E-Księgarnia
6 maja 2022 r. w siedzibie Polskiego Radia odbyła się premiera albumu „Kolekcja płyt gramofonowych Polskiego Radia z września 1939 roku”, zawierającego 93 spośród ok. 200 nagrań sprzed 83 lat. Rozpoczęto też wspieraną przez Instytut Pamięci Narodowej akcję poszukiwań zaginionej części dźwięków – „Gdzie jest czarny neseser?”. W wydarzeniu wziął udział prezes Instytutu Pamięci narodowej dr Karol Nawrocki.
– Płyty gramofonowe z września 1939 r. to kolekcja wyjątkowa. Z wielkim poświęceniem, z narażeniem życia, pracownicy Polskiego Radia ukrywali je przed Niemcami i wynosili w czarnych walizkach. Były to nagrania przemówień najważniejszych osób w państwie – prezydenta stolicy Stefana Starzyńskiego, ministra Józefa Becka czy Wacława Lipińskiego, a także komunikaty porządkowe dla mieszkańców Warszawy. Wszystko to oddawało klimat i pokazywało grozę wydarzeń z września 1939 roku – mówiła prezes zarządu Polskiego Radia Agnieszka Kamińska.
W ubiegłym roku dźwięki Polskiego Radia z września 1939 roku zostały wpisane na Listę Krajową Pamięć Świata UNESCO. To było bardzo ważne wydarzenie, pokazujące wagę tych nagrań i rolę Polskiego Radia
– Pierwszy dywanowy nalot II wojny światowej miał miejsce 25 września 1939 roku, tu nad Warszawą, nad polską stolicą, gdy Niemcy zrzucili 630 ton bomb. Jednak nie zagłuszyły one wówczas eteru Polskiego Radia. Już 1 września 1939 Józef Małgorzewski wygłosił w radiu komunikat Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, w którym znalazły się słowa „wszyscy jesteśmy żołnierzami”. Obudziły one wspólnotę walki, cierpienia, ale i pragnienia wolności dzielnego polskiego narodu. To z anteny Polskiego Radia, w ostatniej wrześniowej audycji, popłynęły w eter słowa: „Jeszcze Polska nie zginęła”. I nie zginęła, dzięki tym którzy dla niej pracowali, za nią walczyli i umierali; dzięki naszej pamięci o historii XX w. – powiedział prezes IPN dr Karol Nawrocki.
Historia Polskiego Radia jest częścią naszego narodowego dziedzictwa. To właśnie warszawska rozgłośnia, jako pierwsza na świecie, zaczęła międzynarodową wymianę programów. W dwudziestoleciu międzywojennym Polskie Radio utrzymywało własne chóry, zespoły kameralne i orkiestry. Początek II wojny światowej przyniósł jednak całkowitą zmianę programu. We wrześniu 1939 r. Polskie Radio emitowało przemówienia prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego, który nieustannie zagrzewał do walki ludność stolicy. Wiadomości ze świata i ostrzeżenia przed nalotami stały się jednymi z najistotniejszych informacji. Po zlikwidowaniu rozgłośni przez niemieckiego okupanta i konfiskacie odbiorników Polskie Radio przeszło do działalności konspiracyjnej. Gdyby nie postawa radiowców, którzy z narażeniem życia ukrywali zapisy archiwalnych nagrań, bezpowrotnie stracilibyśmy cenne źródło historyczne.
Zachęcamy do włączenia się w akcję poszukiwania zaginionych nagrań z pierwszych dni II wojny światowej. Jesteśmy przekonani, że dzięki wspólnej pracy uda nam się przywrócić Polsce i światu zapomnianą część naszego kulturowego dziedzictwa.
Premierze "Kolekcji płyt gramofonowych Polskiego Radia z września 1939 roku" patronuje Rada Mediów Narodowych.