Nawigacja

Aktualności

Widowisko muzyczne „Historia Szarego” – koncert telewizyjny w TVP1 na 77. rocznicę rozbicia więzienia w Kielcach – 3 sierpnia 2022

26 lipca 2022 r. pod dawnym więzieniem w Kielcach odbył się koncert poświęcony Antoniemu Hedzie „Szaremu”. W wydarzeniu wziął udział dr Karol Nawrocki, prezes IPN. Zapraszamy do obejrzenia widowiska 2 sierpnia 2022 r. o godz. 19 w TVP3 Kielce oraz 3 sierpnia 2022 r. w TVP1 o godz. 22.

Widowisko muzyczne „Historia Szarego. Fot. TVP3 Kielce
Widowisko muzyczne „Historia Szarego”. Fot. Żaneta Wierzgacz (IPN)
Widowisko muzyczne „Historia Szarego. Fot. TVP3 Kielce
Widowisko muzyczne „Historia Szarego”. Fot. Żaneta Wierzgacz (IPN)
Widowisko muzyczne „Historia Szarego”. Fot. Żaneta Wierzgacz (IPN)
Widowisko muzyczne „Historia Szarego. Fot. TVP3 Kielce
Widowisko muzyczne „Historia Szarego”. Fot. Żaneta Wierzgacz (IPN)
Widowisko muzyczne „Historia Szarego”. Fot. Żaneta Wierzgacz (IPN)
Widowisko muzyczne „Historia Szarego”. Fot. Żaneta Wierzgacz (IPN)
Widowisko muzyczne „Historia Szarego”. Fot. Żaneta Wierzgacz (IPN)
Widowisko muzyczne „Historia Szarego”. Fot. Żaneta Wierzgacz (IPN)
Widowisko muzyczne „Historia Szarego”. Fot. Żaneta Wierzgacz (IPN)
Widowisko muzyczne „Historia Szarego”. Fot. Żaneta Wierzgacz (IPN)
Widowisko muzyczne „Historia Szarego”. Fot. Żaneta Wierzgacz (IPN)
Widowisko muzyczne „Historia Szarego”. Fot. Żaneta Wierzgacz (IPN)
Widowisko muzyczne „Historia Szarego”. Fot. Żaneta Wierzgacz (IPN)
Widowisko muzyczne „Historia Szarego”. Fot. Żaneta Wierzgacz (IPN)
Widowisko muzyczne „Historia Szarego”. Fot. Żaneta Wierzgacz (IPN)
Widowisko muzyczne „Historia Szarego”. Fot. Żaneta Wierzgacz (IPN)
Widowisko muzyczne „Historia Szarego”. Fot. Żaneta Wierzgacz (IPN)
Widowisko muzyczne „Historia Szarego”. Fot. Żaneta Wierzgacz (IPN)
Widowisko muzyczne „Historia Szarego”. Fot. Żaneta Wierzgacz (IPN)
Widowisko muzyczne „Historia Szarego”. Fot. Żaneta Wierzgacz (IPN)
Widowisko muzyczne „Historia Szarego”. Fot. Żaneta Wierzgacz (IPN)
Widowisko muzyczne „Historia Szarego”. Fot. Żaneta Wierzgacz (IPN)
Widowisko muzyczne „Historia Szarego”. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)
Widowisko muzyczne „Historia Szarego”. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)
Widowisko muzyczne „Historia Szarego”. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)
Widowisko muzyczne „Historia Szarego”. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)

Wydarzenie miało charakter plenerowy – scena stanęła w historycznym miejscu przy dawnym więzieniu przy ul. Zamkowej. Znane polskie utwory zaśpiewali wybitni artyści: Kasia Moś, Olga Szomańska, Przemysław Branny, Eldo, Marek Piekarczyk, Tadek Seibert oraz Tomasz Szczepanik. Wokalistom towarzyszyli laureaci Festiwalu Piosenki Niezłomnej i Niepodległej im. Henryka Rasiewicza „Kima”: Michalina Cedro, Anna Wieleńska, Maksymilian Kononow oraz Chór Filharmonii im. Karola Szymanowskiego w Krakowie i Orkiestra Passionart pod dyrekcją Janusza Wierzgacza.

