Podczas drugiego dnia XIII Festiwalu Filmowego NNW 30 września w Gdyni odbyła się promocja książki IPN „Zostali na Wschodzie. Słownik inteligencji polskiej w ZSRS 1945–1991” pod red. Adama Hlebowicza, dyrektora Biura Edukacji Narodowej.
Słownik prezentuje sylwetki kapłanów, nauczycieli, naukowców i innych przedstawicieli elit polskich, którzy po 1945 r. pozostali na terenie ZSRS. Jedni nie chcieli, a inni nie mogli osiąść w powojennej Polsce. Podjęli misję przeciwstawiania się sowietyzacji, ocalenia języka, kultury, przechowania wiary. Nie zabiegali o honory, nie liczyli na ordery czy wyrazy uznania. Niczym żołnierze na straconych placówkach pełnili służbę, nie zważając na jej dramatyczne konsekwencje – więzienia i łagry sowieckie, represje.
– Od ponad 30 lat zajmuję się Wschodem, Kościołem katolickim na Wschodzie, Polakami na Wschodzie. Moją pierwszą inspiracją była lektura wspomnień ks. Władysława Bukowińskiego, więźnia sowieckich łagrów, duszpasterza w Kazachstanie, dzisiejszego błogosławionego – mówił pomysłodawca i współautor publikacji Adam Hlebowicz.
– Ta książka wywołuje u mnie wiele emocji i wspomnień o głównych bohaterach słownika, ale także o ludziach, którzy pamiętali o tych, którzy zostali na Wschodzie. Słownik kojarzy się zazwyczaj z czymś „suchym” i czysto faktograficznym. Tymczasem ta publikacja wydana przez IPN wciąga od pierwszej do ostatniej strony. Co równie ważne, opowiada o osobach, które w zdecydowanej większości nie funkcjonują w świadomości społecznej Polaków – zaznaczył red. Paweł Nowacki, który poprowadził spotkanie.
Książka dostępna jest na stoisku wydawniczym IPN na pl. Grunwaldzkim w promocyjnej cenie.
Po prezentacji książki odbył się panel dyskusyjny „Polska poza Polską. Zachowanie tożsamości przez młodzież polską na Wschodzie oraz przez polskich imigrantów na Zachodzie”.
W debacie, którą poprowadził dyrektor BEN Adam Hlebowicz uczestniczyli minister Piotr Mazurek (sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, pełnomocnik rządu ds. polityki młodzieżowej i wiceprzewodniczący Komitetu do spraw Pożytku Publicznego), Mirosław Kapcewicz (Prezes Fundacji Młode Kresy), Ewelina Podgórna, Jan Loryś i inni.
– Staramy się w IPN organizować wyjazdy nauczycieli i młodych Polaków na Wschód. To bardzo często wielkie przeżycie dla polskiej młodzieży, która spotyka się ze swoimi rówieśnikami, nierzadko płacącymi za zachowanie polskiej kultury i tożsamości dużą cenę – mówił Adam Hlebowicz.