Nawigacja

Aktualności

Uroczystość z okazji 75. rocznicy powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota”

Z okazji 75. rocznicy powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota” Prezydent RP Andrzej Duda wręczył w Pałacu Prezydenckim odznaczenia państwowe Polakom ratującym Żydów podczas II wojny światowej. W uroczystości wziął udział wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Mateusz Szpytma.

  • Uroczystość z okazji 75. rocznicy powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Fot. Sławomir Kasper (IPN) Uroczystość z okazji 75. rocznicy powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Fot. Sławomir Kasper (IPN)
  • Uroczystość z okazji 75. rocznicy powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Fot. Sławomir Kasper (IPN) Uroczystość z okazji 75. rocznicy powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Fot. Sławomir Kasper (IPN)
  • Uroczystość z okazji 75. rocznicy powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Fot. Sławomir Kasper (IPN) Uroczystość z okazji 75. rocznicy powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Fot. Sławomir Kasper (IPN)
  • Uroczystość z okazji 75. rocznicy powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Fot. Sławomir Kasper (IPN) Uroczystość z okazji 75. rocznicy powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Fot. Sławomir Kasper (IPN)
  • Uroczystość z okazji 75. rocznicy powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Fot. Sławomir Kasper (IPN) Uroczystość z okazji 75. rocznicy powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Fot. Sławomir Kasper (IPN)
  • Uroczystość z okazji 75. rocznicy powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Fot. Sławomir Kasper (IPN) Uroczystość z okazji 75. rocznicy powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Fot. Sławomir Kasper (IPN)
  • Uroczystość z okazji 75. rocznicy powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Fot. Sławomir Kasper (IPN) Uroczystość z okazji 75. rocznicy powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Fot. Sławomir Kasper (IPN)
  • Uroczystość z okazji 75. rocznicy powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Fot. Sławomir Kasper (IPN) Uroczystość z okazji 75. rocznicy powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Fot. Sławomir Kasper (IPN)
  • Uroczystość z okazji 75. rocznicy powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Fot. Sławomir Kasper (IPN) Uroczystość z okazji 75. rocznicy powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Fot. Sławomir Kasper (IPN)
  • Uroczystość z okazji 75. rocznicy powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Fot. Sławomir Kasper (IPN) Uroczystość z okazji 75. rocznicy powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Fot. Sławomir Kasper (IPN)
  • Uroczystość z okazji 75. rocznicy powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Fot. Sławomir Kasper (IPN) Uroczystość z okazji 75. rocznicy powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Fot. Sławomir Kasper (IPN)
  • Uroczystość z okazji 75. rocznicy powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Prezydent RP Andrzej Duda. Fot. Sławomir Kasper (IPN) Uroczystość z okazji 75. rocznicy powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Prezydent RP Andrzej Duda. Fot. Sławomir Kasper (IPN)
  • Uroczystość z okazji 75. rocznicy powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Fot. Sławomir Kasper (IPN) Uroczystość z okazji 75. rocznicy powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Fot. Sławomir Kasper (IPN)
  • Uroczystość w Centrum Konferencyjnym MON w Warszawie. Fot. Sławomir Kasper (IPN) Uroczystość w Centrum Konferencyjnym MON w Warszawie. Fot. Sławomir Kasper (IPN)
  • Uroczystość w Centrum Konferencyjnym MON w Warszawie. Fot. Sławomir Kasper (IPN) Uroczystość w Centrum Konferencyjnym MON w Warszawie. Fot. Sławomir Kasper (IPN)
  • Uroczystość w Centrum Konferencyjnym MON w Warszawie. Zasępca prezesa IPN dr Mateusz Szpytma. Fot. Sławomir Kasper (IPN) Uroczystość w Centrum Konferencyjnym MON w Warszawie. Zasępca prezesa IPN dr Mateusz Szpytma. Fot. Sławomir Kasper (IPN)
  • Uroczystość w Centrum Konferencyjnym MON w Warszawie. Fot. Sławomir Kasper (IPN) Uroczystość w Centrum Konferencyjnym MON w Warszawie. Fot. Sławomir Kasper (IPN)
  • Uroczystość w Centrum Konferencyjnym MON w Warszawie. Fot. Sławomir Kasper (IPN) Uroczystość w Centrum Konferencyjnym MON w Warszawie. Fot. Sławomir Kasper (IPN)
  • Uroczystość w Centrum Konferencyjnym MON w Warszawie. Fot. Sławomir Kasper (IPN) Uroczystość w Centrum Konferencyjnym MON w Warszawie. Fot. Sławomir Kasper (IPN)
  • Uroczystość w Centrum Konferencyjnym MON w Warszawie. Fot. Sławomir Kasper (IPN) Uroczystość w Centrum Konferencyjnym MON w Warszawie. Fot. Sławomir Kasper (IPN)
  • Tablica w Katedrze Polowej WP poświęcona Polakom ratującym Żydów. Fot. Sławomir Kasper (IPN) Tablica w Katedrze Polowej WP poświęcona Polakom ratującym Żydów. Fot. Sławomir Kasper (IPN)
  • Uroczystość w Katedrze Polowej WP. Fot. Sławomir Kasper (IPN) Uroczystość w Katedrze Polowej WP. Fot. Sławomir Kasper (IPN)
  • Uroczystość w Katedrze Polowej WP. Wiceprezes IPN dr Mateusz Szpytma. Fot. Sławomir Kasper (IPN) Uroczystość w Katedrze Polowej WP. Wiceprezes IPN dr Mateusz Szpytma. Fot. Sławomir Kasper (IPN)
  • Przy Grobie Nieznanego Żołnierza. Fot. Sławomir Kasper (IPN) Przy Grobie Nieznanego Żołnierza. Fot. Sławomir Kasper (IPN)
  • Przy Grobie Nieznanego Żołnierza. Fot. Sławomir Kasper (IPN) Przy Grobie Nieznanego Żołnierza. Fot. Sławomir Kasper (IPN)
  • Przy Grobie Nieznanego Żołnierza. Fot. Sławomir Kasper (IPN) Przy Grobie Nieznanego Żołnierza. Fot. Sławomir Kasper (IPN)
  • Kwiaty pod tablicą poświęconą „Żegocie” na skwerze przy Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Fot. Sławomir Kasper (IPN) Kwiaty pod tablicą poświęconą „Żegocie” na skwerze przy Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Fot. Sławomir Kasper (IPN)
  • Pomnik Bohaterów Getta. Fot. Sławomir Kasper (IPN) Pomnik Bohaterów Getta. Fot. Sławomir Kasper (IPN)

