacja zmieniła się po rewolucji lutowej. W czerwcu 1917 r. powstał Naczelny Polski Komitet Wojskowy, przewodził mu chorąży armii carskiej Władysław Raczkiewicz. Komitet powołał trzy korpusy polskie. Na Białorusi powstał I Korpus Polski pod dowództwem gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego. Maksymalnie osiągnął on prawie 30 000 żołnierzy. Wsławił się zajęciem Bobrujska w lutym 1918 r., wtedy też  podporządkował się Radzie Regencyjnej. Po odzyskaniu przez Polskę Niepodległości włączony został do Wojska Polskiego. Pod koniec 1917 r. na Besarabii powstał II Korpus. W marcu 1918, po przejściu frontu pod Rarańczą, dołączyła do niego część Polskiego Korpusu Posiłkowego. Osiągnął on wówczas stan ponad 6 000 żołnierzy. Pierwszym dowódcą był gen. Jan Stankiewicz, później płk Józef Haller. W maju 1918 II Korpus stoczył ciężki bój w okrążeniu z jednostkami niemieckimi pod Kaniowem, skapitulował 11 maja.

Na Ukrainie sformowano liczący ok. 3 000 żołnierzy III Korpus Polski w początkach 1918 r. Dowodził nim gen. Eugeniusz de Henning-Michaelis. Korpus walczył z bolszewikami. W czerwcu 1918 rozbroili go Austriacy.

Polskie oddziały na Wschodzie były odporne na propagandę pokojową, którą głosili bolszewicy – stwierdził w swojej części wypowiedzi dr Wojciech Muszyński – byli odporni na wszelkie hasła rewolucyjne. Szczególnie dobrze to widać w przypadku ułanów z Pułku Ułanów Krechowieckich, było kilka prób przeniknięcia w ich szeregi agitatorów bolszewickich, Rosjan i Polaków, za każdym razem jednak agitatorzy zostali obici wyciorami i wyrzuceni za bramę. Polskie oddziały na Wschodzie wydawały się dowódcom rosyjskim wzorem dla armii rosyjskiej, co pociągnęło za sobą decyzję  o utworzeniu dywizji i potem o korpusach.

Prezentowany podczas dyskusji komiks ukazuje losy 5. Dywizji Syberyjskiej – jednej z zapomnianych polskich jednostek tworzonych masowo w latach 1914–1920 na terenie Imperium Rosyjskiego. Formacja ta składała się z ochotników z bardzo różnych środowisk: żołnierzy byłej armii rosyjskiej, jeńców z armii austro-węgierskiej, niemieckiej, potomków zesłańców, rzuconych w wir okrutnej wojny domowej rozpętanej przez bolszewików. Mimo ekstremalnie trudnych warunków syberyjskiej zimy potrafili oni do końca zachować bohaterską postawę, z poświęceniem walcząc z przeważającymi siłami wroga.

 

 

do góry