Podczas koncertu wykonane zostały utwory traktujące o wolności, odwadze i patriotyzmie zaaranżowane specjalnie na tę okazję przez Marka Pawełka. Zabrzmiał również utwór premierowy autorstwa Janusza Wierzgacza do słów Jerzego Łysińskiego, przybliżający historię życia i walki Hedy-Szarego. Oprawę graficzną przygotowano na podstawie filmów dokumentalnych, archiwalnych zdjęć i grafiki komiksowej. Osią narracji koncertu stała się historia działalności „Szarego”, a punktem kulminacyjnym, przeprowadzona przez poakowski oddział pod dowództwem Antoniego Hedy akcja uwolnienia z ubeckiego więzienia w Kielcach ponad 350 więźniów. Była to jedna z najgłośniejszych i największych udanych operacji zbrojnego podziemia antykomunistycznego na Kielecczyźnie.

Oddział krakowski oraz Delegaturę IPN w Kielcach reprezentował dr hab. Filip Musiał, dyrektor, Cecylia Radoń, zastępca dyrektora oraz dr Dorota Koczwańska-Kalita, naczelnik.

Koncert powstał w wyniku współpracy Instytutu Pamięci Narodowej oraz TVP3 Kielce. Patronat honorowy nad koncertem objęli: Wicepremier, minister Obrony Narodowej Mariusz Błaszczak, wojewoda Świętokrzyski Zbigniew Koniusz, marszałek Województwa Świętokrzyskiego Andrzej Bętkowski i prezydent Miasta Kielce Bogdan Wenta.

Widowisko wyreżyserował Grzegorz Sadurski.

Antoni Heda „Szary”

Antoni Heda-Szary (1916-2008) był uczestnikiem wojny obronnej 1939 r., żołnierzem AK, więźniem politycznym okresu stalinowskiego, kawalerem orderów Virtuti Militari. Po wojnie, wraz z żoną i dwiema córkami, ukrywał się pod różnymi nazwiskami. W 1948 r. został aresztowany i skazany na karę śmierci, zamienioną później na dożywocie. Wyszedł na wolność w 1956 roku. W czasie stanu wojennego został internowany. Awans generalski otrzymał w 2006 roku. Pośmiertnie odznaczony przez prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Dowodzony przez „Szarego” oddział Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość zaatakował więzienie przy ul. Zamkowej 5 w Kielcach w nocy z 4 na 5 sierpnia 1945 roku. Szturm na kieleckie więzienie poprzedzono upozorowanym atakiem na oddalony o 50 km Szydłowiec. Gdy stacjonujący w Kielcach żołnierze sowieccy, funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej i Urzędu Bezpieczeństwa podążali w stronę sfingowanej strzelaniny, partyzanci wkroczyli do miasta i uwolnili towarzyszy broni. Uwolnił trzon uwięzionej przez UB i NKWD konspiracyjnej struktury okręgu, m.in. dowódcę II Dywizji Piechoty AK płk. Antoniego Żółkiewskiego „Lina”, który jednak tej samej nocy zmarł w wyniku wycieńczenia i ran odniesionych w czasie przesłuchań.

„Szary” przeprowadził podobne akcje także w dwóch innych miastach Kielecczyzny. W sierpniu 1943 r., bez strat własnych, rozbił niemieckie więzienie w Starachowicach, uwalniając ok. 80 aresztowanych. Rok później podobną akcję przeprowadził w Końskich, uwalniając z niemieckiego aresztu około 70 osób, przy okazji opanowując na pewien czas całe miasteczko.

 

do góry