21 września 2018 roku w Ambasadzie Rzeczypospolitej Polskiej w Londynie, w obecności Ambasadora RP w Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej dr. hab. Arkadego Rzegockiego oraz prezesa Instytutu Pamięci Narodowej dr. Jarosława Szarka odbyła się inauguracja cyklu spotkań „Przystanek Historia” w Londynie.
Jako pierwszy przywitał przybyłych gości Arkady Rzegocki. Ambasador RP podkreślił, że cieszy się, że to wielkie wydarzenie – „Przystanek Historia” IPN – zawitało do Londynu.
Trudno wyobrazić sobie Polskę bez Londynu, trudno wyobrazić sobie odzyskanie Niepodległości bez Niezłomnych – jesteśmy spadkobiercami tej wielkiej tradycji. Przystanek to wyjście do Polaków, aby przekazywać to dziedzictwo oraz wyjście do Brytyjczyków, aby zaprezentować im naszą wielką historię – mówił.
Następnie głos zabrał prezes IPN dr Jarosław Szarek.
– Ostatnio otwieraliśmy „Przystanek Historia” we Lwowie – mieście zawsze wiernym, którego wielu mieszkańców znalazło swój dom w Londynie. W Londynie, Polskim Londynie – mieście zawsze wiernym sprawie Niepodległości. Jeżeli znana jest historia polskich lotników, żołnierzy, to zbyt mało wspomina się powojenne dzieje Rządu Polskiego na Uchodźstwie, wielkiego ośrodka kultury i pielęgnowania polskiego dziedzictwa –drugiej Wielkiej Emigracji – zaznaczył na wstępie.
– Wielkim sukcesem było otwarcie przygotowanej przez IPN wystawy dotyczącej zbiorów Instytutu Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku. Trzeba też pokazywać dorobek Polskiego Londynu, pokazywać dorobek Instytutu Sikorskiego i innych polskich instytucji w Londynie. W przeddzień otwarcia Londyńskiego „Przystanku Historia” została otwarta wystawa poświęcona kpt. Tadeuszowi Starzyńskiemu, pamiątki po którym przekazała rodzina. Warto w tym kontekście zaapelować o przekazywanie pamiątek do Archiwum Pełnego Pamięci IPN – dodał.
Na zakończenie prezes IPN podkreślił fakt trzyletniej współpracy IPN w Gdańsku z organizacjami polonijnymi w Londynie.
– Londyński Przystanek łączy tzw. starą emigrację, której jednym z najważniejszych przedstawicieli jest Ognisko Polskie, i tę najmłodszą – reprezentowaną przez Polską Wspólnotę w Wielkiej Brytanii – partnerów Przystanku. Przystanek jest efektem trzyletniej współpracy IPN w Gdańsku ze wspólnotą – podsumował.
Jako trzeci do zebranych przemówił dr Jan Falkowski, prezes Ogniska Polskiego, który wyraził wielkie zadowolenie, że Polskie Ognisko założone w 1939 r. przez Polaków, pielegnujące polską tradycję i kulturę, będzie współpracowało z IPN.
W uroczystości uczestniczył m.in. Sergiusz Papliński ps. „Kawka”, ostatni Żołnierz Wyklęty żyjący obecnie na terenie Wielkiej Brytanii. Papliński walczył w partyzantce w zgrupowaniu Antoniego Hedy „Szarego” i Zygmunta Kiepasa „Krzyka”.
Przed oficjalną inauguracją „Przystanku Historia” w Londynie delegacja IPN na czele z prezesem dr. Jarosławem Szarkiem spotkała się z prezesem Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego Krzysztofem Barbarskim, a także złożyła wieńce pod tablicą polskich lotników przy pomniku Bitwy o Anglię (Battle of Britain Monument).
22 września pracownicy IPN wraz z prezesem Jarosławem Szarkiem spotkali się z polską młodzieżą w Polskiej Szkole Przedmiotów Ojczystych im. Heleny Modrzejewskiej w Londynie. Spotkanie z dziećmi rozpoczęło się symbolicznym pierwszym dzwonkiem przed zajęciami edukacyjnymi dla uczniów prowadzonymi przez pracowników Oddziału IPN w Gdańsku.
Niezapomnianą chwilą dla uczniów był moment wręczenia zeszytów „Mój pierwszy zeszyt" z wizerunkiem Ojców Niepodległości. Dr J. Szarek zwrócił uwagę na postać patronki szkoły nawiązując do wielkich bohaterów polskiej historii, w tym właśnie Ojców Niepodległości. Prezes zachęcił nauczycieli do korzystania z szerokiej oferty edukacyjnej IPN realizowanej w ramach Przystanku Historia IPN Londyn.
Kierownictwo Polskiej Wspólnoty w Wielkiej Brytanii dr Marek Laskiewicz oraz Sylwia Kosiec wyrazili nadzieję na dalszą owocną współpracę z IPN, która rozwija się od 3 lat, a obecnie przybrała formalne ramy pod szyldem Przystanku Historia IPN Londyn.
