Nawigacja

Komunikaty

Informacja

Strona znajduje się w archiwum.

Wizyta Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej w Danii

W dniu 12 kwietnia 2012 r. Prezes Instytutu Pamięci Narodowej Łukasz Kamiński przebywał z wizytą w Danii. Prezes IPN spotkał się z ambasadorem Rzeczpospolitej Polskiej JE Rafałem Wiśniewskim. Wraz z ambasadorem RP dr Kamiński spotkał się także z przedstawicielami władz Uniwersytetu Danii Południowej w Odense, na czele z prorektorem prof. Bjarnem G. Sørensenem. Wspólnie z Centrum Studiów nad Zimną Wojną funkcjonującym na Uniwersytecie Południowej Danii, IPN organizuje cykl konferencji na temat dziejów wywiadu zatytułowanych „Need to know” (w 2012 r. odbędzie się druga z nich). Podczas wizyty prezes IPN udzielił również wywiadów przedstawicielom duńskich mediów.

Następnie dr Kamiński wygłosił wykład zatytułowany „Poland and the end of the Cold War”. Na zakończenie oficjalnej wizyty w Danii prezes IPN wraz z ambasadorem RP złożył kwiaty w kopenhaskim miejscu pamięci Ryvangen – na grobach małżeństwa Masłochów – komendanta polskiej organizacji wywiadowczej „Felicja” porucznika żeglugi wielkiej Lucjana Masłochy oraz jego żony Anny Louise „Lone” Mogensen.

***

Organizacja „Felicja” powstała w kwietniu 1940 roku, po zajęciu Danii przez Niemców, z inicjatywy lektorki j. polskiego na Uniwersytecie Kopenhaskim Romany Heltberg i polskiego nauczyciela w Danii, podharcmistrza Adama Sokólskiego. Początkowo działalność koncentrowała się na organizowaniu pomocy dla polskich jeńców osadzonych w niemieckich obozach, przygotowywaniu tras przerzutowych i organizowaniu zaplecza. Z czasem, za pośrednictwem Szwecji, organizacja przeszła pod rozkazy Londynu prowadząc działalność w ramach Akcji Kontynentalnej. Na czele organizacji stanął Adam Sokólski, a w 1943 roku jego miejsce zajął porucznik Lucjan Masłocha, który znalazł się w Kopenhadze po ucieczce z obozu jenieckiego. Po przeszkoleniu w Szwecji przejął dowództwo osłabionej po fali aresztowań „Felicji”, której, jako świetny organizator, nadał profesjonalny charakter.

W Kopenhadze Lucjan Masłocha poznał Lone Mogensen, urodzoną w Polsce Dunkę, aktywną działaczkę duńskiej organizacji ruchu oporu Holger Danske, a później także „Felicji”, dzięki której nawiązał liczne kontakty z duńską organizacją. Lone Mogensen, kurierka pomiędzy Danią i Szwecją, przewoziła materiały wywiadowcze i broń, przechowywała i przerzucała uciekinierów do Szwecji. Brała aktywny udział w przerzutach ludności żydowskiej z Danii do Szwecji.

Lone Mogensen i Lucjan Masłocha zginęli z rąk Gestapo w styczniu 1944. Spoczywają na kopenhaskim cmentarzu bojowników ruchu oporu Mindelunden w Ryvangen. Ona jest jedyną kobietą wśród 106 bojowników, on – jedynym cudzoziemcem wśród Duńczyków.

Lone Mogensen została pośmiertnie odznaczona krzyżem Virtuti Militari. W Łodzi znajduje się ulica nazwana imieniem Lucjana i Lone Masłochów oraz upamiętniający ich obelisk. W 1977 r. powstał film dokumentalny „Felicja” w reż. Magdy Żurowskiej, opowiadający o działalności polsko-duńskiej organizacji.

Niniejsze informacje zostały udostępnione dzięki uprzejmości Ambasady RP w Kopenhadze, która pragnie upowszechnić mało do tej pory znaną historię polskiego i polsko-duńskiego ruchu oporu w Danii w latach 1939–45 oraz podkreślić rolę i uhonorować jego bohaterów. Historia ruchu i działalności polskiej organizacji konspiracyjnej „Felicja” jest dość słabo udokumentowana i niemal zupełnie nieznana w Polsce. Pisali o niej duński etnograf, dyrektor Frihedsmuseet w Kopenhadze G. Nellemann oraz emigracyjni historycy W. Wojciechowski i E. Kruszewski. Tematem zajmuje się również od wielu lat mieszkająca w Danii dr polonistyki Maria Małaśnicka-Miedzianogóra.

do góry