Po zakończeniu II wojny światowej nikt nie spodziewał się, że nowy konflikt wybuchnie na Dalekim Wschodzie, w tym wypadku na Półwyspie Koreańskim. Wojna koreańska była pierwszym otwartym konfliktem zbrojnym pomiędzy państwami obozu kapitalistycznego a socjalistycznego. Przywódca Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej Kim Ir Sen przy wsparciu Związku Sowieckiego chciał zbrojnie zjednoczyć państwa koreańskie. Jego plany zostały zatrzymane przez Stany Zjednoczone, które włączyły się w obronę Republiki Korei. Podczas działań wojennych wielu amerykańskich żołnierzy dostało się do niewoli komunistycznej. Okazuje się, że w zasobie Archiwum IPN znajduje się teczka zawierająca kwestionariusze ewidencyjne żołnierzy amerykańskich i angielskich, przebywających w niewoli w 1952 r. Kwestionariusze wypełnione są w języku chińskim i angielskim, i zawierają dane osobowe jeńców. Nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie jeden istotny szczegół – prawie wszyscy mają polsko brzmiące nazwiska. Wspomniane kwestionariusze zostały przekazane Zarządowi II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego (instytucja wywiadu wojskowego PRL) przez Sztab Generalny Koreańskiej Armii Ludowej oraz przez Zarząd Polityczno-Wychowawczy Ochotników Chińskich w Korei (oddział śledczy). Czy komuniści próbowali zwerbować jeńców na swoją stronę? W jakich okolicznościach jeńcy trafili do niewoli? Jaką rolę odegrał polski wywiad wojskowy w tej sprawie?
Więcej na ten temat w 74. odc. programu „Przystanek Historia”, gdzie głos zabiera Karol Starowicz (pracownik Instytutu Pamięci Narodowej).
W dniach 13-15 kwietnia na stadionie PGE Narodowy im. Kazimierza Górskiego w Warszawie odbył się Kongres Pamięci Narodowej. To pierwsze takie wydarzenie, oferujące pasjonatom naszych dziejów debaty historyczne, gry, wystawy, warsztaty, pokazy filmowe i wiele innych atrakcji.
8 marca 2023 r. w warszawskim Belwederze ogłoszono nazwiska 20 osób, których szczątki zostały odnalezione i zidentyfikowane w ramach działań IPN. Wśród nich znajdują się: Ryszard Chrzanowski ps. „Kos”, Henryk Filipecki ps. „Tarzan”, Marian Kostępski, Jan Kwak oraz Antoni Tkocz ps. „Antoś”.
Uroczystości wręczenia not identyfikacyjnych w Belwederze – Warszawa, 8 marca 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)
Ponadto w 74. odc. zachęcamy do skorzystania z najnowszej oferty wydawniczej IPN. Książka Kingi Czechowskiej Polska dyplomacja wobec „kwestii żydowskiej” w latach 1932–1939 opisuje stosunek i działania polskiej dyplomacji wobec „kwestii żydowskiej” w latach ministerium Józefa Becka (1932–1939) z uwzględnieniem polityki prowadzonej przez Ligę Narodów, inne organizacje międzynarodowe oraz rządy poszczególnych państw. W związku z Narodowym Dniem Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką, który przypada na 24 marca, zachęcamy do zapoznania się z działem „Polacy ratujący Żydów” w portalu https://przystanekhistoria.pl/.
Premiera 74. odc. programu „Przystanek Historia”: TVP Historia – 23.03 (czwartek), godz. 17.00
Powtórki: w TVP Historia 24.03 (piątek), godz. 08.00, w TVP Polonia – 28.03.2023 (wtorek), godz. 15.15; w TVP 3 – 02.04.2023 (niedziela) godz. 8.30.
Obejrzyj na kanale IPNtv