E-Księgarnia
W ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości od 4 do 19 marca 2018 r. w Ognisku Polskim w Londynie (The Polish Hearth Club 55 Exhibition Road London SW7 2PN) prezentowana będzie wystawa „Europa w rodzinie. Ziemiaństwo polskie w XX w.”. Organizatorami prezentacji są Ognisko Polskie oraz Polskie Towarzystwo Ziemiańskie w Londynie.
Wystawa, przygotowana przez Instytut Pamięci Narodowej i Polskie Towarzystwo Ziemiańskie, opowiada o polskim ziemiaństwie i jego dramatycznych losach w XX w. oraz o zniszczeniu tej grupy społecznej w latach 1939–1945 przez totalitaryzmy nazistowski i komunistyczny, o jej wywłaszczeniu po 1944 roku, w okresie Polski Ludowej, oraz o stratach, jakie Polska poniosła wraz z likwidacją tej warstwy społecznej: zniszczono pamięć o znaczeniu ziemian dla Polski i narodu polskiego, a hasła komunistycznej propagandy antyziemiańskiej trwale zakorzeniły się w świadomości społecznej. Ziemiańskie pałace i dwory popadły w większości w ruinę, znacjonalizowane majątki często przestały być produktywne.
„Europa w rodzinie” to także metafora losów wielu ziemian po wybuchu II wojny światowej w 1939 r. W jej wyniku rodziny ziemiańskie zostały rozproszone po całym świecie — wiele z nich przebywa na emigracji do dziś, ale to właśnie dzięki silnym więzom rodzinnym utrzymują nieustannie kontakt z krajem i działają na jego rzecz.
Wystawa opowiada o polskim ziemiaństwie poprzez historię wybranych kilkunastu rodzin. Autorzy uznali, że tylko konkretne przykłady i konkretni ludzie uświadomią zwiedzającym, że była to grupa społeczna, której przedstawicieli można nazwać elitą, czyli w dzisiejszym rozumieniu tego słowa — lokalnymi liderami. Działania swoje prowadzili na wielu polach: gospodarczym, politycznym, społecznym czy kulturalnym. Niemal w każdej rodzinie ziemiańskiej można znaleźć postaci zaangażowane w wydarzenia znane z podręczników historii, postaci, które współtworzyły dzieje Polski i wpływały na ich bieg.
Chociażby Witold Lutosławski, Józef Czapski, Witold Gombrowicz, Edward Raczyński i rotmistrz Witold Pilecki to słynne osobowości dwudziestowiecznej historii Polski i Europy, które pochodziły z rodzin ziemiańskich a ich styl życia oparty był na tradycyjnych i konserwatywnych wartościach.
Rodzina ziemiańska i majątek ziemski były często miejscem, do którego sprowadzano nowe rozwiązania cywilizacyjne i innowacje techniczne (np. specjalistyczne hodowle i uprawy) z kapitalistycznego Zachodu. Odbywało się to zwykle dzięki studiom młodych ziemian na uczelniach zachodnich, praktykom w majątkach na Zachodzie, kontaktom gospodarczym, podróżom zagranicznym. „Wyższe urodzenie pociąga za sobą przede wszystkim większe obowiązki, a nie tylko przywileje”, pisał w 1939 r. Wincenty Lutosławski. Ziemianie pełnili często rolę lokalnych liderów społecznych, przyczyniając się do rozwoju gospodarczego i kulturalnego swoich regionów. Na wystawie zostaną zaprezentowane liczne fotografie i dokumenty ze zbiorów rodzinnych, które udało się pozyskać dzięki akcji zorganizowanej przez Polskie Towarzystwo Ziemiańskie i poznański pion edukacyjny IPN.
Wystawa przygotowana została w języku polskim, angielskim i francuskim.
Organizatorzy:
Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Poznaniu
Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Warszawie
Polskie Towarzystwo Ziemiańskie
Podczas wystawy zostanie zaprezentowany m.in. reprint tzw. „Noty Raczyńskiego”.
