I tylko pamięć została
Po tej katyńskiej nocy…
Pamięć nie dała się zgładzić,
Nie chciała ulec przemocy.
Marian Hemar, Katyń
W pierwszych dniach marca 1940 r. władze sowieckie zadecydowały o wymordowaniu ponad 20. tysięcy obywateli polskich – oficerów, żołnierzy, funkcjonariuszy, urzędników, duchownych, naukowców – kwiat naszej państwowości.
W następnym miesiącu rozpoczęto egzekucje w lesie katyńskim. Przez lata prawda o Zbrodni Katyńskiej była fałszowana przez aparat państwa komunistycznego w Polsce, a szczególną w tym rolę odgrywała cenzura. Wiadomości o tym, co wydarzyło się w 1940 r., były więc przekazywane w relacjach rodzinnych, w nieformalnych grupach czy wydawnictwach – zarówno emigracyjnych, jak i podziemnych z lat 1976-1989.
Dopiero po 1989 r. prawda ujrzała oficjalnie światło dzienne. Dziś oddajemy hołd tym, którzy stanęli w obronie najwyższych wartości – bohaterom walk o niepodległość lat 1914–1939. Tym, którzy za tę walkę zostali w bestialski sposób zamordowani strzałem w tył głowy wiosną 1940 r. na „nieludzkiej ziemi”.
Wydarzenia organizowane przez Instytut Pamięci Narodowej
Warszawa
- 10 kwietnia – prelekcja dr. Pawła Kosińskiego o Zbrodni Katyńskiej w Szkole Sióstr Zmartwychwstanek, ul. Z. Krasińskiego 31
- 11–15 kwietnia – 10. Przegląd Filmowy „Echa Katynia”
- 10. edycja konkursu „Sprzączki i guziki z orzełkiem ze rdzy…” – zgłoszenia do 20 maja 2019
- Wirtualna paczka historyczna
- 11 kwietnia – Miejski Dom Kultury (sala kameralna), ul. Regis 1, godz. 8, 10 i 12 – projekcja filmu „Katyń – Ostatni Świadek”; godz. 18 – pokaz otwarty filmów „Katyń – Ostatni Świadek” i „Niegdyś moja matka”
- 1–25 kwietnia – prezentacja wystawy „Zbrodnia katyńska” (budynek główny Inspektoratu Wsparcia SZ w Bydgoszczy, ul. Dwernickiego 1)
- 11 kwietnia – w sali edukacyjno-konferencyjnej im. gen. Augusta Emila Fieldorfa „Nila” IPN Gdańsk (al. Grunwaldzka 216), godz. 17.00, spotkanie z Emilią Maćkowiak, inicjatorką i wieloletnią prezes Gdańskiej Rodziny Katyńskiej. Podczas wydarzenia została zaprezentowana najnowsza książka Emilii Maćkowiak „Prawda, pamięć, pojednanie. Gdańska Rodzina Katyńska 1988–2011”. Prowadzenie: Piotr Szubarczyk (OBEN IPN Gdańsk)
- 16 kwietnia – w sali konferencyjno-wystawienniczej IPN Gdańsk (al. Grunwaldzka 216), godz. 17.00, przegląd filmów Echa Katynia
- 25 kwietnia – przy Szkole Podstawowej nr 26 w Gdańsku, ul. Karpia 1, godz. 14.30, uroczystość posadzenia Dębu Pamięci ppor. Józefa Adamskiego, który został zamordowany w 1940 roku przez NKWD w Katyniu (wstęp wolny, wydarzenie otwarte)
- 5 kwietnia – prelekcja Katarzyny Kyc z OBEN IPN w Rzeszowie „Zbrodnia katyńska i kłamstwo katyńskie” (Miejsko-Gminny Dom Kultury w Głogowie Małopolskim, godz. 11.00)
Gorzów Wielkopolski (Delegatura IPN w Gorzowie Wlkp.)
