Nawigacja

Komunikaty

82. rocznica największej zbrodni na terytorium Ziemi Sieradzkiej

Paweł Błażewicz
Data publikacji 04.04.2022

W dniach od 2 do 4 kwietnia 1940 r. ze Szpitala Psychiatrycznego w Warcie wywieziono i uśmiercono w lasach w okolicy wioski Włyn i Rossoszyca 499 pacjentów i pacjentek – 201 mężczyzn i 298 kobiet. Zbrodni dokonało 24 umundurowanych SS-manów. Chorych załadowywano do samochodu opancerzonego blachą z hermetycznym wnętrzem, do którego podłączono rurę wydechową od silnika. Aby akcja przebiegła „sprawnie” na wozie umieszczono napis „Kaiser Kaffe Geschaft”. W czasie jazdy, zamknięci w środku pacjenci dusili się spalinami. Tych, którzy przeżyli, Niemcy dobijali na miejscu. Wśród zamordowanych znajdowali się Żydzi, Polacy, Rosjanie, Niemcy oraz osoby o nieznanej narodowości.

Nie była to ostatnia zbrodnicza akcja przeprowadzona przez Niemców. W czerwcu 1941 roku hitlerowcy przeprowadzili kolejną morderczą selekcję chorych. 16 czerwca ze Szpitala w Warcie w nieznanym kierunku (rzekomo do domu pracy w Bojanowie pod Rawiczem) wywieziono grupę 81 chorych narodowości polskiej, w tym 48 mężczyzn i 33 kobiety. Wszystkich zamordowano.

Po zakończeniu II wojny światowej 26 sierpnia 1945 r. w lasach pod Rossoszycą przeprowadzono ekshumację, która potwierdziła zbrodnię dokonaną w kwietniu 1940 r. W zagajniku, 400 metrów od szosy, odnaleziono 3 zagłębienia terenu 9 x 3, 5 metra. Po rozkopaniu ich, na głębokości 1,5 metra odnaleziono kości ludzkie z resztkami ubrań, identycznymi z tymi, jakie nosili pacjenci szpitala.

W trakcie II wojny światowej jednym z głównych celów hitlerowców było wyniszczenie ludzi określanych jako „niezdolnych do współżycia społecznego i wiodących żywot niegodny życia”. Naukowym uzasadnieniem unicestwiania chorych psychicznie stanowiły opracowania psychiatry Alfreda Hoche i prawnika Karla Bindinga, którzy w swojej pracy wydanej w 1922 r. pt. „Wydanie zniszczeniu istot nie wartych życia”, twierdzili że śmierć takich osób może być uznana przez te osoby i społeczeństwo jako wyzwolenie, a dla państwa oznaczałoby to pozbycie się ciężaru utrzymania osób nie przedstawiających najmniejszej nawet użyteczności.

Tezy te przejął i uwypuklił Adolf Hitler w książce „Mein Kampf”, co stało się podstawą do wprowadzenia ich do programu partii NSDAP. W ten sposób koncepcja zagłady osób ”nieużytecznych społecznie” została rozpowszechniona przez lekarzy SS i innych teoretyków zagłady.

Politykę wyniszczenia poprzedziła zakrojona na szeroką skalę propaganda w postaci referatów, filmów, wykładów dla członków partii oraz dla uczniów na temat kosztów utrzymania przez społeczeństwo „bezużytecznych pożeraczy chleba”. Wyliczano, ile by zyskano, gdyby odpadły wydatki na ich utrzymanie.

W lipcu 1939 r. odbyła się w kancelarii Rzeszy poufna konferencja, której przedmiotem był program uśmiercania osób psychicznie chorych. W całej III Rzeszy Niemieckiej podjęte zostały przygotowania do wykonania tzw. programu eutanazji. U jego podstaw leżały trzy cele: 1) wcielenie w życie idei „czystości rasy”, 2) dążenie do ograniczenia zbędnych wydatków państwa na ludzi, którzy są niezdolni do pracy i muszą być utrzymywani, 3) zwiększenie zaplecza szpitalnego na potrzeby wojny, poprzez usunięcie ze szpitali istot „niegodnych życia”. Programowi temu nadano kryptonim T4, od adresu placówki kierującej akcją zagłady, mieszczącej się w Berlinie przy Tiergartenstrasse 4.

Mordowanie chorych psychicznie w Polsce miało miejsce już od pierwszych tygodni niemieckiej okupacji. Dokonywane było w tym samym czasie co „Intelligenzaktion”, to jest akcja mordowania polskiej inteligencji: lekarzy, nauczycieli, duchowieństwa, urzędników. Celem działań niemieckiego okupanta była zamiana polskiego społeczeństwa w naród niewolników. Aby zaś owi niewolnicy mogli dobrze wypełniać swoje zadania należało, z jednej strony, pozbyć się warstw przywódczych narodu, z drugiej strony tych osób, z których niewolników zrobić się nie da, a więc chorych psychicznie.

***

Zachęcamy do zapoznania się z licznymi artykułami i materiałami poświęconymi zbrodniom niemieckim w czasie II wojny światowej. Dostępne w portalu przystanekhistoria.pl:

 

W 2022 r. ukazała się książka pt. „Nazwać zbrodnie po imieniu. Ustalenia komisji ścigania zbrodni przeciwko narodowi polskiemu w sprawie zbrodni z okresu II wojny światowej” pod red. Sylwii Afrodyty Karowicz-Bienias, Rafała Leśkiewicza, Andrzeja Pozorskiego. Książka zawiera teksty przygotowane przez prokuratorów Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Instytutu Pamięci Narodowej, uzupełnione dwoma artykułami prawników zatrudnionych w powołanym w 2019 r. Zespole ds. Badania Terroru Okupacyjnego na Ziemiach Polskich w Latach 1939–1945. Tematyka tomu obejmuje głównie postępowania karne, prowadzone w sprawach obejmujących swym zakresem zbrodnie popełnione przez Niemców i Sowietów podczas II wojny światowej (1939–1945).

W 2021 r. nakładem wydawnictwa IPN ukazały się dwie pozycje poświęcone zbrodniom niemieckim na narodzie polskim podczas II wojny światowej. Album „Wartheland. Dzieje zbrodni” autora Adama Pleskaczyńskiego  oraz „Ludobójstwo Niemiec na narodzie polskim (1939-1945). Studium historycznoprawne” autora  Macieja J. Mazurkiewicza.

Obie książki dostępne są w naszej księgarni pod adresem: https://ksiegarniaipn.pl

do góry