E-Księgarnia
Niezwykłe wspomnienia Zdzisława Baszaka, Jerzego Pertkiewicza, Leszka Zabłockiego, Jana Podhorskiego, Józefa Walaszczyka oraz Władysława Gawdyna, były publikowane od 1 do 8 września 2022 r. na kanale IPNtv na YouTube.
Cykl powstał na podstawie fragmentów wspomnień zgromadzonych na portalu opowiedziane.ipn.gov.pl. Zachęcamy do zapoznania się z pełnymi wersjami notacji, jakie znajdują się na portalu z archiwalnym zasobem IPN w zakresie historii mówionej. Dzięki naszemu serwisowi można spojrzeć w przeszłość oczami niezwykłych Świadków Historii. Relacje dotyczą najważniejszych zagadnień polskiej historii: II wojna światowa, wywózki Polaków na wschód ZSRS, zbrodnia katyńska, ratowanie Żydów przez Polaków w czasie Holocaustu, rzeź wołyńska, Powstanie Warszawskie, opozycja w PRL, „Solidarność” oraz szeregu innych wydarzeń.
Wrzesień '39 – świadectwa Niezwyciężonych
Zdzisław Baszak – „DRAMAT W BOJU POD ĆWIKLICAMI”: Wrzesień ’39 [1/8]
Zdzisław Baszak relacjonował bitwę pod Ćwiklicami oraz opisywał zbrodnie Wehrmachtu popełnione na żołnierzach Wojska Polskiego. Świadek historii to pułkownik rezerwy WP, dowódca plutonu ckm w wojnie 1939 r., oficer dywersji ZWZ-AK, uczestnik operacji „Most III” – transportu lotniczego części V-2 do bazy RAF w Brindisi.
Jerzy Pertkiewicz – „W BITWIE NAD BZURĄ”: Wrzesień ’39 [2/8]
Jerzy Pertkiewicz opowiadał o udziale w trzymiesięcznym szlaku bojowym batalionu w Akcji „Burza”. W największej bitwie pod Jamną był dowódcą sekcji dywersyjnej samodzielnego plutonu „Regina II” wydzielonego z kompanii „Regina”. Świadek Historii to pułkownik rezerwy WP, dowódca plutonu we wrześniu 1939 r., żołnierz AK ps. Drzazga, kaliski harcerz, harcmistrz, doktor farmacji.
Zdzisław Baszak – „SAM NA SAM Z CZOŁGIEM”: Wrzesień ’39 [3/8]
Zdzisław Baszak opowiadał o próbie przecięcia kabla telefonicznego, i próbach ukrycia się i zejścia z pola bitwy.
Jerzy Pertkiewicz – „W BOJU O DWORZEC ZACHODNI”: Wrzesień ’39 [4/8]
Jerzy Pertkiewicz opowiadał o okolicznościach kiedy wielokrotnie w kampanii wrześniowej jako dowódca plutonu został ranny. Najcięższe rany otrzymał w obronie Dworca Zachodniego w Warszawie. „Zimno się robi, bo upływ krwi, dostaję czkawki. Myślę sobie: »O, to już jest koniec«. Obróciłem się na wznak, zacząłem się modlić o dobrą śmierć”.
Jan Podhorski – „OSIEMNASTOLETNI OCHOTNIK”: Wrzesień ’39 [5/8]
Gdy w 1939 r. wybuchła II wojna światowa, Jan Podhorski zgłosił się jako ochotnik do batalionu Obrony Narodowej „Opalenica”. Wspominał jak 12 września 1939 r. w boju pod Sompolnem walczył na bagnety. Trafił do niewoli. Został przewieziony do więzienia w Cytadeli Poznańskiej, gdzie przebywał przez kilka miesięcy.
Leszek Zabłocki – „HARCERZ W OBRONIE WARSZAWY”: Wrzesień ’39 [6/8]
Leszek Zabłocki opowiada o tym, jak w 1939 roku Warszawa została oblężona. „Warunki były mniej więcej takie jak w czasie Powstania – całodzienny ostrzał artyleryjski i naloty lotnicze, trupy na podwórzu, brak żywności”.
Władysław Gawdyn – „ARTYLERYJSKI OGIEŃ”: Wrzesień ’39 [7/8]
Władysław Gawdyn opowiada jak jako małoletni ochotnik – strzelec – elew 48. Pułku Piechoty Strzelców Kresowych 2 września 1939 r. wyruszył na front w składzie Armii „Karpaty”. Uczestniczył m.in. w walkach z Niemcami o wyzwolenie Lwowa i w Lasach Janowskich.
Józef Walaszczyk – „REZERWISTA”: Wrzesień ’39 [8/8]
Józef Walaszczyk opowiada jak w czasie kampanii wrześniowej 1939 roku staną oko w oko ze śmiercią.