E-Księgarnia
Decyzją Senatu RP poprzedniej kadencji rok 2020 został ustanowiony Rokiem Jana Kowalewskiego. 30 czerwca br. Poczta Polska wprowadzi do obiegu znaczek pocztowy „ppłk Jan Kowalewski – wybitny kryptolog”, poświęcony polskiemu matematykowi, który w znaczącym stopniu przyczynił się do zwycięstwa sił polskich w Bitwie Warszawskiej 1920 roku.
– Ppłk Jan Kowalewski był bohaterem wielu epok historycznych, niezwykle zasłużonym w każdej z nich dla Polski. Szczególną rolę, jako wybitny kryptolog, odegrał w zwycięstwie nad bolszewikami w 1920 r. Cieszę się, że Instytut Pamięci Narodowej może uczestniczyć w przywracaniu pamięci – po wielu latach zapomnienia – tej niezwykłej postaci, która powinna mieć godne miejsce w niepodległej Rzeczypospolitej – mówi dr Mateusz Szpytma, wiceprezes IPN.
Autor projektu, Jarosław Ochendzan, przedstawił na znaczku postać Jana Kowalewskiego na tle biało-czerwonej flagi. Wzdłuż górnej krawędzi umieszczono napisy: „POLSKA” i oznaczenie wartości „1,80 zł”, natomiast wzdłuż dolnej krawędzi napis „ppłk Jan Kowalewski – wybitny kryptolog”. Oprócz znaczka Poczta Polska wydała, w limitowanej wersji, kopertę FDC, czyli kopertę pierwszego dnia obiegu. Widnieją na niej sylwetki oficerów Biura Szyfrów z 1921 roku.
W prezentacji znaczka wzięli udział prezes Zarządu Tomasz Zdzikot, wiceprezes Andrzej Bodziony, wiceprezes IPN dr Mateusz Szpytma, dyrektor Biura Edukacji Narodowej IPN Adam Hlebowicz, dyrektor Wojskowego Biura Historycznego Sławomir Cenckiewicz.
-
Prezentacja znaczka poświęconego wybitnemu kryptologowi Janowi Kowalewskiemu – Warszawa, 30 czerwca 2020. Fot. Sławek Kasper (IPN) -
Prezentacja znaczka poświęconego wybitnemu kryptologowi Janowi Kowalewskiemu – Warszawa, 30 czerwca 2020. Fot. Sławek Kasper (IPN) -
Prezentacja znaczka poświęconego wybitnemu kryptologowi Janowi Kowalewskiemu – Warszawa, 30 czerwca 2020. Fot. Sławek Kasper (IPN)
Jan Kowalewski był oficerem Wojska Polskiego, kryptologiem, matematykiem oraz lingwistą. Był szefem wywiadu 4 Dywizji Strzelców Pieszych gen. Lucjana Żeligowskiego. To organizator i naczelnik (1919-1924) Wydziału II Radiowywiadu Biura Szyfrów Oddziału II Sztabu Generalnego Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego, które złamało sowieckie szyfry w czasie wojny z bolszewikami oraz szef wywiadu sztabu wojsk powstańczych w III powstaniu śląskim. W 1923 r. wysłano go do Japonii, gdzie poprowadził trzymiesięczne szkolenie z zakresu kryptografii dla oficerów japońskiego wywiadu. W latach 1928-1933 attaché wojskowy przy Poselstwie RP w Moskwie. W latach 1933-1937 był attaché wojskowy w Bukareszcie. Jesienią 1939 r. kierował komitetem ds. pomocy polskim uchodźcom w Bukareszcie. W latach 1941-1944 kierownik Placówki Łączności z Kontynentem w Lizbonie. W ramach tzw. Akcji Kontynentalnej Jan Kowalewski kierował rozległymi operacjami wywiadowczymi na terenie całej Europy. Po wojnie pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii. Współpracował z Radiem Wolna Europa.