28 września 1939 r. oba państwa totalitarne, które zaatakowały Polskę, III Rzesza i Związek Sowiecki, podpisały traktat o granicach i przyjaźni w uzupełnieniu do paktu Ribbentrop-Mołotow z 23 sierpnia 1939 r. Traktat ten rozgraniczał „strefy interesów” obu agresorów na okupowanych ziemiach polskich i potwierdzał zawarty miesiąc wcześniej sojusz. Debata, która odbyła się 28 września w stołecznym Centrum Edukacyjnym IPN Przystanek Historia w rocznicę podpisania traktatu, poświęcona była ukazaniu różnic oraz podobieństw w polityce okupacyjnej III Rzeszy i Związku Sowieckiego na ziemiach polskich w latach 1939–1941.
O okolicznościach i konsekwencjach inwazji na Polskę dwóch potęg totalitarnych rozmawiali:
- prof. Eugeniusz Cezary Król (Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie) – historyk i tłumacz, autor licznych publikacji na temat historii Polski i Niemiec w XX wieku a szczególnie propagandy III Rzeszy. Najważniejsze publikacje: Joseph Goebbels, Dzienniki, 1923–1945, t. 1–3, Warszawa 2013–2014; Polska i Polacy w propagandzie narodowego socjalizmu w Niemczech 1919–1945, Warszawa 2006; Propaganda i indoktrynacja narodowego socjalizmu w Niemczech 1919–1945. Studium organizacji, treści, metod i technik masowego oddziaływania, Warszawa 1999.
- dr hab. Sławomir Kalbarczyk (BBH IPN) – historyk, badacz dziejów Polski w okresie międzywojennym i okupacji sowieckiej (1939–1941). Najważniejsze publikacje: Kazimierz Bartel (1882–1941): uczony w świecie polityki, Warszawa 2015; Zbrodnia katyńska: w kręgu prawdy i kłamstwa, Warszawa 2010 (redakcja); Polscy pracownicy nauki: ofiary zbrodni sowieckich w latach II wojny światowej: zamordowani, więzieni, deportowani, Warszawa 2001.
- dr Witold Wasilewski (AIPN) – historyk, badacz zbrodni sowieckich. Najważniejsze publikacje: Mord w lesie katyńskim: przesłuchania przed amerykańską komisją Maddena w latach 1951–1952, t. 1–2, Warszawa 2017–2018; Ludobójstwo: kłamstwo i walka o prawdę: sprawa Katynia 1940–2014, Łomianki 2014; Marian Zdziechowski wobec myśli rosyjskiej XIX i XX wieku, Warszawa 2005; Wyprawa bukowińska Stanisława Jabłonowskiego w 1685 roku, Warszawa 2002.
- Tomasz Sudoł (BBH IPN) – historyk, przygotowuje monografię dotyczącą żołnierzy Wojska Polskiego w niewoli Wehrmachtu. Najważniejsze publikacje: Polacy ratujący Żydów: historie niezwykłe (wspólnie z Janem Żarynem), Warszawa 2014; Poligon Wehrmachtu "Południe": organizacja, funkcjonowanie obiektu wojskowego, los ludności polskiej i żydowskiej, obozy pracy, zbrodnie niemieckie, opór społeczny i konspiracja, Rzeszów 2009.
- prowadzenie: dr Marcin Przegiętka (BBH IPN) – historyk, badacz stosunków polsko-niemieckich w latach 1918–1939 i niemieckiej okupacji ziem polskich. Przygotowuje biografię Friedricha Wilhelma Krügera, wyższego dowódcy SS i policji w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1943. Najważniejsze publikacje: Komunikacja i polityka: transport kolejowy i drogowy w stosunkach polsko-niemieckich w latach 1918–1939, Warszawa 2015.
Przystanek Historia
Centrum Edukacyjne IPN im. Janusza Kurtyki
Warszawa, ul. Marszałkowska 21/25
28 września 2018 (piątek), godz. 15.00