E-Księgarnia
4 czerwca 2022 o godz. 13.30 na terenie Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w Warszawie zostały wręczone Krzyże Wolności i Solidarności dla działaczek opozycji niepodległościowej, aresztowanych i więzionych w okresie stanu wojennego.
W imieniu Prezydenta RP Andrzeja Dudy odznaczenia wręczył Prezes IPN dr Karol Nawrocki.
Krzyżem Wolności i Solidarności zostały odznaczone:
- Danuta Kosińska
- Sylwia Teresa Kozakowska
- Hieronima Liberkowska
- Daniela Urszula Mielczarek
- Janina Teresa Niewęgłowska
- Ewa Nowicka-Sząszor
- Elżbieta Maria Szewczyk
- Elżbieta Walesiak
- Elżbieta Zarańska
Nawiązując do jego symboliki prezes IPN powiedział:
Krzyż jest symbolem cierpienia, ale jest też symbolem zwycięstwa – zwycięstwa ciężko pojętego, zwycięstwa, które dotyka spraw transcendentalnych, duchowych (…). Ten krzyż na Waszych piersiach symbolizuje dzisiaj zwycięstwo, bo to Wy dałyście wolność Rzeczpospolitej.
Uroczystość była jednym z punktów programu Zjazdu Kobiet Aresztowanych w okresie stanu wojennego, objętego Patronatem Narodowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Dudy w Stulecie Odzyskania Niepodległości 1918-2018, organizowanego przez Instytut Pamięci Narodowej i Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Zjazd odbywa się w Warszawie w dn. 4-5 czerwca 2022 r.
Andrzej Duda, prezydent Rzeczpospolitej Polskiej, skierował do uczestniczek uroczystości list, który odczytała Marzena Kruk, dyrektor Archiwum IPN:
Polki wspaniale zapisały się w historii zmagań ze zniewoleniem komunistycznym. Aktywnie angażowały się w inicjatywy opozycyjne przed rokiem 1980, działały w KOR, współtworzyły Wolne Związki Zawodowe. Uczestniczyły w strajkach i protestach głodowych, a nierzadko przewodziły im
– napisał prezydent. W dalszej części listu podkreślił:
W pierwszym okresie istnienia „Solidarności” panie stanowiły 54 procent jej członków (…) Część z nich jest obecna na dzisiejszym zjeździe. Wielce Szanowne Panie, na ręce Pań składam dzisiaj wyrazy najwyższego uznania i wdzięczności dla wszystkich Polek, które w okresie tzw. Polski Ludowej, a szczególnie podczas nocy stanu wojennego, w pełni zasłużyły na miano bohaterek naszej wolności.
Kilka słów do uczestniczek zjazdu skreśliła również Elżbieta Witek, marszałek Sejmu RP:
Cieszę się, że dzisiejsza uroczystość gromadzi bohaterki minionych czasów, a ich udział w walce z komunizmem zostaje w szczególny sposób podkreślony. Wciąż bowiem zbyt mało miejsca poświęca się uwagi opozycjonistkom, a przecież kobieca, heroiczna walka o wolność i suwerenność wypełnia każdy rozdział w dziejach narodu.
W jej imieniu list odczytał prof. Tadeusz Wolsza, przewodniczący Kolegium IPN.
Jan Józef Kasprzyk, szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, przeczytał też list prezesa Rady Ministrów. Premier Mateusz Morawiecki podkreślił w nim znaczenie dzisiejszej ceremonii:
Krzyż Wolności i Solidarności to wyjątkowe odznaczenie wolnej Rzeczypospolitej. To odznaczenie dla tych, którzy w duchu odpowiedzialności za Ojczyznę i w imię miłości do niej ryzykowali własne bezpieczeństwo w walce o suwerenność i sprawiedliwość. Czynili to nie z bronią w ręku, ale siłą własnej woli i bez przemocy. W ten sposób kładli podwaliny pokojowej rewolucji „Solidarności”.
Inicjatorka Zjazdu Kobiet Aresztowanych w okresie stanu wojennego, pani Anna Kołakowska, podkreśliła w swoim przemówieniu, że żadna z nich nie myślała o odznaczeniach i splendorach:
Nie myślałyśmy, że kiedyś ktoś to doceni tak, jak dziś jesteśmy doceniane (…). Naszą nobilitacją były wyroki, które wydawały komunistyczne sądy. Były nobilitacją dlatego, że pozwoliły nam stanąć w szeregu tych, którzy nas poprzedzili w walce o wolność naszej ojczyzny, że włączałyśmy się w ten korowód przepięknych postaci, które były naszym natchnieniem.
Anna Kołakowska była najmłodszą więźniarka stanu wojennego, w chwili aresztowania miała zaledwie 17 lat . Skazano ją na 3 lata więzienia za druk i kolportaż wydawnictw niezależnych. W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku opozycjonistki były wyciągane w środku z domów, a w razie stawiania oporu funkcjonariusze SB wykorzystywali swą przewagę fizyczną.
Prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Karol Nawrocki podkreślił, że inicjatywa Anny Kołakowskiej i Izabelli Lipniewicz jest spotkaniem ludzi, którzy pragną wolności i niezależności bez spuścizny komunizmu.
Jakiej odwagi musiało wymagać od Was to, co zrobiłyście w latach 80., jak wielce się poświęcałyście po to, by przynieść wolność mojemu pokoleniu. Z mojego serca płynie wielki podziw w stosunku do Was, drogie Panie i do Waszych bliskich. (…) Cieszę się, że na liście polskich bohaterek walczących o wolność są Wasze nazwiska.
Podczas uroczystości odsłonięto również tablicę upamiętniającą więzione i internowane kobiety działające w NSZZ „Solidarność” oraz w innych organizacjach opozycji antykomunistycznej. Tablicę ufundowało Biuro Upamiętniania Walki Męczeństwa IPN. Uczestniczki zjazdu zwiedziły też Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL.
Informacje o patronatach przyznanych przez Prezydenta RP