- 15 kwietnia – pokaz filmu dla uczniów „Niegdyś moja matka” w ramach 10. przeglądu filmowego Echa Katynia, Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna, ul. Sikorskiego 107, godz. 17.00,
Huta Szklana w woj. świętokrzyskim (Delegatura IPN w Kielcach)
- 26 kwietnia – spotkanie pod pomnikiem Trzech Krzyży w Hucie Szklanej – upamiętniające ofiary Zbrodni Katyńskiej z regionu świętokrzyskiego w 20. rocznicę odsłonięcia pomnika, godz. 12.00
Jastrzębie-Zdrój (IPN Katowice)
- 11 kwietnia – wykład Artura Ossowskiego (naczelnik OBEN IPN w Łodzi) pt. „Zbrodnia Katyńska” (II Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Kościuszki, ul. Szkolna 5, godz. 10.30-11.30)
Kalwaria Pacławska (IPN Rzeszów)
- 12 maja – odsłonięcie i poświęcenie tablicy pamiątkowej ku czci kapelanów Wojska Polskiego – ofiar Zbrodni Katyńskiej; planowane jest utworzenie tam alei kapelanów katyńskich
Kalwaria Zebrzydowska (IPN Kraków)
- 12 kwietnia – sala widowiskowa Centrum Kultury, Sportu i Turystyki, ul. Broniewskiego 3, godz. 9.45 – projekcja filmu „Czaszka z Katynia”; godz. 18 – projekcja filmu „Katyń – Ostatni Świadek”
Katowice
- 15 marca – gala X edycji Wojewódzkiego Konkursu Historyczno-Literackiego „Prawda i kłamstwo o Katyniu”
- 12 kwietnia – uroczystość w 79 rocznicę Zbrodni Katyńskiej (Komenda Wojewódzka Policji w Katowicach)
- 16 kwietnia – Otwarcie wystawy „Zgładzona Formacja. Policja Województwa Śląskiego 1922– 1939”
Kielce (Delegatura IPN w Kielcach)
- 8–24 kwietnia – prezentacja wystawy „Zbrodnia Katyńska” na Rynku w Kielcach
- 9 kwietnia – Spektakl „Listy katyńskie”
- 12 kwietnia – VI Marsz Katyński w 79. rocznicę Zbrodni Katyńskiej (organizatorzy: Wojewoda Świętokrzyski, Delegatura IPN w Kielcach i Stowarzyszenie Kielecka Rodzina Katyńska)
- 12 kwietnia – 10 Przegląd Filmowy „Echa Katynia”, projekcja filmów „Ofiara pionków” oraz „Katyń – Ostatni świadek” (Centrum Edukacyjne „Przystanek Historia” IPN w Kielcach, ul. Warszawska 5, godz. 17.00)
- 16 kwietnia – projekcja filmów dokumentalnych o zbrodni katyńskiej
Kikół (woj. kujawsko-pomorskie, Delegatura IPN w Bydgoszczy)
- 6–30 kwietnia – prezentacja wystawy „Zbrodnia katyńska” w Szkole Podstawowej im. I. Zboińskiego
Konin (IPN Poznań)
- 18 maja – VI Rowerowy Rajd Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej Regionu Konińskiego. Trasa: Konin – Gosławice – Kleczew – Ślesin – Licheń – Konin. W każdej z tych miejscowości zostanie uczczona pamięć ofiar Zbrodni Katyńskiej i innych tragicznych wydarzeń z historii II wojny światowej
Koszalin (Delegatura IPN w Koszalinie)
- 23 kwietnia – pokaz filmu dla uczniów „Katyń – Ostatni świadek” w ramach 10. przeglądu filmowego Echa Katynia, Koszalińska Biblioteka Publiczna, ul. Polonii 1, godz. 13.00
Kraków
- 9 kwietnia – msza św. w kaplicy cmentarza Rakowickiego i uroczystość patriotyczna przy pomniku Ofiar Komunizmu
- 12 kwietnia – uroczystość upamiętniająca ofiary sowieckiej zbrodni z 1940 r. (Krzyż Katyński na pl. o. Studzińskiego)
- 12, 15 i 17 kwietnia 2019 – Centrum Edukacyjne IPN „Przystanek Historia”, ul. Dunajewskiego 8 – pokazy filmów „Katyń – Ostatni Świadek”. 12 kwietnia, godz. 10 – dla uczniów; 15 kwietnia, godz. 10 – dla uczniów; 17 kwietnia, godz. 18 – pokaz otwarty
Kuźnia Raciborska (IPN Katowice)
- 22 maja – Zajęcia edukacyjne poświęcone Zbrodni Katyńskiej dla dzieci i młodzieży w Szkole Podstawowej im. Jana Wawrzynka. Prezentacja najnowszej gry edukacyjnej IPN poświęconej Katyniowi.