Następnie prezes IPN oraz złożył kwiaty na Cmentarzu Gunnersbury pod Pomnikiem Katyńskim (pierwszy w Europie Zachodniej pomnik upamiętniający ofiary zbrodni katyńskiej) oraz na grobie Kazimierza Sabbata, prezydenta RP na uchodźstwie (1986–1989), zmarłego na atak serca 19 lipca 1989 r. na wieść o wyborze tego dnia Wojciecha Jaruzelskiego na prezydenta.
Ostatnim punktem wizyty prezesa IPN w Londynie było spotkanie z Eugenią Maresch, prezes Studium Polski Podziemnej, Kustoszem Pamięci Narodowej IPN oraz archiwistą SPP Krzysztofem Bożejewiczem.
W godzinach popołudniowych w Ognisku Polskim, siedzibie jednego z partnerów Przystanku Historia IPN w Londynie, prelekcję o fenomenie Polskiego Państwa Podziemnego w okupowanej Europie wygłosił Naczelnik OBEN IPN w Gdańsku Krzysztof Drażba. Przybliżył on najważniejsze fakty związane z powstaniem i funkcjonowaniem Polskiego Państwa Podziemnego, instytucji i fenomenu, który nie ma precedensu w całej okupowanej Europie.
PROGRAM
21 września 2018 (piątek)
godz. 19.30
Ambasada RP w Londynie
(47 Portland Place, Londyn W1B 1JH)
(wstęp tylko dla zaproszonych gości)
– inauguracja działalności Przystanku:
- Przemówienie Ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej w Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej dr. hab. Arkadego Rzegockiego
- Przemówienie Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej dr. Jarosława Szarka
- Podpisanie porozumień z partnerami Przystanku Historia w Londynie – Ogniskiem Polskim oraz Polską Wspólnotą w Wielkiej Brytanii
22 września 2018 (sobota)
godz. 9.30
Polska Szkoła Przedmiotów Ojczystych im. Heleny Modrzejewskiej w Londynie
(Elthorne Park, Westlea Rd, London W7 2AH; w budynku Elthorne Park High School)
– część oficjalna z udziałem Prezesa IPN
– zajęcia edukacyjne dla uczniów Polskiej Szkoły Sobotniej:
- warsztaty „Dwie drogi – jedna niepodległa – historie życia »ojców niepodległości«” (Józefa Piłsudskiego oraz Romana Dmowskiego) (Mirosław Sprenger – OBEN IPN Gdańsk Delegatura w Bydgoszczy)
- „Co by było, gdyby zwierzęta mówiły? – historia Baśki Murmańskiej” (dr Barbara Męczykowska – OBEN IPN Gdańsk)
- „Polskie symbole narodowe z wykorzystaniem gry »Polak Mały«” (dr Barbara Męczykowska – OBEN IPN Gdańsk).
(około południa)
Cmentarz Gunnersbury
(143 Gunnersbury Avenue, Acton, London W3)
– złożenie kwiatów i zapalenie zniczy pod pomnikiem Katyńskim oraz pod pomnikiem gen. Józefa Hallera
godz. 14.00
Studium Polski Podziemnej
(11 Leopold Road London W5 3PB)
– spotkanie z Eugenią Maresch, Kustoszem Pamięci Narodowej
godz. 17.00
Ognisko Polskie
(55 Princes Gate South Kensington London SW7 2PN)
– prelekcja Polskie Państwo Podziemne. Fenomen w okupowanej Europie (Krzysztof Drażba – OBEN IPN Gdańsk)
***
„Przystanek Historia” to miejsce, gdzie mówi się o historii, dyskutuje o prezentowanych filmach i książkach, gdzie można obejrzeć wystawę, uczestniczyć w warsztatach czy też spotkać się ze świadkiem historii.
Przystanek w Londynie jest kolejnym (po m.in. Brukseli, Lwowie i Nowym Jorku) otwartym przez IPN za granicą. Opiekę merytoryczną nad nim będzie sprawował Oddział IPN w Gdańsku, natomiast partnerem na miejscu będzie Ognisko Polskie oraz Polska Wspólnota w Wielkiej Brytanii. Miejsce to pozwoli na częstsze spotkania z Polonią i poznanie wybranych, ważnych tematów z naszej historii.
W nadchodzącym 2019 r. przewidziano trzy edycje tematyczne:
- Rok 2019 – rokiem Anny Walentynowicz
- Wkład Polski i Polaków w historię świata (w ramach Polish Heritage Day)
- 80. rocznica wybuchu II wojny światowej
„Przystanki Historia IPN” poza granicami Polski to miejsca szczególne – są rezultatem efektywnej współpracy środowisk polonijnych i polskich poza granicami kraju z Instytutem Pamięci Narodowej. Podczas cyklicznych spotkań z Rodakami przypominamy i dyskutujemy o historii Polski XX wieku w ramach wykładów, spotkań otwartych, prezentacji książek i wystaw IPN. Podczas zajęć w ramach „Przystanku Historia IPN” prowadzimy także lekcje i warsztaty dla uczniów i nauczycieli, upowszechniając wiedzę o historii Polski i prezentując działalność Instytutu.
W tej chwili regularnie spotykamy się z Polakami w Wilnie, Grodnie, we Lwowie, w Gnojniku na Zaolziu, Brukseli, Nowym Jorku i Chicago.