Instytut Pamięci Narodowej 1 marca oddaliśmy hołd Żołnierzom Niezłomnym - Aktualności -

Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w Warszawie – 1 marca 2024. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)

Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w Warszawie – 1 marca 2024. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)

Prezes IPN dr Karol Nawrocki podczas obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w Warszawie – 1 marca 2024. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)

Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w Warszawie – 1 marca 2024. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)

Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w Warszawie – 1 marca 2024. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)

Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w Warszawie – 1 marca 2024. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)

Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w Warszawie – 1 marca 2024. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)

Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w Warszawie. Na zdj. ks. Tomasz Trzaska, kapelan muzeum – 1 marca 2024. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)

Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w Warszawie – 1 marca 2024. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)

1 marca 1951 roku w więzieniu na warszawskim Mokotowie, po pokazowym procesie, zostali rozstrzelani przywódcy IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” – prezes WiN ppłk Łukasz Ciepliński („Pług”, „Ludwik”) i jego najbliżsi współpracownicy: Adam Lazarowicz, Mieczysław Kawalec, Józef Rzepka, Franciszek Błażej, Józef Batory i Karol Chmiel. Ich ciała komuniści zakopali w nieznanym miejscu.

1 marca 2024 roku o godz. 9.00 na terenie dawnego więzienia, obecnie Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL, rozpoczęły się uroczystości upamiętniające bohaterów powojennego podziemia antykomunistycznego, w których wzięli udział przedstawiciele władz państwowych i organizacji kombatanckich oraz dyrektor muzeum Adrianna Garnik.  Instytut Pamięci Narodowej reprezentowali: prezes – dr Karol Nawrocki i jego zastępcy – dr hab. Karol Polejowski i dr Mateusz Szpytma.

Obchody rozpoczęły się od uroczystego apelu pamięci i złożenia kwiatów pod Ścianą Śmierci, gdzie rozstrzeliwano żołnierzy podziemia niepodległościowego.

Podczas przemówienia prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Karol Nawrocki przypomniał postać Łukasza Cieplińskiego. 

– Życie i śmierć Łukasza Cieplińskiego jest kolejnym przykładem tego, o co toczyła się bitwa Żołnierzy Niezłomnych i Żołnierzy Wyklętych – o tę samą niepodległość, którą Polska straciła w roku 1939. Łukasz Ciepliński był bohaterem bitwy nad Bzurą, w 1939 roku bronił Warszawy, był konspiratorem największej podziemnej armii świata Armii Krajowej, a po roku 1945 Sowieci i ich poplecznicy zmusili go do prowadzenia dalszej walki o tę samą wolną i niepodległą Polskę, utraconą w roku 1939.

Prezes IPN podkreślił, że nie da się zbudować narodowej wspólnoty, nie da się pielęgnować tożsamości Polaków bez odwołania do fenomenu Żołnierzy Niezłomnych.

– Śmierć Łukasza Cieplińskiego i żołnierzy podziemia antykomunistycznego nie była przegraną, ani porażką. Była końcem pięknej służby dla Rzeczpospolitej, a dziś dla nas wszystkich jest także wielkim zobowiązaniem. Jest zobowiązaniem dla Instytutu Pamięci Narodowej, dla władz państwowych, dla społeczników, dla fundacji, dla kibiców piłkarskich, którzy nigdy nie zapominają o Żołnierzach Niezłomnych i Żołnierzach Wyklętych. Jest zobowiązaniem wobec przeszłości, ale jest zobowiązaniem także wobec przyszłości.

Adrianna Garnik, dyrektor Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL, dodała, że Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość” było jedną z największych powojennych organizacji, która przeciwstawiała się narzuconemu przez Sowietów reżimowi komunistycznemu. W więzieniu mokotowskim wykonano wyroki śmierci na ponad 320 osobach, wielu zamęczono podczas brutalnych przesłuchań.

– Przez to więzienie przeszło wiele dzielnych kobiet i mężczyzn, dążących różnymi drogami do niepodległej Polski. Ich drogi przecięły się tu, w tym miejscu

 – powiedziała Adrianna Garnik.

Andrzej Dera, sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP, odczytał list od Prezydenta RP. Andrzej Duda zapewnił, że ze współczuciem myśli „dziś o rodzinach ofiar komunistycznych represji, które nadal nie znają losów aresztowanych i zaginionych bez wieści bliskich”. Wśród obecnych na uroczystości była m.in. Izabela Archacka, wnuczka ppor. Józefa Kozłowskiego „Lasa”, straconego na Rakowieckiej w 1949 roku.

Po uroczystości na dziedzińcu muzeum uczestnicy wydarzenia przeszli do osławionego Pawilonu X, w którym przetrzymywani byli między innymi rotmistrz Witold Pilecki czy generał August Fieldorf „Nil”. Tam, przygotowany został specjalny pokaz audiowizualny, który przybliża losy uwięzionych i zamordowanych. 

* * *

W południe uroczystości w hołdzie Żołnierzom Wyklętym odbyły się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie – w kwaterze Ł. (tzw. „Łączka”), miejscu, w którym potajemnie ukrywano ciała żołnierzy pomordowanych w więzieniu mokotowskim w latach 1948–1956.

Instytut Pamięci Narodowej reprezentował dr hab. Karol Polejowski, zastępca prezesa.

Obejrzyj relację na IPNtv

* * *

O godz. 18.30 na terenie Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL została odprawiona msza św. w intencji żołnierzy podziemia niepodległościowego, a o 20.00, w godzinę egzekucji członków IV Zarządu Głównego Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, odbyły się uroczystości pod Ścianą Śmierci, gdzie oddano hołd polskim patriotom, ofiarom komunistów. Instytut Pamięci Narodowej reprezentował dr Mateusz Szpytma, zastępca prezesa.

* * *

1 marca w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL można było obejrzeć ekspozycję w X Pawilonie i towarzyszące jej przedstawienie audiowizualne. 

►Więcej o kolejnych wydarzeniach w muzeum