Legnica (IPN Wrocław)
- 12 kwietnia – wykład „Zbrodnia Katyńska” (Zespół Szkół Samochodowych, ul. Słubicka 7, godz. 9.00)
Lublin
- 7–8 kwietnia – uroczyste obchody współorganizowane przez Oddział IPN w Lublinie
- 12 kwietnia – Projekcja filmu „Katyń – Ostatni świadek”
Łowicz (IPN Łódź)
- 10 kwietnia – wykład dr Joanny Żelazko (OBBH IPN w Łodzi) Zbrodnia Katyńska (Zakład Karny)
Łódź
- 12 kwietnia – wykład dr Joanny Żelazko (OBBH IPN w Łodzi) pt. „Historia kłamstwa katyńskiego” w ramach spotkań Klubu Historycznego im. gen. Stefana Roweckiego „Grota” w Łodzi (Łódzki Dom Kultury, ul. R. Traugutta 18, godz. 14.00-15.30)
- 12 kwietnia – pokaz filmu pt. „Katyń – Ostatni Świadek”, reż. Piotr Szkopiak (2018) w ramach przeglądu filmowego „Echa Katynia” (Muzeum Kinematografii, Plac Zwycięstwa 1, godz. 10.00-12.00 (szkoły); 17.00-19.00 (dorośli))
Łupków (IPN Rzeszów)
- 5–30 kwietnia – prezentacja wystawy „Katyń. Zbrodnia która miała być zapomniana”, przygotowanej przez OBEN IPN w Rzeszowie (Zakład Karny w Łupkowie)
Mogilno (IPN Gdańsk)
- 12 kwietnia – XXXI Konkurs wiedzy o Zbrodni Katyńskiej
- 12 kwietnia – uroczyste obchody 79 rocznicy Zbrodni Katyńskiej przy pomniku Ofiar Katynia, godz. 12.00
Moszczenica (IPN Łódź)
- 10 kwietnia – warsztaty dla uczniów realizowane przez Artura Ossowskiego (naczelnik OBEN IPN w Łodzi) pt. „Rozstrzelana armia” – wybrane losy żołnierzy Wojska Polskiego, ofiar Zbrodni Katyńskiej (Szkoła Podstawowa im. św. Stanisława Kostki, ul. Dworcowa 9, godz. 12.00-13.30)
Nowy Tomyśl (IPN Poznań)
- 8 maja – IV Nowotomyski Rowerowy Rajd Katyński pod patronatem Dyrektora Oddziału IPN w Poznaniu; upamiętnia ofiary Zbrodni Katyńskiej pochodzące lub związane z ziemią nowotomyską
Olkusz (IPN Kraków)
- 17 kwietnia – IV LO, godz. 10 – pokaz filmu „Katyń – Ostatni Świadek”
- 18 kwietnia – Miejski Ośrodek Kultury, ul. Francesco Nullo 32 – dwa pokazy filmu „Katyń – Ostatni Świadek” (dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych oraz dla studentów Uniwersytetu Trzeciego Wieku)
Olsztyn (Delegatura IPN w Olsztynie)
- 8 kwietnia – uroczyste wręczenie nagród zwycięzcom konkursu „Katyń-Pamiętamy”, zorganizowanego przez Delegaturę IPN w Olsztynie, Kuratorium Oświaty, Stowarzyszenie Rodzina Katyńska i Przedszkole Miejskie nr 37 w Olsztynie podczas uroczystości w gmachu urzędu wojewódzkiego
- 14 kwietnia – Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej, udział w uroczystościach weźmie naczelnik Delegatury IPN w Olsztynie dr hab. Karol Sacewicz (Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Olsztynie/Cmentarz komunalny w Olsztynie, ul. Poprzeczna, godz. 13:00)
Przemyśl (IPN Rzeszów)
- 11 kwietnia – prelekcja Katarzyny Kyc z OBEN IPN w Rzeszowie „Zbrodnia katyńska i kłamstwo katyńskie” (Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej, godz. 11.00 )
Radom
- 12 kwietnia – spotkanie okolicznościowe poświęcone Zbrodni Katyńskiej. Program spotkania obejmuje montaż słowo-muzyczny przeplatany pokazami relacji świadków, przygotowany przez młodzież IV Liceum Ogólnokształcącego im. Tytusa Chałubińskiego w Radomiu (we współpracy z miejscowymi oddziałami Stowarzyszeń Rodzina Katyńska i Rodzina Policyjna 1939 r. oraz Delegaturą IPN w Radomiu), a także rozstrzygnięcie konkursu literacko-plastycznego dla młodzieży „Katyń - Pamiętamy”, w którym nagrody ufundował m.in. IPN (Ośrodek Kultury i Sztuki „Resursa Obywatelska" w Radomiu, ul. Malczewskiego 16, godz. 12.00)
- 13 kwietnia – udział przedstawicieli IPN w uroczystości na Cmentarzu Rzymskokatolickim (modlitwa w intencji pomordowanych w 1940 r., Apel Pamięci, złożenie kwiatów i zapalenie zniczy pod Pomnikiem Katyńskim)
