Nawigacja

Aktualności

Europejski Dzień Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych – 23 sierpnia 2017

23 sierpnia 1939 r. Niemcy i Związek Sowiecki podpisały układ, który otworzył drogę do II wojny światowej i wszystkich jej konsekwencji, m.in. obozów koncentracyjnych, krematoriów i gułagów, a potem długich lat „zimnej wojny”, które dla wielu społeczeństw Europy Środkowo-Wschodniej oznaczały dalsze zniewolenie. W rocznicę podpisania tego porozumienia – znanego jako pakt Ribbentrop-Mołotow – obchodzimy Europejski Dzień Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych. 

Europejska Sieć Pamięć i Solidarność (ESPS) zachęca do udostępniania, dzielenia się i przypinania specjalnego znaczka z czarną wstążką i datą 23 sierpnia. Gest ten ma być wyrazem pamięci o milionach ofiar reżimów totalitarnych, przede wszystkim więźniach obozów koncentracyjnych, zagłady i pracy, sowieckich gułagów czy stalinowskich katowni. Każdy, kto chciałby otrzymać przypinkę, może ją zamówić, pisząc na adres e-mail: office@enrs.eu. Elektroniczna wersja jest do pobrania na stronie internetowej: www.enrs.eu/august-23-join-us (strona w języku angielskim). Organizatorzy zachęcają do włączenia się w długofalową kampanię, mającą na celu utrwalenia w świadomości Europejczyków daty 23 sierpnia jako symbolu pamięci o ofiarach reżimów totalitarnych XX wieku. 

Symboliczne znaczki z datą 23 sierpnia można także odebrać w Centrum Edukacyjnym IPN „Przystanek Historia” im. Janusza Kurtyki. Zapraszamy także na solowy koncert Norberta Smolińskiego „Smoły”, wokalisty zespołu Contra Mundum – poświęcony milionom ofiar nazizmu i komunizmu (Centrum Edukacyjne IPN, 23 sierpnia, godz. 19.00)

Z okazji Europejskiego Dnia Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych ESPS przygotowała także edukacyjny spot w sześciu wersjach językowych. Będzie go można obejrzeć po raz pierwszy właśnie 23 sierpnia na stronie internetowej Sieci: www.enrs.eu. Spot będzie również wyświetlony podczas międzynarodowej konferencji „The Heritage in 21st Century Europe of the Crimes Committed by Communist Regimes”, która odbędzie się 23 sierpnia w Tallinie. Sesja jest częścią corocznego spotkania ministrów sprawiedliwości państw Europy Środkowo-Wschodniej.

23 sierpnia w 1939 r. ministrowie spraw zagranicznych III Rzeszy i ZSRS, Joachim von Ribbentrop i Wiaczesław Mołotow, podpisali w Moskwie układ o nieagresji, który przesądził o wybuchu wojny, co było równoznaczne z IV rozbiorem ziem polskich. Najważniejszą częścią porozumienia dwóch totalitarnych potęg był dodatkowy, tajny protokół uzgadniający podział Europy Środkowo-Wschodniej (w tym Polski) na niemiecką i sowiecką strefę wpływów. Ustalenia te stanowiły zapowiedź ludobójczej polityki, w tym Holokaustu, a także masowych deportacji oraz represji dokonywanych w imię zbrodniczych idei.

Europejski Dzień Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych został proklamowany przez Parlament Europejski 23 września 2008 r. Uroczyste obchody tego dnia zostały po raz pierwszy zorganizowane w 2011 r. w Warszawie. Podpisano wówczas „Deklarację Warszawską”, której sygnatariusze zwrócili uwagę na konieczność podtrzymywania w pamięci Europejczyków zbrodniczych konsekwencji działań reżimów totalitarnych i wezwali Unię Europejską do badania oraz gromadzenia dokumentacji związanej z tymi zbrodniami. W kolejnych latach uroczystości z udziałem ministrów sprawiedliwości państw unijnych odbywały się na Węgrzech, Litwie, Łotwie i w Estonii.

***

Europejska Sieć Pamięć i Solidarność jest międzynarodowym przedsięwzięciem, które ma na celu badanie, dokumentowanie oraz upowszechnianie wiedzy na temat historii Europy XX wieku i sposobów jej upamiętniania ze szczególnym uwzględnieniem okresu dyktatur, wojen i społecznego sprzeciwu wobec zniewolenia. Członkami Sieci są: Niemcy, Polska, Słowacja, Węgry oraz Rumunia. Status obserwatora mają Austria, Łotwa, Czechy i Albania. 

do góry