Z okazji przypadającej w tym roku setnej rocznicy wybuchu III powstania śląskiego Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach wyszedł z inicjatywą organizacji plenerowej wystawy „Powstania śląskie 1919-1921”. Ekspozycja przygotowana została przez Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Katowicach i we współpracy z Wojewodą Śląskim jest prezentowana w wielu miastach na terenie całego kraju, w tym w większości miast wojewódzkich. Inauguracja tego ogólnopolskiego projektu miała miejsce w Krakowie 20 marca 2021 r., dokładnie w setną rocznicę plebiscytu na Górnym Śląsku.
Wystawa została zaprezentowana w kilkudziesięciu miejscach: Augustowie, Białymstoku, Bieruniu, Bytomiu, Bydgoszczy, Gdańsku, Gdyni, Gorzowie Wielkopolskim, Jaworznie, Katowicach, Katowicach-Giszowcu, Kielcach, Koszalinie, Krakowie, Lublinie, Lublińcu, Łodzi, Mysłowicach, Mysłowicach-Wesołej, Olsztynie, Opolu, Piekarach Śląskich, Piotrkowie Trybunalskim, Poznaniu, Radlinie, Rudzie Śląskiej, Rydułtowach, Rzeszowie, Szczecinie, Świętochłowicach, Tychach, Warszawie, Woźnikach, Wrocławiu, Zakopanem i Zawadzkiem.
Wystawa powstała w ramach projektu wystaw elementarnych IPN i ma charakter edukacyjny. Dzięki temu w przystępny sposób przybliża historię Górnego Śląska osobom do tej pory niezainteresowanym tą tematyką i nieznającym specyfiki naszego regionu. Opowiada o najważniejszych wydarzeniach z lat 1918–1922, które doprowadziły do podziału obszaru między dwa rywalizujące o niego kraje: pokonane w I wojnie światowej Niemcy oraz odrodzoną po latach zaborów Rzeczpospolitą. Składa się z 5 ekspozytorów, z których każdy zbudowany jest z 3 plansz. Każda plansza prezentuje osobne zagadnienie, łącznie tworząc jednak narracyjną opowieść o Górnym Śląsku okresu powstań śląskich i plebiscytu.
W miarę dostępności ekspozycja będzie do wypożyczenia dla wszystkich zainteresowanych instytucji.
Wykorzystane fotografie i dokumenty pochodzą ze zbiorów: Archiwum Archidiecezjalnego w Katowicach, Muzeum Czynu Powstańczego w Górze św. Anny, Muzeum 2 Korpusu w Józefowie, Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, Francuskiej Biblioteki Narodowej, Biblioteki Śląskiej, Biblioteki Narodowej, Narodowego Archiwum Cyfrowego, Grzegorza Grześkowiaka.
Autor: Aleksandra Korol-Chudy
Projekt graficzny i skład: Aleksandra Korol-Chudy, Michał Bartłomowicz
Recenzja: dr Mirosław Węcki, dr hab. Filip Musiał
Informacje techniczne: wystawa plenerowa (posiada możliwość prezentacji we wnętrzach), składa się z 15 paneli wystawienniczych formatu 100x200 cm, zamontowanych na 5 stelażach wystawienniczych o kształcie graniastosłupa prostego trójkątnego. Przy prezentacji zewnętrznej każdy stelaż należy obciążyć 12 bloczkami betonowymi, które również można wypożyczyć.
Wypożyczenie wystawy, ze względu na dużą liczbę zamówień bieżących, możliwe od września 2021 r. Kontakt w sprawie wypożyczenia: ryszard.mozgol@ipn.gov.pl
Miejsca prezentacji wystawy:
- Prezentacja wystawy „Powstania śląskie 1919–1921” w Krakowie, 20 marca – 29 kwietnia 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląskie 1919-1921” w Kielcach, 10 kwietnia – 15 czerwca 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląskie 1919–1921” w Rzeszowie, 10 kwietnia – 3 lipca 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląskie 1919–1921” w Zawadzkiem, 12 kwietnia – 12 maja 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląskie 1919–1921” w Katowicach, 14 kwietnia – 2 czerwca 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląskie 1919–1921” w Warszawie, 17 kwietnia – 8 maja 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląskie 1919–1921” w Gorzowie Wielkopolskim, 24 kwietnia – 30 czerwca 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląskie 1919–1921” w Bydgoszczy, 24 kwietnia – 14 maja 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląskie 1919–1921” w Jaworznie, 26 kwietnia – 15 czerwca 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląskie 1919–1921” w Bytomiu, 28 kwietnia – 5 lipca 2021
- Prezentacji wystawy „Powstania sląskie 1919-1921“ w Łodzi, 29 kwietnia – 31 maja 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląskie 1919–1921” – Gdańsk, 30 kwietnia – 6 lipca 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląskie 1919-1921“ – Białystok, 7 – 12 czerwca 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląskie 1919-1921“ – Poznań, 8 maja – 10 lipca 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląskie 1919-1921“ – Szczecin, 8 maja – 30 czerwca 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląskie 1919-1921“ – Wrocław, 13 maja – 8 czerwca 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląśkie 1919-1921“ – Woźniki, 18 maja – 7 czerwca 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląskie 1919-1921“ – Rydułtowy, 26 maja – 25 czerwca 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląskie 1918-1921“ – Piekary Śląskie, 27 maja – 24 sierpnia 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląskie 1919-1921“ – Ruda Śląska, 27 maja – 28 czerwca 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląskie 1919-1921“ – Augustów, 29 maja – 18 czerwca 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląskie 1919-1921“ – Świętochłowice, 8 czerwca – 31 sierpnia 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląskie 1919-1921“ – Wrocław, 10 czerwca – 31 sierpnia 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląskie 1919-1921“ – Bieruń, 14 – 28 czerwca 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląskie 1919-1921“ – Lublin, od 15 czerwca – 2 lipca 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląskie 1919-1921“ – Mysłowice-Wesoła, 28 czerwca – 31 lipca 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląskie 1919-1921“ – Opole, 3 – 31 lipca 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląskie 1919-1921“ – Piotrków Trybunalski, 3 lipca – 31 sierpnia 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląśkie 1919-1921“ – Zakopane, 3 – 31 lipca 2021
- Prezetacja wystawy „Powstania śląskie 1919-1921“ – Mysłowice, 3 lipca – 3 sierpnia 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląskie 1919-1921“ – Gdynia, 6 lipca – 22 sierpnia 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląskie 1919-1921“ – Tychy, 24 lipca – 31 sierpnia 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania sląskie 1919-1921“ – Radlin, 1-31 sierpnia 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląskie 1919-1921“ – Lubliniec, 2 sierpnia – 6 września 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląskie 1919-1921“ – Katowice-Giszowiec, 16 – 31 sierpnia 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląskie 1919-1921“ – Koszalin, 12 sierpnia – 30 września 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląśkie 1919-1921“ – Olsztyn, od 28 sierpnia 2021
- Prezentacja wystawy „Powstania śląskie 1919-1921“ – Katowice-Kostuchna, od 18 września 2021