- 25 kwietnia – w ramach 10. przeglądu filmów „Echa Katynia”, pokaz filmu „Katyń – Ostatni świadek” w reżyserii Piotra Szkopiaka dla uczniów szkół ponadpodstawowych (ŁAŹNIA – Radomski Klub Środowisk Twórczych i Galeria, ul. Żeromskiego 56)
Radomsko (IPN Łódź)
- 12 kwietnia – wykład Artura Ossowskiego (naczelnik OBEN IPN w Łodzi) pt. „Zbrodnia Katyńska” (Miejska Biblioteka Publiczna, ul. Narutowicza 4, godz. 11.00-12.00)
Rzeszów
- 12 kwietnia – sala konferencyjna IPN Rzeszów, ul. Słowackiego 23
- prelekcja Katarzyny Kyc z OBEN IPN w Rzeszowie „Zbrodnia katyńska i kłamstwo katyńskie” (godz. 9.00, 11.30),
- pokaz filmu „Czaszka z Katynia”, reż. Lisbeth Jessen, w ramach 10. przeglądu filmowego „Echa Katynia” (godz. 9.45)
- pokaz filmu „Ofiara pionków", reż. Asen Władimirow, w ramach 10. przeglądu filmowego „Echa Katynia” (godz. 12.15) - 12 kwietnia – pokaz filmu „Ostatni świadek”, reż. Piotr Szkopiak, w ramach 10. przeglądu filmowego „Echa Katynia” (kino „Zorza“, Rzeszów, ul. 3 maja 28, godz. 17.00)
Słupia – Witaszyce
Sosnowiec
Stargard (IPN Szczecin)
Szczecin
- 12 kwietnia – obchody 79 rocznicy Zbrodni Katyńskiej przy pomniku „Krzyż Katynia” na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie, godz. 12.00
- 12 kwietnia – pokaz filmu „Katyń – Ostatni świadek” w ramach 10. przeglądu filmowego Echa Katynia, Kino Zamek, Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie, ul. Korsarzy 34, godz. 12.00,
- 14 kwietnia – Bukołaz 12k Biathlon – Memoriał Juliana Grunera
- prezentacja wystawy „Katyń...listy stamtąd” (Klub Wojskowy 12 Dywizji Zmechanizowanej przy ul. Wawrzyniaka 5 w Szczecinie)
- w ramach akcji „Katyń... ocalić od zapomnienia” posadzenie Dębów Pamięci i odsłonięcie tabliczek pamiątkowych dla uhonorowania ofiar Zbrodni Katyńskiej: podporucznika Franciszka Czermaka, porucznika Wacława Russockiego, Ignacego Stankiewicza; Placówka Straży Granicznej w Szczecinie, ul. Żołnierska 4
Świerzno (IPN Szczecin)
- 17 maja – w ramach akcji „Katyń...ocalić od zapomnienia” posadzenie Dębu Pamięci i odsłonięcie tabliczki upamiętniającej kapitana Juliana Grunera – SP w Świerznie, Świerzno 23
Tarnowskie Góry (IPN Katowice)
- 24 kwietnia – „Od defilady na katowickim rynku do dołów śmierci w Miednoje. Geneza i tragiczny finał Policji Województwa Śląskiego” (Muzeum w Tarnowskich Górach, godz. 11.00)
Tryńcza (IPN Rzeszów)
- 6–12 kwietnia – prezentacja wystawy „Zbrodnia katyńska”, przygotowanej przez OBEN IPN w Rzeszowie (park im. Lecha Kaczyńskiego w Tryńczy)
Trzebież (IPN Szczecin)
- 26 kwietnia – w ramach akcji „Katyń... ocalić od zapomnienia” posadzenie Dębu Pamięci i odsłonięcie tabliczki upamiętniającej leśnika, porucznika Romana Trębskiego – Nadleśnictwo Trzebież, ul. Wkrzańska, godz. 12:00
Wodzisław Śląski (IPN Katowice)
Wolsztyn (IPN Poznań)
Wrocław
- 5 kwietnia – obchody 79. rocznicy zamordowania policjantów II RP przez NKWD w Twerze
- 13 kwietnia – uroczyste obchody Dnia Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej z udział dyrektora Oddziału IPN we Wrocławiu dr. Andrzeja Drogonia, godz. 10.00
- kwiecień – pokazy filmu fabularnego „Ostatni świadek” w reż. Piotra Szkopiaka organizowane przez OBEN Wrocław w Ośrodku Działań Społeczno-Kulturalnych Piast oraz Akademii Wojsk Lądowych we Wrocławiu
Zator (IPN Kraków)
- 24 kwietnia – Regionalny Ośrodek Kultury Doliny Karpia, pl. Matejki 1, godz. 8, 10 i 16.30 – projekcje filmu „Katyń – Ostatni Świadek” w ramach przeglądu filmowego „Echa Katynia”
Zielona Góra (IPN Poznań)
- 26 marca – prelekcja Krzysztofa Mazura o zbrodni katyńskiej w Zespole Szkół Zawodowych PBO
- 15–16 kwietnia – przegląd filmowy „Echa Katynia”
Żytomierz (IPN Lublin)
Spot IPN