Nawigacja

Aktualności

Zmarł ks. prof. Roman Dzwonkowski – laureat nagrody IPN „Semper Fidelis”

30 grudnia 2020 roku zmarł ks. prof. Roman Dzwonkowski – duchowny rzymskokatolicki, pallotyn, socjolog, profesor nauk społecznych, nauczyciel akademicki. W 2019 r. uhonorowany nagrodą IPN „Semper Fidelis”. Msza Święta pogrzebowa została odprawiona 4 stycznia 2021 roku o godz. 12.00 w pallotyńskim kościele pw. Wieczerzy Pańskiej w Lublinie. Uroczystości pogrzebowe odbyły się w Czerwinie k. Ostrołęki, 5 stycznia o godz. 11.00 w kościele pw. Trójcy Przenajświętszej.

  • ks. prof. Roman Dzwonkowski (zdjęcie ze zbiorów prywatnych ks. Romana Dzwonkowskiego)
    ks. prof. Roman Dzwonkowski (zdjęcie ze zbiorów prywatnych ks. Romana Dzwonkowskiego)

Ur. 30 listopada 1930 r. w Dzwonku, pow. ostrołęcki. W 1957 r. przyjął święcenia kapłańskie. W 1961 r. ukończył studia na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W 1966 uzyskał na tej uczelni stopień doktora.

W 1970 r. po raz pierwszy przebywał w ZSRS na Wileńszczyźnie (Litwa, Białoruś) – zafascynowała go kultura polska, szczególnie religijna, na dawnych Kresach Wschodnich I i II RP, zajął się także problemami Polaków w ZSRS. Często wyjeżdżał, dzięki zaproszeniom prywatnym, na Litwę, Łotwę, Białoruś, Ukrainę za Zbruczem oraz do Gruzji i do Rosji, w celu poznania z autopsji skupisk polskich oraz niesienia ukrytej, a później jawnej pomocy duszpasterskiej. 

Od 1972 przebywał we Francji, prowadził badania nad emigracją polską w tym kraju, których wynikiem była książka Polska opieka religijna we Francji 1909–1939 (Poznań–Warszawa 1988). Publikował w „Kulturze” paryskiej (od 1973 r.) i w innych pismach emigracyjnych na temat Kościoła i Polaków w ZSRS, ponieważ było to niemożliwe w kraju. 

Uzyskał habilitację na Wydziale Nauk Społecznych KUL (1984). Pracował na tej uczelni od 1977 r., Specjalizował się w historii Kościoła katolickiego w ZSRS i socjologii grup etnicznych. W 1992 r. otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 2001 r. zwyczajnego. Był także wykładowcą w Wyższym Seminarium Duchownym w Ołtarzewie. W latach 1994–2001 wykładał katolicką naukę społeczną w seminarium duchownym diecezji kamienieckopodolskiej w Gródku Podolskim na Ukrainie. W latach 1974–1992 należał do Komisji Episkopatu ds. Duszpasterstwa Emigracji, ds. Seminariów Duchownych, „Justitia et Pax” oraz Misji i Migracji.

Był członkiem Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności. Od 1989 r.członkiem Komitetu Badań Polonii PAN, a także Polskiej Akademii Umiejętności. Od 1992 r. należał do Rady Krajowej Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”, którego celem jest niesienie pomocy Polonii i Polakom poza krajem. Został członkiem Komitetu Obrony Dobrego Imienia Polski i Polaków. Publicysta m.in. Radia Maryja.

Z zainteresowań wschodnich powstały książki publikowane w latach 1993–2010: Za wschodnią granicą 1917–1993. O Polakach i Kościele w dawnym ZSRR z Romanem Dzwonkowskim SAC rozmawia Jan Pałyga SAC (Ząbki 1993, 1995); Polacy na dawnych Kresach Wschodnich. Z problematyki narodowościowej i religijnej (Lublin 1994); Kościół katolicki w ZSSR 1917–1939. Zarys historii (Lublin 1997); Losy duchowieństwa katolickiego w ZSSR 1917–1939. Martyrologium (Lublin 1998); Leksykon duchowieństwa polskiego represjonowanego w ZSRS 1939–1988 (Lublin 2003); Religia i Kościół katolicki w ZSRS oraz w krajach i na ziemiach okupowanych 1917–1991. Kronika (Lublin 2010); Polacy w Kościele katolickim na Wschodzie 1939–2011 (Toruń 2011). Współautor publikacji: Skazani jako „szpiedzy Watykanu”. Z historii Kościoła katolickiego w ZSRR 1918–1956 (Ząbki 1998); R. Dzwonkowski SAC., O. Gorbaniuk, J. Gorbaniuk, Postawy katolików obrządku łacińskiego na Ukrainie wobec języka polskiego (Lublin 2001); R. Dzwonkowski SAC., O. Gorbaniuk, J. Gorbaniuk, Świadomość narodowa młodzieży polskiego pochodzenia z byłego ZSRR studiującej w Polsce. Problem tożsamości (Lublin 2002); „Bez sądu, świadków i prawa...”. Listy z więzień, łagrów i zesłania do Delegatury PCK w Moskwie 1924–1937 (Lublin 2002); R. Dzwonkowski SAC., O. Gorbaniuk, J. Gorbaniuk, Postawy katolików obrządku łacińskiego na Białorusi wobec języka polskiego (Lublin 2004). Redaktor naukowy ukazującej się od 1991 serii wydawniczej Duchowieństwo polskie w więzieniach, łagrach i na zesłaniu (Lublin, NORBERTINUM).

W 2000 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim, a w 2010 Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

W październiku 2019 r. w Sali Białej Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie ks. prof. Roman Dzwonkowski odebrał z rąk prezesa IPN dr. Jarosława Szarka nagrodę IPN „Semper Fidelis” – honorowe wyróżnienie IPN dla  osób, instytucji i organizacji społecznych za szczególnie aktywny udział w upamiętnianiu dziedzictwa polskich Kresów Wschodnich na terenie Rzeczypospolitej Polskiej oraz poza jej granicami.

 

 

do góry