– „Żegota” to były setki, tysiące ludzi w całym kraju, którzy nieśli pomoc (...). Żadna inna organizacja w skali świata nie może się poszczycić takimi zasługami w dziedzinie ratowania życia ludzkiego – mówił prezydent podczas uroczystości, która odbyła się 11 października 2017 w Pałacu Prezydenckim. Wspominając o ryzyku, jakie na co dzień podejmowali Polacy ratujący swych żydowskich sąsiadów, zaapelował, aby dziś „wyraźnie mówić, kto (w czasie wojny – red.) był zbrodniarzem, a kto bohaterem, kto wykazał się miłosierdziem, a kto był draniem zasługującym na potępienie".

Jak przypomniała głowa państwa, symbolem braterstwa, miłosierdzia i poświęcenia jest rodzina Ulmów, której imieniem nazwano muzeum Polaków Ratujących Żydów w Markowej. Pomysłodawcą i pierwszym dyrektorem muzeum był dr Szpytma, obecnie zastępca prezesa IPN, autor wielu publikacji dotyczących losów polskich Sprawiedliwych.

Muzeum im. Ulmów uroczyście otwarto 17 marca 2016 r. i właśnie w tym dniu, w opinii prezydenta, powinniśmy w przyszłości obchodzić Narodowy Dzień Pamięci Polaków Ratujących Żydów w czasie II wojny światowej. Prezydent przygotował projekt ustawy w tej sprawie, który trafi do Sejmu RP.

Podczas uroczystości w Pałacu Prezydenckim, w których wraz z prezydentem Andrzejem Dudą udział wzięła pierwsza dama Agata Kornhauser-Duda, wręczone zostały państwowe odznaczenia dla Polaków ratujących Żydów podczas II wojny światowej.

Ceremonia przyznawania odznaczeń następuje w oparciu o rezultaty badań prowadzonych przez różne instytucje, w tym przez Instytut Pamięci Narodowej. Tradycja odznaczania Polaków ratujących Żydów Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, zainicjowana w 2007 r. przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego, przy współpracy Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Polsce, miała związek z projektem Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie „Polscy Sprawiedliwi – przywracanie pamięci”, zajmującym się dokumentacją i popularyzacją historii ratowania Żydów przez Polaków w czasie II wojny światowej – upamiętnieniem Polaków zarówno wyróżnionych tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, jak i tych, którzy nie doczekali się tego tytułu.

Ceremoniom honorowania Polaków ratujących Żydów towarzyszy każdorazowo dwujęzyczny, polsko-angielski album „Polacy ratujący Żydów w czasie Zagłady. Przywracanie pamięci”, przedstawiający sylwetki odznaczonych przez prezydenta – krótkie życiorysy i relacje dotyczące ich heroicznych czynów. Jednym z autorów tekstu do ubiegłorocznej edycji albumu był dr Mateusz Szpytma, a Instytut Pamięci Narodowej współuczestniczył wraz z Ministerstwem Spraw Zagranicznych, Kancelarią Prezydenta RP i Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w jego wydaniu.

Sprawiedliwym dedykowany był też uroczysty Koncert Reprezentacyjnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego, którego organizatorami były Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz Polskie Towarzystwo Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Podczas uroczystości w Centrum Konferencyjnym MON w Warszawie, w której wziął udział wiceprezes IPN dr Mateusz Szpytma., zostały także wręczone medale „Pro Patria”.

Kolejny dzień obchodów 75. rocznicy powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota” 12 października, zainaugurowała Msza św. w Katedrze Polowej WP, gdzie odsłonięto tablicę poświęconą Polakom ratującym Żydów. W uroczystości uczestniczył zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej dr Mateusz Szpytma. Przed Grobem Nieznanego Żołnierza złożono wieńce i wiązanki kwiatów. Instytut Pamięci Narodowej reprezentował Damian Markowski z Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa, który złożył kwiaty również pod tablicą poświęconą Żegocie na skwerze przy Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN oraz pod pomnikiem Bohaterów Getta.

***

Rada Pomocy Żydom „Żegota” powstała w grudniu 1942 r. przy Delegaturze Rządu RP na Kraj. Była ona kontynuacją powstałego pod koniec września 1942 r. Tymczasowego Komitetu Pomocy Żydom im. Konrada Żegoty. W skład Rady weszli przedstawiciele polskich i żydowskich organizacji politycznych. Działająca do początku 1945 r. „Żegota” była jedyną w okupowanej przez Niemców Europie instytucją państwową ratującą Żydów od zagłady.

do góry